Το "εγώ" του Ντάνιελ Μπλέικ

Συγκλονιστήκαμε από τα στοιχεία που περιγράφουν την εξαθλίωση και τη φτώχεια στην Ελλάδα… Αλήθεια; Μάλλον όχι. Πάνε, πέρασαν κι αυτά.

Τα στοιχεία της ετήσιας Έκθεσης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ είναι, όντως, συγκλονιστικά, αλλά έχουν ένα πρόβλημα, το ίδιο πρόβλημα με όλα τα στοιχεία ανάλογων ερευνών των τελευταίων ετών. Ποιο είναι αυτό; Η  απάντηση των στοιχείων της έρευνας, για την ακρίβεια της κάθε μονάδας από τα στοιχεία, απ’ όλους εμάς. Μια απάντηση αφοπλιστική: Δεν περίμενα την έρευνα για να δω τη ζωή μου!

Οι μονάδες των στοιχείων, οι άνθρωποι που βιώνουν κάθε μέρα τα αποτελέσματα των ερευνών, είναι αδύνατο να αποτυπωθούν στο χαρτί. Η αγωνία, η απελπισία, η φτώχεια, ο αγώνας για την επιβίωση δεν μετριούνται. 

Εάν γινόταν με κάποιο τρόπο να μετρηθούν και να ενωθούν σε μια συνολική δύναμη θα είχαν σαρώσει τα πάντα. Ας αφήσουμε όμως τα «εάν» και ας δούμε «αλλιώς» ορισμένα από τα χρήσιμα στοιχεία της έρευνας:  

Κάθε ποσοστιαία μονάδα είναι χιλιάδες ζωές, κάθε απλή μονάδα είναι μια ολόκληρη ζωή. Σε αυτά τα στατιστικά συμπεριλαμβάνεται η αγωνία για την οικογένεια, την/τον σύντροφο μας, τα παιδιά, τους ηλικιωμένους γονείς μας, τους φίλους. Αυτή η αγωνία και ο αγώνας της μονάδας, λοιπόν, πολλαπλασιάζεται.

(Για να είμαστε και τελείως ειλικρινείς υπάρχουν ορισμένες φορές που αυτή η μονάδα δεν πολλαπλασιάζεται διότι το ατομικό/οικογενειακό αδιέξοδο δεν επιτρέπει τίποτα άλλο από την επιτακτική αναζήτηση λύσεων για επιβίωση. Ευτυχώς, όμως, ο πολλαπλασιασμός ισχύει για τη συνολική κοινωνική εξίσωση και ενισχύεται από την αλληλεγγύη που – πάλι ευτυχώς – υπάρχει.)

Και τώρα τα στοιχεία. Ας διαιρέσουμε για να δούμε τι σημαίνουν στη ζωή του καθενός μας και ας πολλαπλασιάσουμε  με την αγωνία και τον αγώνα, ώστε να δούμε το τελικό αποτέλεσμα.

Διαίρεση και πολλαπλασιασμός

To 68,9%  των εργαζομένων με μερική απασχόληση δηλώνει πως δουλεύει με αυτή τη μορφή επειδή δεν μπορεί να βρει πλήρη απασχόληση. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

29,2% δεν είχε επαρκή θέρμανση το 2015 και 53,4% αδυνατούσε να καλύψει τις έκτακτες ανάγκες του. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

Ένας στους δύο εργαζόμενους ζει με αποδοχές κάτω από 800 ευρώ.  Κάτω των 800 ευρώ ποσοστό 51,6% (15,2% μέχρι 499 ευρώ, 23,6% μεταξύ 500-699 ευρώ και 12,8% μεταξύ 700-800 ευρώ), μεταξύ 800-999 ευρώ ποσοστό 17,3%, άνω των 1.000 ευρώ ποσοστό 17,8% (11,1% μεταξύ 1.000-1.299 ευρώ και 6,7% άνω των 1.300 ευρώ). Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

Το επίσημο ποσοστό ανεργίας (το γ’ τρίμηνο του 2016) είναι 22,6%. Το «πραγματικό» ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με τη χρήση εναλλακτικών δεικτών εκτίμησης του ποσοστού ανεργίας, είναι 29,6%. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

Ο δείκτης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, με βάση την ίδια έρευνα, αυξήθηκε από 27,7% το 2010 σε 35,7% το 2015. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

Εργασιακό καθεστώς μερικής απασχόλησης για 56.799 μισθωτούς μέσα σε ένα χρόνο (Μάιος 2015 – Μάιος 2016). Έτσι, ο αριθμός φτάνει 587.924 εργαζόμενους, που αντιστοιχούν στο 29% του συνόλου των μισθωτών¹. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

Σε 350.000 οικογένειες δεν υπάρχει εργαζόμενο μέλος και την τελευταία εξαετία η ανεργία έχει οδηγήσει στο εξωτερικό περίπου 300.000 νέους υψηλής εξειδίκευσης². Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

230.774 παιδιά ζουν σε νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο και ουσιαστικά χωρίς κανένα εισόδημα ³. Ας διαιρέσουμε και ας πολλαπλασιάσουμε.

"Εγώ, ο εργαζόμενος, ο δημιουργός"

Η πρόσθεση των αποτελεσμάτων φέρνει ένα εκρηκτικό αποτέλεσμα. Οι μονάδες των στοιχείων, οι άνθρωποι που θα πρέπει να επιβιώσουν και την επόμενη μέρα της (κάθε) έρευνας είναι εδώ και πρέπει να ζήσουν. Αυτά τα «εγώ» που δεν είναι εγωιστικά, είναι τα «εγώ» των ανθρώπων που χτίζουν την κοινωνία, που παράγουν τον υλικό και πνευματικό πλούτο κάθε μέρα, κάθε ώρα.  

Τα «εγώ» που δεν φωνάζουν «εγώ» κι όμως είναι τα μοναδικά που δικαιούνται να το κάνουν. Γιατί; Διότι παράγουν τα πάντα και μπορούν να διαμορφώσουν το συλλογικό «εμείς». Το «εμείς» που θα φωνάξει «εγώ, ο εργαζόμενος, ο δημιουργός του υλικού και πνευματικού πλούτου του κόσμου ολόκληρου». 

Είναι αυτό το «εγώ» του Ντάνιελ Μπλέικ, του κινηματογραφικού ήρωα του Κεν Λόουτς. Μια μονάδα, ανάμεσα στο σύνολο των στοιχείων της (κάθε) «έρευνας», που απαιτούσε να μην πεθάνει πάνω στη δουλειά. Αυτό το συμβολικό «εγώ» δίπλα στο όνομα ενός εργαζόμενου που απαιτεί τα πάντα, διεκδικεί τα πάντα γιατί δημιουργεί τα πάντα.

1.Στοιχεία ΙΚΑ (ΕΦΚΑ) για τους μισθούς και την απασχόληση τον Μάιο του 2016 – Ριζοσπάστης 9/3/2017).

2. Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ και ΙΝΕ –ΓΣΕΕ – Τα Νέα 19/12/2016).

3. Έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ (Σεπτεμβρίου 2016) για τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα –Ημερησία 24/10/2016).

Γεράσιμος Χολέβας