ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΤΑΡΑΞΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Κι επειδή στα εκατόχρονα της ρώσικης επανάστασης είναι εμφανής η προσπάθεια υποτίμησης και της σημασίας της παγκοσμίως –όλο και περισσότερο χαρακτηρίζεται πραξικόπημα εστιάζοντας στις μέρες του Φεβρουαρίου, παραβλέποντας και αποφεύγοντας την εξήγηση για το πώς έγινε μέσα σε οχτώ μήνες να μετατραπεί μια απλή διαμαρτυρία  για ζητήματα διατροφής σε επανάσταση παγκόσμιας εμβέλειας.  Κι επειδή αυτή η οπτική δεν επιδιώκει παρά  να δικαιώσει την αστική δημοκρατία ως την αξεπέραστη μορφή διακυβέρνησης στην αιωνιότητα, παρατίθεται   ο λόγος του ιστορικού  Ερικ Χομπσμπάουμ ως αντίλογος  για προβληματισμό και μόνο της αναγνώρισης της Οκτωβριανής επανάστασης «ως το γεγονός που συντάραξε ολόκληρο τον κόσμο».

 (…)Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, την εναλλακτική αυτή λύση εκπροσωπούσαν τα σοσιαλιστικά κόμματα που βασίζονταν στη στήριξη της αυξανόμενης εργατικής τάξης στις χώρες τους και εμπνέονταν από την πεποίθηση ότι η νίκη τους ήταν ιστορικά αναπόφευκτη. Φαινόταν πως χρειαζόταν κάποιο σήμα για να ξεσηκωθούν οι λαοί, να αντικαταστήσουν τον καπιταλισμό με το σοσιαλισμό και κατά συνέπεια να μεταβάλουν τα άνευ νοήματος δεινά των παγκοσμίων πολέμων σε κάτι πιο θετικό: οι αιματηρές ωδίνες του τοκετού και οι συσπάσεις ενός νέου κόσμου. Το σινιάλο αυτό έδωσε στον κόσμο η Ρωσική επανάσταση ή, για την ακρίβεια, η Οκτωβριανή επανάσταση των Μπολσεβίκων του 1917. Επομένως, η επανάσταση αυτή αποτέλεσε γεγονός τόσο κεντρικής σημασίας για την ιστορία του εικοστού αιώνα όσο και η Γαλλική επανάσταση του 1789 για το δέκατο ένατο.

 (…) Ωστόσο, η Οκτωβριανή επανάσταση είχε πολύ πιο βαθιές και παγκόσμιες συνέπειες από την πρόγονό της, διότι εάν οι ιδέες της Γαλλικής επανάστασης επέζησαν πέραν του Μπολσεβικισμού, όπως είναι φανερό σήμερα, οι πρακτικές συνέπειες του 1917 ήταν πολύ πιο μεγάλης έκτασης και διάρκειας απ' αυτές του 1789. Η Οκτωβριανή επανάσταση αναμφισβήτητα παρήγαγε το πιο εκπληκτικά οργανωμένο επαναστατικό κίνημα στη σύγχρονη ιστορία. Η παγκόσμια επέκτασή της δεν έχει το όμοιό της στην ιστορία από την εποχή των κατακτήσεων του Ισλάμ και μετά. Μέσα σε τριάντα με σαράντα χρόνια από την άφιξη του Λένιν στο Σταθμό της Φινλανδίας στο Πέτρογκραντ, το ένα τρίτο της ανθρωπότητας βρέθηκε να ζει υπό καθεστώτα τα οποία προέκυψαν άμεσα από τις «Δέκα Μέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο» (Reed, 1919) και το οργανωτικό πρότυπο του Λένιν, το Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι περισσότερες απ' αυτές τις χώρες ακολούθησαν την ΕΣΣΔ σ' ένα δεύτερο κύμα επαναστάσεων που αναδύθηκε από τη δεύτερη φάση του μακροχρόνιου παγκοσμίου πολέμου στην περίοδο 1914-1945.

(…) Η Οκτωβριανή επανάσταση, μολονότι πιο πλήρης και πιο ασυμβίβαστη ακόμα και σε σχέση με τη Γαλλική επανάσταση στη Γιακωβίνικη φάση της, θεώρησε τον εαυτό της λιγότερο σαν ένα εθνικό και περισσότερο σαν ένα οικουμενικό γεγονός. Δεν έγινε για να φέρει την ελευθερία και το σοσιαλισμό στη Ρωσία, αλλά για να φέρει την παγκόσμια προλεταριακή επανάσταση. Για τον Λένιν και τους συντρόφους του, η νίκη του Μπολσεβικισμού στη Ρωσία αποτέλεσε πρωταρχικά μια μάχη στην εκστρατεία για τη νίκη του Μπολσεβικισμού σε ευρύτερη παγκόσμια κλίμακα και δύσκολα θα μπορούσε να δικαιωθεί παρά μόνο ως τέτοια.

(…) Η παγκόσμια επανάσταση, πάνω στην οποία ο Λένιν στήριξε τη δικαίωση της απόφασής του να οδηγήσει τη Ρωσία στο σοσιαλισμό, δεν έγινε, και γι' αυτόν το λόγο η Σοβιετική Ρωσία καταδικάστηκε σε απομόνωση μέσα στην ένδεια και την καθυστέρηση. Οι επιλογές για τη μελλοντική της ανάπτυξη ήταν καθορισμένες ή τουλάχιστον περιορισμένες σε πολύ στενό πλαίσιο Κι όμως, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια από την Επανάσταση του Οκτώβρη, ένα επαναστατικό κύμα σάρωσε τον πλανήτη και απ' αυτή την άποψη οι ελπίδες των καταπονημένων Μπολσεβίκων δεν ήταν και τόσο εξωπραγματικές.(…) «Σοβιέτ» συγκρότησαν οι καπνεργάτες στην Κούβα, όπου ελάχιστοι γνώριζαν κατά πού έπεφτε η Ρωσία. Η περίοδος 1917-1919 στην Ισπανία έμεινε γνωστή ως «η μπολσεβίκικη διετία», μολονότι η Αριστερά εκεί ήταν παθιασμένα αναρχική, δηλαδή στον αντίθετο πόλο σε σχέση με τον Λένιν. Επαναστατικά φοιτητικά κινήματα ξέσπασαν στο Πεκίνο (Beijing ) το 1919, στην Κόρντομπα (Αργεντινή) το 1918 και σύντομα εξαπλώθηκαν σ' ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, διαμορφώνοντας τοπικούς επαναστάτες μαρξιστές ηγέτες και δημιουργώντας επαναστατικά μαρξιστικά κόμματα. Στο Μεξικό, ο εθνικιστής ινδιάνος ηγέτης Μ.Ν. Roy προσχώρησε αμέσως. Εκεί η επανάσταση, που το 1917 έμπαινε στην πιο ριζοσπαστική της φάση, φυσιολογικά αποδεχόταν τη συγγένειά της με την επαναστατική Ρωσία: λάτρευαν τον Μαρξ και τον Λένιν σαν εικόνες μαζί με τον Μοκτεζούμα και τον Εμιλιάνο Ζαπάτα και διάφορους άλλους ινδιάνους ηγέτες του εργατικού κινήματος, πράγμα που μπορεί κανείς ακόμα και σήμερα να διαπιστώσει κοιτάζοντας τις μεγάλες τοιχογραφίες των επίσημων καλλιτεχνών της(…). Η Οκτωβριανή επανάσταση έβαλε αμέσως τη σφραγίδα της στην κυριότερη μαζική οργάνωση του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος της Ινδονησίας, Sarekat Islam, με τη βοήθεια εν μέρει των εκεί ολλανδών σοσιαλιστών, όπως ο Henk Sneevliet. (…)Στις ΗΠΑ, οι Φινλανδοί, που μεταξύ των κοινοτήτων των μεταναστών πάντα είχαν τον πιο ισχυρό σοσιαλιστικό προσανατολισμό, προσχώρησαν μαζικά στον κομμουνισμό, μεταβάλλοντας τους πληκτικούς οικισμούς των ανθρακωρυχείων της Μινεσότα σε χώρο συγκεντρώσεων, «όπου η αναφορά στο όνομα του Λένιν έκανε τις καρδιές να σκιρτούν [...] μέσα σε μια κατανυκτική σιωπή, σχεδόν σε θρησκευτική έκσταση, θαυμάζαμε οτιδήποτε είχε ρωσική προέλευση» (Koivisto, 1983). Συνοπτικά, η Οκτωβριανή επανάσταση αναγνωρίστηκε καθολικά ως ένα γεγονός το οποίο συντάραξε ολόκληρο τον κόσμο.

(…)Ωστόσο, τα γεγονότα στη Ρωσία ενέπνευσαν όχι μόνο επαναστάτες αλλά, το σημαντικότερο, επαναστάσεις. Τον Ιανουάριο του 1918, εντός εβδομάδων από την κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων και ενώ οι Μπολσεβίκοι προσπαθούσαν απελπισμένα να διαπραγματευθούν την ειρήνη με τον προελαύνοντα γερμανικό στρατό με κάθε τίμημα, ένα κύμα μαζικών πολιτικών απεργιών και αντιπολεμικών διαδηλώσεων σάρωσε την Κεντρική Ευρώπη, ξεκινώντας από τη Βιέννη και, διαμέσου της Βουδαπέστης και των τσεχικών περιοχών της Γερμανίας, κορυφώθηκε στην εξέγερση των ναυτών του στόλου της Αυστροουγγαρίας στην Αδριατική. Καθώς εξανεμίστηκαν και οι τελευταίες αμφιβολίες για την ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων, ο στρατός τους λύγισε(…)

 ( «Η εποχή των άκρων, ο σύντομος εικοστός αιώνας 1914-1991»,  εκδ. Θεμέλιο, 2004)

Κι αν η ΕΣΣΔ διαλύθηκε, δεν αναιρείται το γεγονός της ύπαρξης της πρώτης πετυχημένης επανάστασης του κομμουνισμού, της εκπληκτικής επιβίωσής της  που κατάφερε να οικοδομήσει για 74 χρόνια ένα σοσιαλιστικό κράτος με όλες τις αντιφάσεις. Τίποτε μετά από αυτήν την επανάσταση δεν είναι το ίδιο, κανένα πισωγύρισμα δεν μας φέρνει στο παρελθόν. Ξέρουμε πια πως η οικοδόμηση μιας καλύτερης εναλλακτικής κοινωνίας είναι δυνατή, αρκεί να μην ευχόμαστε απλώς την τέλεια επανάσταση επαναπαυόμενοι ότι αυτή θα συμβεί σε μια ουτοπική στιγμή στο μέλλον.

Dies brumalis