ΕΠΟΧΙΚΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ: Απο τη δουλεια με ημερομηνια ληξης στην ανεργια...

Από πρόσφατη κινητοποίηση

στη διοίκηση του ΟΑΕΔ με αίτημα

την προστασία των εποχικά εργαζομένων

στον κλάδο του Τουρισμού

"Μοιράζονται" ανάμεσα στη δουλειά με ημερομηνία λήξης και στην ανεργία... Περιμένουν να δουλέψουν στην τουριστική σεζόν, στην περίοδο της συγκομιδής μιας καλλιέργειας, στο διάστημα που οι επιχειρήσεις ενός κλάδου χρειάζονται πρόσθετα εργατικά χέρια. Στη συνέχεια, επιστρέφουν στις ουρές της ανεργίας, συχνά χωρίς να δικαιούνται ούτε καν το επίδομα που χορηγεί ο ΟΑΕΔ.

Είναι οι εποχικοί εργαζόμενοι που δουλεύουν σε μια σειρά κλάδους και περιοχές της χώρας, αντιμετωπίζοντας άσχημες συνθήκες αμοιβής και εργασίας, αλλά και τις πιέσεις των εργοδοτών να τις αποδεχτούν αν θέλουν να βρουν μεροκάματο και την επόμενη χρονιά...

Μια σεζόν στην εκμετάλλευση...

Εργάτριες στο εργοστάσιο της "Froneri"

έξω από το υπουργείο Εργασίας,

σε κινητοποίηση που οργάνωσε

το Συνδικάτο Γάλακτος - Τροφίμων - Ποτών

Ο κλάδος του Τουρισμού αποτελεί ίσως την πιο γνωστή περίπτωση εποχικής εργασίας, καθώς αυτή αφορά περίπου το 80% του κλάδου. Σε μια σειρά περιοχές (νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, Κρήτη, Χαλκιδική κ.ά.) η εποχικότητα είναι η κυρίαρχη συνθήκη για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους. Τον μήνα που διανύουμε, το τέλος της τουριστικής σεζόν σηματοδοτεί την επιστροφή δεκάδων χιλιάδων στην ανεργία.

Μέχρι να ξαναπιάσουν δουλειά, σε πέντε, έξι ή επτά μήνες θα πρέπει να επιβιώσουν με τα ψίχουλα του επιδόματος ανεργίας. Ακόμα και αυτά τα 360 ευρώ της μηνιαίας επιδότησης, που έτσι κι αλλιώς δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες, δεν χορηγούνται για όλο το διάστημα της ανεργίας. Οι αντεργατικοί νόμοι έχουν περιορίσει το χρονικό διάστημα για το οποίο οι εποχικά εργαζόμενοι ξενοδοχοϋπάλληλοι δικαιούνται επίδομα στους τρεις μήνες και πέντε μέρες ετησίως.

Ετσι, ένας εργαζόμενος που απολύεται τον Οκτώβρη και περιμένει να ξαναπιάσει δουλειά τον Απρίλη θα πρέπει να επιβιώσει τους μισούς από αυτούς τους έξι μήνες χωρίς επίδομα. Στα παραπάνω προστίθεται η καθυστέρηση στην απόδοση των επιδομάτων από τον ΟΑΕΔ, πρόβλημα που τον περασμένο χειμώνα εμφανίστηκε οξυμένο.

Τα πράγματα γίνονται χειρότερα καθώς πολλοί εργαζόμενοι καλούνται να πιάσουν δουλειά στα τέλη Μάη, όταν ήδη η πληρότητα χτυπήσει «κόκκινο», ενώ απολύονται νωρίτερα, σε πολλές περιπτώσεις μόλις μπει ο Σεπτέμβρης. Η λήξη της σύμβασης των εποχικών υποτίθεται πως πρέπει να συμπίπτει με το κλείσιμο της επιχείρησης, στην πράξη όμως οι ξενοδοχοϋπάλληλοι είτε πετιούνται μια ώρα αρχύτερα στην ανεργία, είτε συνεχίζουν να δουλεύουν σε συνθήκες μεγάλης εντατικοποίησης, αφού μόλις αραιώσει λίγο η τουριστική κίνηση πέφτει «τσεκούρι» στο προσωπικό.

Η εποχικότητα αξιοποιείται από τους εργοδότες και ως ένα μέσο πίεσης απέναντι στα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς η αποδοχή της δουλειάς χωρίς ανάσα, των λεηλατημένων μισθών, η παραίτηση από τον αγώνα για Συλλογικές Συμβάσεις, και πάει λέγοντας, μετατρέπονται σε «προϋποθέσεις» για την επαναπρόσληψη την επόμενη σεζόν.

... κι άλλη μια στην ανεργία

Γύρω στους 19.000 εποχικοί εργαζόμενοι, με βάση τα περσινά δεδομένα, στέκονται στα γκισέ του ΟΑΕΔ αυτήν την εποχή στο νησί της Ρόδου. Το επίδομα ανεργίας τον χειμώνα του 2016 χορηγήθηκε με χρονική καθυστέρηση που έφτασε ακόμα και τους τρεις μήνες!

Οπως εξηγεί ο Κώστας Γιαννόπουλος, πρόεδρος του επιχειρησιακού σωματείου στα ξενοδοχεία «Amilia Mare» και «Paradise Village», το οποίο κινητοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες ενάντια στις πρόωρες μαζικές απολύσεις, οι επιχειρήσεις επιδιώκουν να προσλαμβάνουν όσο το δυνατόν πιο αργά και να απολύουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Στόχος τους είναι «να βγαίνει η δουλειά με τα λιγότερα δυνατά χέρια».

Το αποτέλεσμα είναι οι λιγοστοί μήνες δουλειάς να φέρνουν μαζί τους την εξάντληση και την φθορά της υγείας. Οπως επισημαίνει ο Κ. Γιαννόπουλος, η υγεία των εργαζομένων δεν αποκαθίσταται, τα χρόνια μυοσκελετικά προβλήματα επιδεινώνονται χρόνο με το χρόνο, ενώ δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν γιατρούς, εξετάσεις και θεραπείες.

Την ίδια στιγμή που δεν υπάρχει ξενοδοχοϋπάλληλος που να μην χρωστάει στη ΔΕΗ, τα ρεκόρ των επιχειρήσεων του κλάδου σπάνε το ένα μετά το άλλο: Στο νησί έχουν δημιουργηθεί 20.000 και πλέον κλίνες μέσα στα χρόνια της κρίσης ενώ νέα ξενοδοχεία είναι υπό ανέγερση. Από την άλλη, οι μισθοί έχουν μειωθεί δραματικά, ιδιαίτερα για τους νέους, τα έξοδα έχουν αυξηθεί και το επίδομα ανεργίας έχει συρρικνωθεί...

Δουλεύουν σκληρά και στο τέλος μένουν "ξεκρέμαστοι"

Επιχειρήσεις τυποποίησης, διαλογής, συσκευασίας, κονσερβοποιίας λειτουργούν στον κλάδο των Τροφίμων με εργαζόμενους που δουλεύουν εποχικά.

Την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι εποχικοί εργάτες μάς περιγράφει ο Σάκης Τσίτσης, πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Νάουσας: Στην Ημαθία και την Πέλλα δουλεύουν ως εποχικοί περισσότεροι από 5.000 εργαζόμενοι, κυρίως σε επιχειρήσεις που επεξεργάζονται την τοπική παραγωγή ροδάκινου. Το Εργατικό Κέντρο και το Σωματείο Διαλογής και Ψύξης, το οποίο ανήκει στη δύναμή του, αναπτύσσουν πλούσια δράση αναδεικνύοντας τα προβλήματα και διαμορφώνοντας αιτήματα για την προστασία και την ανακούφιση των εποχικών εργατών.

Η πλειοψηφία των εργαζομένων δουλεύουν από έναν μέχρι τρεις μήνες. Οταν η δουλειά φτάσει στο τέλος της, τα ημερομίσθια που έχουν συμπληρώσει δεν τους επιτρέπουν να πάρουν επίδομα ανεργίας. Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο Σ. Τσίτσης, η ρύθμιση που έδινε τη δυνατότητα στους εργαζόμενους στα κονσερβάδικα να επιδοτούνται με προϋπόθεση τη συγκέντρωση 100 ενσήμων, έχει πλέον καταργηθεί. Πλέον ισχύουν οι γενικοί όροι που προϋποθέτουν 125 ημερομίσθια μέσα στο τελευταίο 14μηνο (χωρίς να προσμετρούνται οι δύο τελευταίοι μήνες). Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εργαζομένων που δεν καταφέρνουν να μαζέψουν ούτε τα 50 ένσημα που απαιτούνται για τη θεώρηση του βιβλιαρίου Υγείας.

Οσον αφορά τους όρους δουλειάς, ο κανόνας είναι οι χαμηλοί μισθοί, στα επίπεδα του κατώτερου, και οι άθλιες συνθήκες. Στα διαλογητήρια οι εργαζόμενοι δουλεύουν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, χωρίς ωράριο. Στα εργοστάσια κομπόστας η δουλειά γίνεται κάτω από υψηλές θερμοκρασίες και πολύ αυξημένα επίπεδα υγρασίας. Στο φόντο αυτό, η εξάντληση, οι λιποθυμίες καθώς και άλλα «ατυχήματα» αποτελούν στοιχείο της καθημερινότητας.

Ο Σ. Τσίτσης υπογραμμίζει ακόμα τη δυνατότητα που δίνει το ισχύον νομικό πλαίσιο στις επιχειρήσεις της κατηγορίας αυτής να ασφαλίζουν ένα μέρος του προσωπικού τους στον ΟΓΑ, παρότι πρόκειται για σχέση εξαρτημένης εργασίας. Ανάμεσα στις αρνητικές συνέπειες από τη δυνατότητα αυτή, ξεχωρίζει τις πλευρές που σχετίζονται με τα εργατικά «ατυχήματα»: Οταν αυτά έχουν θύματα ασφαλισμένους στον ΟΓΑ, τότε δεν καταγράφονται ως τέτοια, ενώ οι εργαζόμενοι μένουν ακάλυπτοι, δεν έχουν π.χ. δικαίωμα πληρωμένης άδειας ή αποζημίωσης για τις μέρες της απουσίας τους.

Οι εποχικοί εργάτες της περιοχής συχνά διαθέτουν και κάποιο μικρό κλήρο, προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα από την προσωρινή δουλειά και τις αγροτικές εργασίες. Το καθεστώς της εποχικής δουλειάς όμως τους θέτει και εδώ πρόσθετα εμπόδια. Ετσι, για να μπορέσουν να παραδώσουν το αγροτικό προϊόν τους υποχρεώνονται να ασφαλιστούν στον ΟΓΑ. Προκειμένου να απαλλαχτούν από την υποχρέωση αυτή πρέπει να έχουν συγκεντρώσει πάνω από 150 ένσημα ως μισθωτοί μέσα στη χρονιά. Κάτι τέτοιο όμως είναι «άπιαστο όνειρο» για τους εποχικούς. Ετσι αναγκάζονται να πληρώνουν από τη μια εισφορές ως μισθωτοί, από την άλλη εισφορές στον ΟΓΑ, και παρ' όλα αυτά να μένουν «ξεκρέμαστοι» όσον αφορά την προστασία από την ανεργία, την ασφαλιστική κάλυψη και μια σειρά παροχές...

"Στον αέρα" μετά από 20 και πλέον χρόνια δουλειάς

Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν εποχικά είναι παρόντες και σε άλλα εργοστάσια του κλάδου των Τροφίμων, όπου απασχολούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου τους μήνες κατά τους οποίους οι επιχειρήσεις απαιτούν περισσότερα εργατικά χέρια. Για παράδειγμα, εργαζόμενοι απασχολούνται εποχικά στην παραγωγή παγωτού.

Ορισμένες συνέπειες της εργασιακής αυτής σχέσης αναδείχθηκαν με αφορμή το «λουκέτο» που έβαλε πρόσφατα η εταιρεία «Froneri» (σύμπραξη του ομίλου «Nestle» και της «R-R») στο εργοστάσιο παγωτού στον Ταύρο. Οι 200 εποχικοί εργαζόμενοι του εργοστασίου βρίσκονται μετά την εξέλιξη αυτή αντιμέτωποι με μια σειρά προβλήματα. Πρόκειται κυρίως για εργαζόμενες γυναίκες οι οποίες δούλευαν για μερικούς μήνες κάθε χρόνο, σηκώνοντας το βάρος της παραγωγής. Προσλαμβάνονταν σταδιακά από τις αρχές κάθε έτους, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης, ενώ απολύονταν στο τέλος του καλοκαιριού ή στις αρχές του φθινοπώρου, περιμένοντας να κληθούν ξανά να εργαστούν την επόμενη χρονιά. Πολλές από αυτές μετρούν περισσότερα από 20 χρόνια δουλειάς στο εργοστάσιο.

Φέτος, βρέθηκαν στην ανεργία από τις 25/8 αρκετές χωρίς να έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα ημερομίσθια για να επιδοτηθούν από τον ΟΑΕΔ. Στη συνέχεια έγινε γνωστό πως το εργοστάσιο διακόπτει τη λειτουργία του, στερώντας τες έτσι ακόμα κι από το κουτσουρεμένο μεροκάματο αλλά και από τα ένσημα που οι παλιότερες εργαζόμενες μετρούν ένα ένα για τη συνταξιοδότηση.

Ευ. Χ.