Κλαψε…να μεγαλωσεις!

Εκλαψα αβίαστα αλλά βίαια και βουβά. Το μέσα μου, η ρίζα της ψυχής μου, ακόμα σπαρταράει στο ρυθμό των πολυβόλων. Η σκηνή που οι κομμουνιστές οι στημένοι στον τοίχο, σηκώνουν αγκαλιά το σύντροφο με τα κομμένα πόδια για να σταθεί στο μπόι των υπόλοιπων το κεφάλι του και να υποδεχτεί τα ναζιστικά βόλια, θα με στοιχειώνει κι ατσαλώνει για την υπόλοιπη ζωή μου. Το «Τελευταίο Σημείωμα» του Βούλγαρη και της Καρυστιάνη είναι μια εξαιρετικής ποιότητας ταινία, θρίαμβος του δωρικού κι απέριττου, όπου το βλέμμα κι η σιωπή, οι παύσεις και τα πληγιασμένα μέλη των βασανισθέντων γυναικών, συνθέτουν τη Συμφωνία της Άφθαρτης Παληκαριάς…

Κι ο πιο δύσπιστος, ο αντικομμουνιστής από οικογενειακή κούνια, βλέποντας την ταινία ξέρει ότι έχει να κάνει με κομμουνιστές, που εκτελούνται έτσι που να θριαμβεύουν επί του εχθρού ναζί, που απλώς έχει σιδερένια όπλα και κανένα ιδεολογικό ή ψυχικό πυρομαχικό. Είναι, στην ταινία, πολιτικά άσφαιρος ο SS αξιωματικός όπως κι ο Ούγγρος στρατιώτης-κανίβαλος, όλοι τους τουβλάκια στον τοίχο των αχρείων.

Αν ξέσπασε προβοκατόρικη ή μη διελκυστίνδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως μαθαίνω, για το αν οι ήρωες είναι διακριτά «κατακόκκινοι» προσέξτε το καλά οι του σπορ της εύκολης γνωμοδοσίας. Κινδυνεύει η ταινία να χαθεί, και θα είναι κρίμα να μην εξαρθεί στο ύψος των Πέτρινων Χρόνων, από «ναπολεοντισμούς» της τουητεράδικης φάμπρικας των εντυπώσεων, αδικώντας το περιεχόμενο της ανθρωπιάς και του ιδεολογικού μεγαλείου του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, ο οποίος κατορθώνει χάρη στο κόμμα και τη συντροφικότητα, την αιδώ του εγώ του, να μην πει «απελθέτω απ´ εμού…». Και δεν θα επιτρέψει η επιδερμική κριτική στο κοινό, να δει τις γυναίκες συντρόφους των κομμουνιστών, να μετατρέπονται με λίγα έξοχα πλάνα σε επιτύμβιες στήλες συλλογικής αθανασίας.

Η ταινία είναι δίωρη και δεν το καταλαβαίνεις, δείγμα κινηματογραφικής ωριμότητας. Δεν είναι μάθημα Ιστορίας. Είναι σινεμά-κίνητρο, να την αναζητήσεις και να την σεβαστείς πέρα απ´ τα γραπτά των νικητών, των εκμεταλλευτών και των βιαστών της. Κίνητρο να δεις την πατρίδα απ´ την Κρήτη ως τον Πόντο, μέσα απ´ τον προθανάτιο χορό των μελλοθάνατων που κάνουν το κελί να μοιάζει θεόρατο όσο η ανθρωπότης και κατάφωτο την ώρα που οι ναζί σβήνουν τις λάμπες του στρατοπέδου στο Χαϊδάρι, λες και χεσμένοι απ´ το φόβο τους, καθώς ακούνε τα τραγούδια των μελλοθάνατων, μπορούν να κόψουν τη βροντή που ακολουθεί την αστραπή.

Βλέπεις ζούμε στην ελληνική εποχή που δεν εξερράγη,  δε βρυχήθηκε έστω, το Ηφαίστειο της Σαντορίνης όταν οι φασίστες φέτος, διέκοψαν τη μαθητική παρέλαση σα φίδια που μαγαρίζουν τη ψυχή κάθε πατρίδας. Ας είναι. Να τη δείτε την ταινία και προπαντός να την κουβεντιάσετε. Κυρίως με αντικομμουνιστές. Αυτούς που μετράνε «ένας ναζί εκτελεσμένος από αντάρτες, πενήντα για αντίποινα» στους Μολάους λ.χ., οπότε εφτά δεκαετίες μετά να ψηφίζεις στη Λακωνία χρυσαυγίδια, τόσο όσο να νομίζεις ότι ζυγίζεις ίσαμε το κτήνος… Η δικιά μου αίσθηση-προτροπή, σε καιρούς που η ανατριχίλα της αηδίας υποκατέστησε το ρίγος του δέους, είναι ο στίχος του Σεφέρη απ´ την Κίχλη που σώζει σε κάθε λυγμό «…κλάψε μικρή Αντιγόνη, κλάψε να μεγαλώσεις…».

Λιάνα Κανέλλη