Β.Ι. Λένιν Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Οκαπιταλισμός δημιούργησε μια ειδική μορφή μετανάστευσης των λαών. Οι γοργά αναπτυσσόμενες βιομηχανικές χώρες, χρησιμοποιώντας μηχανικό εξοπλισμό σε μεγάλη κλίμακα και εκτοπίζονταςτις καθυστερημένες χώρες από την παγκόσμια αγορά, αυξάνουν τους εγχώριος μισθούς πάνω από το μέσο όρο και έτσι προσελκύουν εργάτες από τις καθυστερημένες χώρες.

Εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες περιπλανώνται, έτσι, εκατοντάδες και χιλιάδες βέρστια. Ο αναπτυγμένος καπιταλισμός τούς τραβά βίαια στην τροχιά του, τους αποσπά από τις απόμακρες περιοχές στις οποίες ζουν, τους καθιστά κοινωνούς μιας κοσμοϊστορικής κίνησης και τους φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με την ισχυρή, ενωμένη και διεθνή τάξη των εργοστασιαρχών.

Δεν μπορεί να υπάρξει καμία αμφιβολία ότι μόνο η έσχατη ένδεια αναγκάζει τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τη γενέτειρα γη τους και ότι οι καπιταλιστές εκμεταλλεύονται με τον πιο επαίσχυντο τρόπο τούς μετανάστες εργάτες. Αλλά μόνο αντιδραστικοί μπορούν να κλείνουν τα μάτια τους στην προοδευτική σημασία της σύγχρονης αυτής μετανάστευσης των λαών. Η απελευθέρωση από το ζυγό του κεφαλαίου είναι αδύνατη χωρίς την παραπέρα ανάπτυξη του καπιταλισμού και χωρίς την ταξική πάλη που βασίζεται σ’ αυτόν. Και σ’ αυτήν ακριβώς την πάλη τραβάει ο καπιταλισμός τις εργατικές μάζες όλου του κόσμου, ανατρέποντας τις απαρχαιωμένες και ξεπερασμένες συνήθειες της τοπικής ζωής, τους εθνικούς φραγμούς και τις προκαταλήψεις, συνενώνον τας τους εργάτες όλων των χωρών σε τεράστιες φάμπρικες και μεταλλεία στην Αμερική, τη Γερμανία κ.α.

Η Αμερική βρίσκεται πρώτη στη λίστα των χωρών που εισάγουν εργάτες. Τα στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική είναι τα παρακάτω:

Δεκαετία 1821–30	99.000
” ” 1831–40	496.000
” ” 1841–50	1.597.000
” ” 1851–60	2.453.000
” ” 1861–70	2.064.000
” ” 1871–80	2.262.000
” ” 1881–90	4.722.000
” ” 1891–1900	3.703.000
Εννιαετία 1901–09	7.210.000

Η αύξηση της μετανάστευσης είναι τεράστια και ολοένα μεγαλώνει. Σε πέντε χρόνια, από το 1905 έως το 1909, ο μέσος αριθμός μεταναστών που εισήλθαν στην Αμερική (γίνεται λόγος μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες) ήταν πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα το χρόνο.

Παρουσιάζει ενδιαφέρον, στην περίπτωση αυτή, η αλλαγή του τόπου προέλευσης των μεταναστών που μετοίκησαν στην Αμερική. Έως το 1880 κυριαρχούσε η λεγόμενη παλιά μετανάστευση, δηλαδή η μετανάστευση από τις παλιές πολιτισμένες χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και εν μέρει η Σουηδία. Ακόμη και έως το 1890 η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία έδιναν περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των μεταναστών.

Από το 1880 και μετά υπήρξε μια απίστευτα γοργή αύξηση αυτού του καλείται νέα μετανάστευση, από την Ανατολικήκαι Νότια Ευρώπη, την Αυστρία, την Ιταλία και τη Ρωσία. Ο αριθμός των ατόμων που μετανάστευσαν από αυτές τις τρεις χώρες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ως εξής:

Δεκαετία 1871–80	201.000
” 1881–90	927.000
“ 1891–1900	1.847.000
Εννιαετί 1901–09	5.127.000

Έτσι, οι πιο καθυστερημένες χώρες του παλιού κόσμου, εκείνες που περισσότερο από οποιεσδήποτε άλλες διατηρούν υπολείμματα του φεουδαλισμού σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, υποβάλλονται σε μια, ας πούμε, υποχρεωτική εκπαίδευση στον πολιτισμό. Ο αμερικανικός καπιταλισμός αποσπά εκατομμύρια εργάτες της καθυστερημένης Ανατολικής Ευρώπης (και της Ρωσίας μαζί, η οποία το 1891 έδωσε 594.000 μετανάστες και 1.410.000 στα 1900-1909) από τη μισομεσαιωνική τους κατάσταση και τους μπάζει στις γραμμές της ανεπτυγμένης διεθνούς στρατιάς του προλεταριάτου.

Ο Γκούρβιτς, συγγραφέας του εξαιρετικά διαφωτιστικού βιβλίου «Μετανάστευση και εργασία», που κυκλοφόρησε την περασμένη χρονιά στηναγγλική γλώσσα, κάνει ορισμένες πολύ διαφωτιστικές παρατηρήσεις. Ο αριθμός των ατόμων που μετανάστευσαν στην Αμερική αυξήθηκε ιδιαίτερα μετά την επανάσταση του 1905 (το 1905, 1.000.000, το 1906, 1.200.000, το 1907, 1.400.000, το 1908 και το 1909, 1.900.000, αντίστοιχα). Οι εργάτες που είχαν συμμετάσχει σε διάφορες απεργίες στη Ρωσία έμπασαν και στην Αμερική το πιο τολμηρό και πιο επιθετικό πνεύμα της γενικής απεργίας.

Η Ρωσία μένει όλο και πιο πίσω, χάνοντας ένα μέρος από τους καλύτερούς της εργάτες σε ξένες χώρες· η Αμερική προχωράει όλο και πιο γοργά, παίρνοντας τα πιο δυναμικά και τα πιο ικανά για εργασία τμήματα του εργατικού πληθυσμού από ολόκληρο τον κόσμο.

Η Γερμανία, που συμβαδίζει λίγο-πολύ με τις Ηνωμένες Πολιτείες, μετατρέπεται από χώρα που έστελνε εργάτες σε χώρα που προσελκύει εργάτες από ξένες χώρες. Ο αριθμός των μεταναστών από τη Γερμανία στην Αμερική, ήταν 1.453.000 τη δεκαετία του 1881-1890, αλλά έπεσε στις 310.000 την εννιαετία 1901-1909. Ενώ ο αριθμός των ξένων εργατών στη Γερμανία ήταν, στα 1910-1911, 695.000, και στα 1911-1912, 729.000. Διαιρώντας αυτούς τους μετανάστες ανάλογα με το επάγγελμα και τη χώρα προέλευσης έχουμε τα ακόλουθα στοιχεία:

	Ξένοι εργάτες που απασχολούνται στη Γερμανία το 1911-12 (σε χιλιάδες)
	Γεωργία	Βιομηχανία	Σύνολο
Από τη Ρωσία	274	34	308
” Αυστρία	101	162	263
“ άλλες χώρες	22	135	157
Σύνολο	397	331	728

Όσο πιο καθυστερημένη είναι μια χώρα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των «ανειδίκευτων» εργατών γης που προσφέρει. Τα προηγμένα έθνη κρατούν, ας πούμε, τις πιο καλοπληρωμένες δουλειές για τον εαυτό τους, και αφήνουν στις μισοβάρβαρες χώρες τις πιο κακοπληρωμένες. Η Ευρώπη γενικά («άλλες χώρες») δίνει στη Γερμανία 157.000 εργάτες, από τους οποίους πάνω από τα οκτώ δέκατα (135.000 από τις 157.000) είναι βιομηχανικοί εργάτες. Η καθυστερημένη Αυστρία δίνει μόνο τα έξι δέκατα (162.000 από τις 263.000) των βιομηχανικών εργατών. Η πιο καθυστερημένη χώρα απ’ όλες, η Ρωσία, δίνει μονάχα το ένα δέκατο των βιομηχανικών εργατών (34.000 από 308.000).

Έτσι, η Ρωσία χτυπιέται παντού και πάντα εξαιτίας της καθυστέρησής της. Όμως, οι εργάτες της Ρωσίας οι οποίοι, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, όλο και ξεφεύγουν απ’ αυτή την καθυστέρηση και τη βαρβαρότητα, περισσότερο απ’ όλους αντιπαλεύουν αυτά τα «γοητευτικά» χαρακτηριστικά της γενέτειρας γης τους και περισσότερο απ ́ όλους συσπειρώνονται με τους εργάτες όλων των χωρών σε μία και μοναδική διεθνή απελευθερωτική δύναμη.

Η αστική τάξη εξωθεί τουςεργάτες του ενός έθνους ενάντια στους εργάτες του άλλου έθνους, πασχίζοντας να τους κρατά διχασμένους. Οι ταξικά συνειδητοί εργάτες, κατανοώντας ότι είναι αναπόφευκτο και προοδευτικό το σπάσιμο όλων των εθνικών φραγμών που βάζει ο καπιταλισμός, προσπαθούν να βοηθήσουν τη διαφώτιση και την οργάνωση των συντρόφων τους εργατών που προέρχονται από τις καθυστερημένες χώρες.

«Ζα Πράντου», αρ. φυλ. 22, 29 Οκτωβρίου 1913

Υπογραφή: Β.Ι.

Δημοσιεύτηκε σύμφωνα με το κείμενο της εφημερίδας «Ζα Πράβντου»

Μετάφραση από το αγγλικό κείμενο:

V. I. Lenin, Capitalism and Worker’s Immigration, Progress Publishers,Μόσχα 1977, μτφ. The Late George Hanna

Πηγή: Marxist Internet Archive

Πηγή