Μνημονια στο διηνεκες με στοχο την ανακαμψη του κεφαλαιου και την προσελκυση "επενδυσεων"

Με νέα αφετηρία το κλείσιμο της δεύτερης «αξιολόγησης» εξελίσσεται η αντιλαϊκή επίθεση της επόμενης μέρας, σε αναζήτηση του «καθαρού διαδρόμου» που αναζητούν οι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι για την ανάκαμψη της κερδοφορίας τους.

Με επίκεντρο την καθιέρωση και μονιμοποίηση των «πρωτογενών πλεονασμάτων» στους κρατικούς προϋπολογισμούς μέχρι το 2060, η απόφαση του Γιούρογκρουπ της περασμένης Πέμπτης προαναγγέλλει ότι το αντιλαϊκό οπλοστάσιο θα θωρακίζεται με διαδοχικά μέτρα στο διηνεκές, με τις παρεμβάσεις και τις αναδιαρθρώσεις που κρίνονται αναγκαίες στην προοπτική προσέλκυσης κερδοφόρων επενδύσεων και επίτευξης ρυθμών ανάκαμψης για το κεφάλαιο.

Παράλληλα, όλα δείχνουν ότι η σφοδρή αντιλαϊκή κλιμάκωση απέναντι στον ελληνικό λαό, αλλά και οι «διαγκωνισμοί» γύρω από το ζήτημα του χρέους, λειτουργούν ως ένας ακόμα μοχλός για τις γενικότερες αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στην Ευρωζώνη και στην ΕΕ.

Εκταμιεύσεις δόσεων και αντιλαϊκών μέτρων

Η απόφαση του Γιούρογκρουπ ανάβει το «πράσινο φως» για την εκταμίευση δόσης συνολικού ύψους 8,5 δισ. ευρώ. Η πρώτη εκταμίευση, ύψους 7,7 δισ. ευρώ, προορίζεται για τις αρχές Ιούλη, ενόψει βέβαια των αποπληρωμών κρατικού χρέους προς την ΕΚΤ, το ΔΝΤ κ.α. Τα υπολειπόμενα ποσά θα εκταμιευτούν σε υποδόσεις και βέβαια σε συνδυασμό με την εφαρμογή των προβλεπόμενων «υποχρεώσεων» που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση.

Παράλληλα, η ανακοίνωση του Γιούρογκρουπ εστιάζει στην επιβράβευση της αντιλαϊκής πολιτικής και των μέτρων που εφαρμόστηκαν από τη συγκυβέρνηση στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης». Ειδικότερα, διατυπώνεται «ικανοποίηση», μεταξύ άλλων, για τα παρακάτω:

• Για την έγκριση από την ελληνική Βουλή της «φιλόδοξης δέσμης» σχετικά με τη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης» (καρατόμηση αφορολόγητου) και για τη «μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος», δηλαδή για την κατακρεούργηση των συντάξεων.
• Σε ό, τι αφορά τις αντεργατικές ανατροπές, χαιρετίζουν τη νομοθεσία που διασφαλίζει τις προηγούμενες «μεταρρυθμίσεις» για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τονίζοντας ότι το νέο καθεστώς για τις ομαδικές απολύσεις ευθυγραμμίζεται με τις «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ.
• Ειδική αναφορά γίνεται στην εφαρμογή των συστάσεων του ΟΟΣΑ, σχετικά με την ενίσχυση του ανταγωνισμού, τη διευκόλυνση των αδειοδοτήσεων για επενδύσεις και την περαιτέρω «απελευθέρωση» επαγγελμάτων.

Η συμφωνία στο Γιούρογκρουπ

Τα παραπάνω είναι αποκαλυπτικά για το ότι η συμφωνία τους στο Γιούρογκρουπ, όπως και συνολικά η προσπάθεια ανάκαμψης της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας, έχει ως στέρεη βάση την κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής σε βάθος χρόνου. Ταυτόχρονα, οι όποιοι πρόσκαιροι όσο και εύθραυστοι συμβιβασμοί αλλά και οι «ασάφειες» σχετικά με τη «βιώσιμη» διαχείριση του ελληνικού κρατικού χρέους θα συνεχίσουν να αποτελούν τα ανοιχτά ζητήματα των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών, τόσο με την πλευρά του ΔΝΤ όσο και στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και των ευρωπαϊκών θεσμών, ενώ θα αξιοποιούνται μονίμως και ως εκβιασμός προς το λαό.

Η «εικόνα» συμπληρώνεται από τις δρομολογούμενες «αναπτυξιακές» παρεμβάσεις και τα κάθε είδους επενδυτικά πακέτα, ζήτημα στο οποίο πρωτοστάτησαν η γερμανική κυβέρνηση και βέβαια ο υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, όπως επίσης και η πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που θα έχει την ευθύνη και το συντονισμό των προγραμμάτων, ως βασικός χρηματοδότης των νέων επενδύσεων. Βέβαια, στο γενικό φόντο προβάλλει η ενδοκαπιταλιστική διαπάλη για το μοίρασμα της επιχειρηματικής πίτας και των κερδών.

Ειδικότερα, η νέα αντιλαϊκή συμφωνία προβλέπει :

1. «ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ». Προβλέπονται στο 3,5% του ΑΕΠ για την περίοδο 2018 - 2022 και «τουλάχιστον αλλά περίπου» στο 2% για το μακροπρόθεσμο διάστημα 2023 - 2060, ανάλογα με τα ευρήματα της ανάλυσης στην οποία θα προχωρήσει στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τα παραπάνω θα έρθουν να «κουμπώσουν» με τις «μακροπρόθεσμες προβολές» των ιμπεριαλιστικών οργανισμών σχετικά με τους ρυθμούς ανάκαμψης του ΑΕΠ. Από την πλευρά του, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) αναμένει κατά μέσο ρυθμό της τάξης του 1,3% το χρόνο, έναντι 1% που αναμένει το ΔΝΤ. Να σημειωθεί ότι οι εν λόγω «μακροπρόθεσμες προβολές» αξιοποιούνται στην κατεύθυνση των αντιλαϊκών μέτρων και της πολιτικής που θα εφαρμοστούν «εδώ και τώρα», προκειμένου να ανακάμψει το κεφάλαιο.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάκτηση της κατρακύλας του ΑΕΠ (26% από το 2008 μέχρι σήμερα), σύμφωνα με τις τάσεις που διαβλέπει ο ΕSM, θα απαιτήσει ακόμη 20 χρόνια, δηλαδή μέχρι και το 2038, προκειμένου να ανακάμψει στα επίπεδα του 2008, εν μέσω βέβαια των εκτεταμένων αναδιαρθρώσεων σε κλάδους της οικονομίας, της παραγωγής, των ριζικών αλλαγών σε ό,τι αφορά τις παραμέτρους που προσμετρούνται και συνθέτουν το ΑΕΠ (π.χ. επενδύσεις, επίπεδο κατανάλωσης, εργασία, κέρδη κ.ά.).

2. ΚΡΑΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ. Η διαχείριση και του συγκεκριμένου ζητήματος επίσης είναι συνυφασμένη με τις «αναμενόμενες τάσεις» σε βάθος χρόνου. Το Γιούρογκρουπ επιβεβαίωσε την παλαιότερη απόφασή του (Μάης 2016) σχετικά με το ενδεχόμενο παρεμβάσεων μετά το 2018, στο βαθμό βέβαια που κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι παρεμβάσεις εξομάλυνσης θα ενεργοποιούνται όταν οι τοκοχρεολυτικές δόσεις ξεπερνούν το 15% «μεσοπρόθεσμα» και το 20% «μακροπρόθεσμα», χωρίς να παρέχονται άλλες διευκρινίσεις.

«Ενα το κρατούμενο» είναι η αποπληρωμή του κρατικού χρέους, μέσω των «πρωτογενών πλεονασμάτων» που φορτώνουν στις πλάτες του λαού, με περικοπές σε συντάξεις, Πρόνοια, τη φοροληστεία κ.ο.κ., και μάλιστα για μια υπόθεση ολότελα ξεκομμένη όσο και εχθρική με τα λαϊκά συμφέροντα.

Ενα δεύτερο ζήτημα αποτελεί η εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας της ΕΕ, το οποίο προβλέπει τη διαμόρφωση του κρατικού χρέους στο 60% του ΑΕΠ, όριο βέβαια που υπερβαίνουν κατά πολύ όλα ανεξαιρέτως τα κράτη της Ευρωζώνης. Στην περίπτωση του ελληνικού κράτους, που βέβαια κατέχει την «πρωτιά», διαμορφώνεται σήμερα στο 182% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το κεντρικό σενάριο του ΕSM, σε συνδυασμό με τους στόχους για τα πλεονάσματα και τις υποθέσεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ, η αναλογία του κρατικού χρέους αναμένεται να υποχωρήσει στο 65,4% το 2060, δηλαδή περίπου στα όρια που προβλέπει το «Σύμφωνο Σταθερότητας» της ΕΕ. Οπως προκύπτει, η διέξοδος του ελληνικού κράτους για νέα δάνεια από τις χρηματαγορές θα γίνεται με το πλαφόν που θα προκύπτει για τη σταδιακή αποκλιμάκωσή του.

Σε αυτό το επίπεδο, τυχόν ανάκαμψη πάνω από τις υπάρχουσες μακροπρόθεσμες προβολές - πέρα από τις ανακυκλώσεις δανείων που θα λήγουν - έρχεται να στηρίξει την αναζήτηση μεγαλύτερων δανείων από τις χρηματαγορές, προκειμένου αυτά να διοχετευτούν σε επιχειρηματικούς ομίλους μέσω των Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων των κρατικών προϋπολογισμών.

3. «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΑΚΕΤΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Την ίδια ώρα, η αντιλαϊκή συμφωνία προδιαγράφει και νέα μέτρα τόνωσης του εγχώριου κεφαλαίου, με το άνοιγμα των κρουνών χρηματοδότησης από τα επενδυτικά ταμεία της ΕΕ, καθώς και από άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως συγκεκριμένα από την Eυρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), που με τη σειρά της, και με τη «βούλα» του Γιούρογκρουπ, αναβαθμίζεται σε σημαντικό «παίκτη» στην περιοχή, με έμφαση στη χρηματοδότηση νευραλγικών επενδύσεων και ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων.

Σύμφωνα με την απόφαση:

-- Υποστηρίζονται «οι προσπάθειες των ελληνικών αρχών να συνεργαστούν με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για τη δημιουργία Εθνικής Τράπεζας Ανάπτυξης» που θα συντονίζει την υλοποίηση αναπτυξιακών δραστηριοτήτων. Ουσιαστικά, πρόκειται για μηχανισμό προβολής και προσέλκυσης επενδύσεων και κεφαλαίων για τη χρηματοδότησή τους.

-- Καλούνται οι ελληνικές αρχές «από κοινού με τα θεσμικά όργανα» και «τρίτα μέρη» μέχρι το τέλος του 2017, να διαμορφώσουν συνολική στρατηγική για την ενίσχυση της ανάπτυξης και για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

-- Επισημαίνεται η ανάγκη για τη διερεύνηση και άλλων, πρόσθετων κονδυλίων χρηματοδότησης από εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες, καθώς και από άλλους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, κατoνομάζοντας την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (επενδυτικό βραχίονα της ΕΕ), καθώς και την EBRD.

-- Παράλληλα, καλούν τις ελληνικές αρχές σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να διασφαλίσουν την πλήρη απορρόφηση επιπλέον κονδυλίων της ΕΕ, ύψους 970 εκατ. ευρώ.

Εύθραυστες ισορροπίες και συμβιβασμοί

Την ίδια ώρα, οι εύθραυστοι συμβιβασμοί και οι ανταγωνισμοί που «τρέχουν» στο παρασκήνιο αποτυπώνονται, πέρα από την απόφαση, και στις δηλώσεις των «πρωταγωνιστών».

Στον απόηχο των αποφάσεων του Γιούρογκρουπ σχετικά με το κλείσιμο της δεύτερης «αξιολόγησης», ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμ. Μακρόν, εμφανίστηκε ανοιχτός στην κατεύθυνση του πρόσκαιρου συμβιβασμού στο ζήτημα του κρατικού χρέους, και όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η συμφωνία αυτή «δεν είναι οριστική». Σύμφωνα με τον ίδιο, «ήταν σημαντικό να έχουμε αυτή τη συμφωνία, σε αυτό το στάδιο, για να έχουμε τις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις και να συνοδεύσουμε την Ελλάδα στις μεταρρυθμίσεις που μόλις εκπλήρωσε και που ήταν δύσκολες».

Επιπλέον, στο πλαίσιο κοινής συνέντευξης με τον Ισπανό πρωθυπουργό Μ. Ραχόι, ο Πρόεδρος της Γαλλίας, αναδεικνύοντας το «ειδικό βάρος» της κυβέρνησής του στα αντιλαϊκά παζάρια, αλλά και τους ανταγωνισμούς που «τρέχουν» στο παρασκήνιο, με «μοχλό» και το ζήτημα της διαχείρισης του χρέους της Ελλάδας, υπογράμμισε ότι «πρέπει με όλους τους τρόπους μέσα στους επόμενους μήνες να επανέλθουμε στο θέμα της Ελλάδας. Και αναπόφευκτα οι λύσεις που η Γαλλία μπόρεσε να προτείνει θα επανέλθουν».

Βέβαια, αν και στο κεντρικό «κάδρο» προβάλλει η περίπτωση του ελληνικού κράτους και της οικονομίας, είναι φανερό το γεγονός ότι οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις και οι όποιοι συμβιβασμοί «ακουμπάνε» στις γενικότερες διεργασίες γύρω από την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) στην Ευρωζώνη, με τους «εναλλακτικούς τρόπους» και τα μείγματα πολιτικής που αυτή θα μπορούσε να προχωρήσει, με τις συζητήσεις και τα παζάρια γύρω από το κατάλληλο «δημοσιονομικό σύμφωνο», με τη διαχείριση των κρατικών αλλά και των ιδιωτικών χρεών, με τις «εκκρεμότητες» της «τραπεζικής ένωσης» και της «ένωσης των κεφαλαιαγορών» κ.ο.κ.

Θυμίζουμε ότι η πρόταση της γαλλικής κυβέρνησης με αφορμή το ελληνικό κρατικό χρέος - όπως αυτή ήρθε στην επιφάνεια - αφορά τη διασύνδεση του ύψους των ετήσιων αποπληρωμών ανάλογα με τους ρυθμούς ανάκαμψης. Σε κάθε περίπτωση, παρά τα επιμέρους συμφέροντα, η στρατηγική του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και των κυβερνήσεων συγκλίνει σε σημείο ταύτισης σε ό,τι αφορά την κοινή τους ανάγκη για την κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής, στη διαρκή κούρσα ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών ομίλων που καθένας από αυτούς στηρίζει και εκπροσωπεί.

Α. Σ.