Πυλώνας στήριξης της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων

Χαρακτηριστικό το κείμενο θέσεων της BusinessEurope, φορέα των βιομηχάνων και άλλων μεγαλοεργοδοτών της ΕΕ

Πίσω από ευφημισμούς του τύπου "Πυλώνας

Κοινωνικών Δικαιωμάτων", βρίσκεται

η σύγχρονη σκλαβιά που φέρνει στους εργαζόμενους

η στρατηγική του κεφαλαίου

Η άσκηση συντονισμένων αντεργατικών πολιτικών για την ακόμα μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων αποτελεί ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης στο πλαίσιο της διαβούλευσης που πραγματοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δημιουργία ενός μηχανισμού που κατ' ευφημισμόν αποκαλείται «Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων» (ΕΠΚΔ), αλλά στην πράξη είναι ένας ακόμα «πυλώνας» για τη στήριξη της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Σε συντομία, υπενθυμίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 8/3/2016 το πρώτο προκαταρκτικό σχέδιο για έναν ΕΠΚΔ, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα την έναρξη της σχετικής διαβούλευσης. Σήμερα η συζήτηση αυτή έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί και αναμένεται η υποβολή της τελικής πρότασης από την Επιτροπή. Οπως επισημαίνεται, ο ΕΠΚΔ θα αποτελέσει «ένα πλαίσιο αναφοράς για τον έλεγχο των εργασιακών και κοινωνικών επιδόσεων των συμμετεχόντων κρατών - μελών». Πρακτικά, στόχος της ΕΕ είναι ο ΕΚΠΔ να αποτελέσει ένα μηχανισμό ελέγχου, καταγραφής, διαμόρφωσης και από κοινού υλοποίησης πολιτικών, τόσο για τη στήριξη, ενίσχυση και προώθηση νέων δεσμών μέτρων στην αγορά εργασίας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων της ΕΕ, όσο και για τη διαχείριση της ακραίας φτώχειας και εξαθλίωσης που γεννά ο καπιταλισμός, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητη για τους κεφαλαιοκράτες «κοινωνική συνοχή».

Το χαρακτηριστικό κείμενο που παρουσιάζει σήμερα ο «Ριζοσπάστης», είναι οι θέσεις που διατυπώνει για τον «πυλώνα» η ένωση BussinessEurope, ο βασικός φορέας των βιομηχάνων και άλλων εργοδοτών στην ΕΕ (μέλος του οποίου είναι και ο ΣΕΒ). Μέσα από την τοποθέτησή τους, επιβεβαιώνεται ανάγλυφα ο πραγματικός, ταξικός χαρακτήρας του ΕΠΚΔ, επιβεβαιώνεται ότι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, από την οποία τα ευρωπαϊκά μονοπώλια προσδοκούν να κυριαρχήσουν έναντι των αντιπάλων τους, σημαίνει ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων.

Ενταση της εκμετάλλευσης για την "παγκόσμια ανταγωνιστικότητα" της ΕΕ

Η BusinessΕurope ξεκαθαρίζει χαρακτηριστικά ότι «υπάρχει ήδη μια ισχυρή κοινωνική διάσταση στην Ευρώπη» (!) και άρα αυτό που χρειάζεται δεν είναι άλλα κοινωνικά δικαιώματα, αλλά το«πώς η κοινωνική Ευρώπη θα συμβάλει στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης». Παράλληλα, παρουσιάζει αναλυτικά το κάλπικο ιδεολόγημα ότι η ευημερία των εργαζομένων περνά μέσα από την ευημερία των επιχειρήσεων.

Για την BusinessΕurope:

• «Τα κοινωνικά προβλήματα της Ευρώπης δεν οφείλονται σε έλλειμμα της κοινωνικής πολιτικής αλλά σε έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Οι κοινωνικές προκλήσεις μας θα αντιμετωπιστούν μόνο μέσω της οικονομικής ανάπτυξης, δημιουργίας νέου πλούτου και επέκτασης της απασχόλησης. Και είναι οι εταιρείες που θα οδηγήσουν στη βελτίωση της ευημερίας των Ευρωπαίων πολιτών μέσω επενδύσεων στην Ευρώπη, δημιουργώντας περισσότερη ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Για αυτό βασίζονται σε ένα επιχειρηματικά ανταγωνιστικό περιβάλλον...».
• «Ο πιο αποτελεσματικός και βιώσιμος τρόπος για τη βελτίωση της κοινωνικής διάστασης είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης παγκοσμίως και ως εκ τούτου της δημιουργίας θέσεων εργασίας...».
• «Ο πυλώνας θα πρέπει εξαρχής να θεωρείται ως μέρος μιας συνολικής οικονομικής και κοινωνικής στρατηγικής που θα προωθεί την αύξηση του ανταγωνισμού των οικονομιών μας, την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την κοινωνική συνοχή...».

Πρόκειται για το γνωστό παραμύθι περί «νέων θέσεων εργασίας» και «κοινωνικής ευημερίας» από την καπιταλιστική ανάπτυξη, το οποίο διαψεύδει η ίδια η πείρα των εργαζομένων, οι οποίοι τόσο σε περιόδους ανάπτυξης, όσο και σε κλάδους με ρυθμούς ανάπτυξης και μέσα στην κρίση, έβλεπαν και βλέπουν τα δικαιώματά τους να χτυπιούνται συνεχώς, στο όνομα και πάλι του «επιχειρηματικά ανταγωνιστικού περιβάλλοντος».

Στην κατεύθυνση αυτή, η BusinessΕurope μέσα από τον ΕΠΚΔ προσβλέπει στο «σχεδιασμό των κριτηρίων συγκριτικής αξιολόγησης που θα μπορούν να λειτουργήσουν ως πυξίδα για τις αναγκαίες εθνικές μεταρρυθμίσεις των αγορών εργασίας, της εκπαίδευσης, των συστημάτων κατάρτισης και των κοινωνικών συστημάτων σε όλα τα κράτη - μέλη». Να, λοιπόν, οι άξονες στους οποίους επικεντρώνουν οι Ευρωπαίοι κεφαλαιοκράτες, προωθώντας νέες αντεργατικές αναδιαρθρώσεις: Αγορά εργασίας, συστήματα εκπαίδευσης - κατάρτισης, συνταξιοδοτικά - προνοιακά συστήματα.

Υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι αυτές οι αντεργατικές πολιτικές πρέπει να προωθούνται συντονισμένα σε όλα τα κράτη - μέλη, προσθέτουν: «Ο πυλώνας θα πρέπει να παίρνει υπόψη του τις στενές διασυνδέσεις μεταξύ των οικονομικών και των αγορών εργασίας και το γεγονός ότι οι πολιτικές επιλογές σε ένα κράτος - μέλος επιδρούν στα άλλα κράτη - μέλη».

Ενίσχυση της "ευελιξίας" σε όλα τα επίπεδα της αγοράς εργασίας

Για την αγορά εργασίας η BusinessΕurope είναι σαφής: «Στοχεύουμε στην ανανέωση των αρχών της ευελφάλειας» (σ.σ. η περίφημη "flexicurity", προπαγανδιστική έννοια που δηλώνει τη δήθεν προσπάθεια να ταιριάξει τα αταίριαστα, την "ευελιξία" των μορφών εργασίας με τη δημιουργία συνθηκών ασφάλειας για τους εργαζόμενους).

«Μια ανανεωμένη στρατηγική της ευελφάλειας», προσθέτουν, «θα πρέπει να επικεντρωθεί στα εξής:

• Την επίτευξη δίκαιης, δυναμικής, κινητής και χωρίς αποκλεισμούς αγοράς εργασίας.
• Τη διασφάλιση ότι τα κοινωνικά δικαιώματα μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να παραμένουν αντίστοιχα στις τρέχουσες και μελλοντικές συνθήκες - πλαίσιο και στις νέες και πιο ποικιλόμορφες σταδιοδρομίες.
• Τη διασφάλιση της συνέχισης της απασχολησιμότητας, που είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση των δημογραφικών αλλαγών στην Ευρώπη, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο ζωτικής σημασίας την κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων ανθρώπινων πόρων.
• Τη διασφάλιση ότι οι εταιρείες έχουν αρκετή ευελιξία για την προσαρμογή του εργατικού δυναμικού τους στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες, π.χ. από την άποψη του χρόνου εργασίας, των μισθών και των συμβάσεων, και
• Την εφαρμογή των προϋποθέσεων για την ομαλή μετάβαση των εργαζομένων στην αγορά εργασίας μεταξύ θέσεων εργασίας, τομέων και καθεστώτων απασχόλησης, σεβόμενη την πολυμορφία των πρακτικών εργασιακών σχέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη».

Στην πραγματικότητα, τα παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια περιγραφή της παραπέρα έντασης της εργασιακής ζούγκλας, με κριτήριο τις εκάστοτε ανάγκες του κεφαλαίου στις «μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες»: Εργάτες χωρίς μόνιμη και σταθερή δουλειά. Συνεχής εναλλαγή περιόδων εργασίας - ανεργίας - υπεραπασχόλησης - υποαπασχόλησης. Συνεχής «ευελιξία» σε μισθούς και συμβάσεις εργασίας. Διαρκής αλλαγή καθηκόντων, ειδών, κλάδων εργασίας και διαρκής κατάρτιση για να ανταποκρίνονται σε αυτήν τη συνεχή αλλαγή.

Αυτά τα μέτρα, λένε το κεφάλαιο και τα όργανά του, θα πρέπει να τα συνοδεύουν «κοινωνικές πολιτικές», με στόχο να διαχειριστούν την εφιαλτική πραγματικότητα που διαμορφώνουν για τους εργαζόμενους, να αμβλύνουν τις αντιδράσεις, να εξασφαλίσουν την «κοινωνική συνοχή»...

Μειώσεις μισθών, διευκόλυνση απολύσεων και νέες απαλλαγές για το κεφάλαιο

Προχωρώντας παραπέρα, η BusinessEurope υπογραμμίζει ότι μεταξύ των κριτηρίων - δεικτών που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση των εθνικών μεταρρυθμίσεων είναι:

• «Η μείωση του κόστους εργασίας ώστε να διευκολυνθούν η δημιουργία θέσεων εργασίας και η ένταξη στην αγορά εργασίας.
• Η ένταξη στην αγορά εργασίας και η δημιουργία θέσεων εργασίας εμποδίζονται εκεί όπου το μη μισθολογικό κόστος εργασίας είναι υπερβολικά υψηλό. Υπάρχει συνεπώς ανάγκη να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση της εργασίας.
• (...) Οι προσπάθειες των κρατών - μελών να στραφούν στη μεταφορά των φόρων από την εργασία, για παράδειγμα σε άλλους φόρους, με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζει ότι αυτό δεν εμποδίζει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις ή δεν οδηγεί σε αύξηση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων (...).
• Η απασχόληση επίσης εμποδίζεται εκεί όπου οι κατώτατοι μισθοί είναι υπερβολικά υψηλοί και το σχέδιο πυλώνα αναγνωρίζει την ανάγκη οι μισθοί να εξελίσσονται σε συνάρτηση με την παραγωγικότητα (...).
• Η απασχόληση, ιδιαίτερα των νέων, παρεμποδίζεται εκεί όπου οι κανονισμοί για την απασχόληση είναι άκαμπτοι. Το σχέδιο πυλώνα αναγνωρίζει ότι οι πολύπλοκες και δαπανηρές κανονιστικές ρυθμίσεις για τον τερματισμό των συμβάσεων αορίστου χρόνου αποθαρρύνουν τους εργοδότες να κάνουν προσλήψεις (...)».

Τα ευρωπαϊκά μονοπώλια ζητούν μέτρα για περαιτέρω μείωση των μισθών και του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους (π.χ. με παραπέρα μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών). Ζητούν φοροελαφρύνσεις για τις μεγάλες επιχειρήσεις, με θέσπιση νέων φόρων που θα φορτωθούν στους λαούς, αφού σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να «επιβαρύνουν» τις επιχειρήσεις. Απαιτούν ακόμα περαιτέρω διευκόλυνση των απολύσεων, χωρίς «δαπανηρές ρυθμίσεις» (όπως π.χ. τις αποζημιώσεις για τους απολυμένους).

Νέο χτύπημα σε παροχές ανεργίας και συνταξιοδοτικά δικαιώματα

Για τις πολιτικές που αφορούν στην ανεργία, η BusinessEurope αναφέρει:

• «Η ΕΕ υστερεί όσον αφορά την ενεργοποίηση των ανέργων, εν μέρει λόγω του γεγονότος ότι οι παγίδες της ανεργίας εξακολουθούν να υφίστανται, όπου τα φορολογικά και συνταξιοδοτικά συστήματα δεν δημιουργούν τα σωστά κίνητρα για τους ανθρώπους να αναζητήσουν εργασία ενεργά. Τα συστήματα πρέπει να είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε η εργασία να είναι μια οικονομικά ελκυστική επιλογή σε σύγκριση με κοινωνικές παροχές, ιδιαίτερα για τα χαμηλά εισοδήματα. (...).
• Το σχέδιο πυλώνα θέτει ορισμένες προϋποθέσεις για την πρόσβαση στις παροχές ανεργίας, δηλαδή ότι θα πρέπει να εξαρτώνται από την ενεργό αναζήτηση εργασίας, τη συμμετοχή στην ενεργό υποστήριξη και ότι η διάρκεια των παροχών θα πρέπει να διατηρεί τα κίνητρα για γρήγορη επιστροφή στην απασχόληση. Αυτά είναι σημαντικά στοιχεία για να διασφαλιστεί ότι τα επιδόματα ανεργίας δεν αποθαρρύνουν την αποτελεσματική επανένταξη στην αγορά εργασίας».

Τα μονοπώλια ζητάνε οι παροχές για την ανεργία και συνολικότερα οι «κοινωνικές παροχές» να είναι τόσο χαμηλές και τόσο περιορισμένης διάρκειας, ώστε σε συνδυασμό με τις προϋποθέσεις για τη λήψη τους, ο άνεργος να αναγκάζεται να δέχεται ακόμα και τους πιο άθλιους όρους εργασίας.

Ειδικά για τις συντάξεις, η BusinessEurope προτείνει τα εξής στοιχεία που πρέπει να εμπεριέχει ο ΕΚΠΔ ως ζητούμενα μιας συγκριτικής αξιολόγησης: «Συντάξεις - πόσο συνδέονται η ηλικία συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής, πώς τα κράτη - μέλη προσπαθούν να μειώσουν το χάσμα μεταξύ της νομοθετημένης και της πραγματικής ηλικίας εξόδου και πώς αποφεύγουν την πρόωρη έξοδο από την αγορά εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό ένας ευρωπαϊκός δείκτης συγκριτικής βιωσιμότητας θα μπορούσε να αναπτυχθεί εξετάζοντας τα τρέχοντα επίπεδα εισφορών, παροχών και προσδόκιμου ζωής».

Είναι σαφής η απαίτηση του κεφαλαίου για περαιτέρω αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και για διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοι θα μένουν στη δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα. Απαιτούν επίσης το ύψος των συντάξεων και των παροχών να εξαρτάται από τη «βιωσιμότητα» των συνταξιοδοτικών συστημάτων, τα οποία θα έχουν ουσιαστικά ως αποκλειστική πηγή τις τσέπες των ασφαλισμένων, αφού οι εργοδοτικές εισφορές («η φορολογική επιβάρυνση της εργασίας») θα μειώνονται συνεχώς και αφού δεν γίνεται καμιά αναφορά σε χρηματοδότηση από το αστικό κράτος.

ETUC: Τα γνωστά παραμύθια και η στοίχιση με τους αντεργατικούς στόχους του κεφαλαίου

Κι αν οι απαιτήσεις των μεγαλοεργοδοτών προδιαγράφουν καθαρά την ένταση της αντεργατικής επίθεσης, το κείμενο θέσεων της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC, μέλη της οποίας είναι η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ) επιβεβαιώνει το ρόλο του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού στην προώθηση αυτής της επίθεσης.

Χαρακτηριστικά, την ίδια ώρα που ο «Ευρωπαϊκός Πυλώνας Κοινωνικών Δικαιωμάτων», οι θέσεις της ΕΕ και των μεγαλοεργοδοτών «βγάζουν μάτι», η ETUC συνεχίζει να μιλά για τη δυνατότητα μιας φιλολαϊκής ΕΕ...

«Η ΕΕ πρέπει να δείξει ότι εξυπηρετεί τους πολίτες και τους εργαζομένους της», σημειώνει στις θέσεις της για τον ΕΠΚΔ, συμμετέχοντας στη συζήτηση με τα μονοπώλια, τις κυβερνήσεις τους και τα όργανα της ΕΕ, καλλιεργώντας την αντίληψη της ταξικής συνεργασίας.

Επιχειρώντας να συντηρήσει επικίνδυνες αυταπάτες, προτείνει ένα άλλο μείγμα πολιτικής, που τάχα είναι δυνατόν να κάνει καλύτερο τον καπιταλισμό για τους εργαζόμενους.

Ακόμα κι έτσι, όμως, δεν μπορεί παρά να ακολουθήσει τις βασικές κατευθύνσεις των αφεντικών που υπηρετεί. Γι' αυτό, ενώ ζητά αυξήσεις μισθών, την ίδια ώρα στηρίζει τους κεντρικούς στόχους των μονοπωλίων που προϋποθέτουν τη συμπίεσή τους, όπως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η σύνδεση μισθών - παραγωγικότητας κ.ά.

Τα ίδια κάλπικα ιδεολογήματα καλλιεργεί όταν λέει ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να «λαμβάνουν ένα δίκαιο μερίδιο από τα κέρδη» ή όταν διαμαρτύρεται γιατί «οι επιχειρήσεις δεν μοιράζονται τα κέρδη που αποκομίζουν από την αυξημένη παραγωγικότητα»...

"Ρ"