"Αυτά που ζητάτε γίνονταν μόνο στη Σοβιετική Ένωση ..."

Με την παραπάνω φράση και επιτιθέμενος στους φοιτητές απάντησε ο πρόεδρος της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ στο αίτημα των σπουδαστών να έχουν δωρεάν βιβλία και εργαστηριακό εξοπλισμό. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρει σε ανακοίνωση του το Περιφερειακό Συμβούλιο ΑΕΙ Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ, ο καθηγητής απευθυνόμενος στους φοιτητές τους είπε πως «εσείς σε ορφανοτροφείο μεγαλώσατε; Δεν έχετε γονείς να σας τα αγοράσουν;» και πρόσθεσε ότι «αυτά που ζητάτε γίνονταν μόνο στη Σοβιετική Ένωση και είδατε πού κατέληξε εκείνο το σύστημα, τώρα έχουμε ελεύθερη αγορά».

Μέσα στην αγένεια και τον αγοραίο αντικομμουνισμό του, ο κύριος καθηγητής είπε άθελα του μια αλήθεια. Πράγματι, στην ελεύθερη αγορά- στον καπιταλισμό- το αυτονόητο δικαίωμα των φοιτητών να έχουν δωρεάν βιβλία και εργαστηριακό εξοπλισμό είναι ανύπαρκτο. Πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς σε ένα σύστημα που αντιμετωπίζει τη μόρφωση ως «εμπόρευμα» και τους σπουδαστές ως «πελάτες»; Πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς σε ένα σύστημα όπου η Παιδεία υπακούει στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς και όχι στις λαϊκές ανάγκες;

Μιας, λοιπόν και τώρα «έχουμε ελεύθερη αγορά» και Πανεπιστήμια Α.Ε., όπου ακόμη και τα πλέον στοιχειώδη- τα πανεπιστημιακά εγχειρίδια- έχουν καταστεί προνόμιο, να θυμίσουμε συνοπτικά τι σημαίνε να είσαι σπουδαστής στην Σοβιετική Ένωση.

Σε αντίθεση με την εμπορευματοποιημένη τριτοβάθμια εκπαίδευση της ελεύθερης αγοράς, στην ΕΣΣΔ η φοίτηση στα πανεπιστήμια ήταν απολύτως δωρεάν. Ο σπουδαστής δεν πλήρωνε τίποτε για τα μαθήματα, τα εργαστήρια και τον παρεχόμενο εξοπλισμό, τα βιβλία, τα αναλώσιμα, τα εξέταστρα κλπ. Επιπλέον, υπήρχε δωρεάν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη, αθλητικές (γυμναστήρια, γήπεδα κ.ά.) αλλά και πολιτιστικές δραστηριότητες (αίθουσες, μουσικά όργανα κ.ά.).

Σε αντίθεση με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην ελεύθερη αγορά- όπου σπουδαστές και γονείς αναγκάζονται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη- στην Σοβιετική Ένωση το κράτος παρείχε στην συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών (άνω του 80%) επίδομα, ούτως ώστε να μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες τους χωρίς καμία επιβάρυνση για τις οικογένειες τους. Με λίγα λόγια, ο σπουδαστής στην ΕΣΣΔ όχι μόνο δεν πλήρωνε απ’ την τσέπη του, αλλά πληρώνονταν ο ίδιος!

Σε αντίθεση με τα Πανεπιστήμια-Ανώνυμες Εταιρείες των εργολάβων και των ιδιωτών της ελεύθερης αγοράς, στην Σοβιετική Ένωση ο φοιτητής απολάμβανε ειδικές, μειωμένες τιμές σε μια σειρά παροχές, από τους χώρους σίτισης και εστίασης μέχρι πρόσβαση σε σανατόρια και εξοχικά θέρετρα. Στο πλαίσιο αυτό, βεβαίως, ο σοβιετικός σπουδαστής απολάμβανε, με ελάχιστο αντίτιμο (7% του κρατικού επιδόματος) στέγαση σε εστίες που παρείχαν κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους για άθληση, πολιτιστικές δραστηριότητες και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Σήμερα, το 2017, στην καπιταλιστική Ελλάδα της ΕΕ, το πρόβλημα της φοιτητικής στέγασης παίρνει ολοένα και πιο εκρηκτικές διαστάσεις.

Σε αντίθεση με τα Πανεπιστήμια- «προθαλάμους» της ανεργίας και της υποαπασχόλησης- της ελεύθερης αγοράς, στην ΕΣΣΔ, ο πανεθνικός κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας προέβλεπε την αντίστοιχη κατανομή του επιστημονικού εργατικού δυναμικού. Έτσι, ο απόφοιτος των σοβιετικών πανεπιστημίων, όχι μόνο απολάμβανε δωρεάν όλα όσα του ήταν αναγκαία για να σπουδάσει αλλά είχε εξασφαλισμένη εργασία μετά το τέλος των σπουδών του. Σε αντιδιαστολή με τον σημερινό φοιτητή των ελληνικών πανεπιστημίων (της ελεύθερης, καπιταλιστικής αγοράς) που ζει με την αγωνία της ανεργίας και της υποαπασχόλησης που τον περιμένει, ο σπουδαστής στην ΕΣΣΔ ήξερε πριν ακόμη πάρει το πτυχίο που θα εργάζεται.

Να θυμήσουμε στους θιασώτες της ελεύθερης αγοράς ότι στο σύστημα τους, κατά το 2015, το 20% των απόφοιτων ΑΕΙ και το 25,2% των απόφοιτων ΤΕΙ μαστίζονταν από την ανεργία. Το 2007 το 70,1% των αποφοίτων 20-34 ετών είχε απασχόληση για διάστημα από 1 έως 3 χρόνια, ενώ το 2013 το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε στο 45,4%, δείχνοντας τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας των νέων. Στα παραπάνω να συνυπολογίσουμε τους όρους δουλειάς (χαμηλοί μισθοί, φόβος απόλυσης, υποαπασχόληση, εξάμηνα, οκτάμηνα κλπ) αλλά και το γεγονός ότι, για λόγους βιοπορισμού, ένα πολύ μεγάλο μέρος των απόφοιτων των ελληνικών πανεπιστημίων εργάζονται σε δουλειές παντελώς άσχετες με  το αντικείμενο τους. Αυτά συμβαίνουν στον καπιταλισμό που θαυμάζει ο πρόεδρος της Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ και οι ομοϊδέατες του.

Περισσότερο από 25 χρόνια μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ και τα σοσιαλιστικά κράτη, οι κατακτήσεις του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ανώτατη Εκπαίδευση μοιάζουν δυσθεώρητες μπροστά στην τραγική κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι πως σήμερα υπάρχουν όλες οι αντικειμενικές προϋποθέσεις έτσι ουτως ώστε η μόρφωση, η επιστήμη και η έρευνα να τεθούν στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών.

Γι’ αυτό, λοιπόν, προς όλους τους- ακαδημαϊκούς και μη- «τζήμερογεωργιάδηδες» της καπιταλιστικής σαπίλας, λέμε το εξής: Ναι, κύριοι, «αυτά που γίνονταν στην Σοβιετική Ένωση» έχουμε ανάγκη οι φοιτητές, η νέα γενιά και ο λαός μας – και όχι την εμπορευματοποιημένη εκπαίδευση προς όφελος των μονοπωλίων.

Νίκος Μόττας