Νέα πρόσωπα από παλιά υλικά ...

...για την υπεράσπιση του ξεπερασμένου καπιταλιστικού συστήματος

«Ανανέωση» και «φρέσκα πρόσωπα», «νέα στελέχη» και «διαζύγιο με το χθες»: Μια σειρά παρόμοιοι τίτλοι αξιοποιούνται κάθε τόσο τα τελευταία χρόνια για να σερβίρουν στο λαό τις ίδιες δοκιμασμένες συνταγές χρεοκοπίας του με νέο περιτύλιγμα.

Χαρακτηριστικά είναι όσα ειπώθηκαν την προηγούμενη βδομάδα στην προσπάθεια «αναβαπτίσματος» τόσο από το χώρο της λεγόμενης «κεντροδεξιάς», όσο και από αυτόν της «κεντροαριστεράς». Για παράδειγμα, στη σχετική εκδήλωση με αφορμή την ιδιότυπη «προκήρυξη» για ανάδειξη στελεχών της ΝΔ, όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι έχουν συγκεντρώσει πάνω από 1.000 βιογραφικά, περίσσεψαν τα σχετικά συνθήματα: «Δημιουργούμε τη νέα γενιά στελεχών», «γίνε κομμάτι της ανανέωσης» και άλλα παρόμοια. Μάλιστα, η ΝΔ έφτιαξε και ειδικό ιστότοπο, όπου υποψήφια στελέχη καταθέτουν το βιογραφικό τους και περνούν από επιτροπή, δίνοντας «δομημένη συνέντευξη». Βέβαια, για να μη μένει αμφιβολία για το περιεχόμενο της «ανακαίνισης», η επιτροπή αυτή αποτελείται από «έμπειρα στελέχη από την πολιτική, την αγορά, τον ακαδημαϊκό χώρο». Δηλαδή, οι «κριτές» δεν είναι και τόσο νέα ή «αδοκίμαστα» πρόσωπα...

Αντίστοιχη είναι και η προσπάθεια στη λεγόμενη κεντροαριστερά, όπου τα μαγειρέματα είναι ακόμα πιο έντονα, αν και όχι τόσο «καινοτόμα» όσο της ΝΔ. Εκεί υπάρχει σοβαρή δυσκολία ανανέωσης ακόμα και στο επίπεδο των φυσικών πρωταγωνιστών αυτής της προσπάθειας. Δυσκολία που επιτείνεται και από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να πρωταγωνιστήσει στο σοσιαλδημοκρατικό στρατόπεδο, αποσπώντας στελέχη που «έγκαιρα» εγκατέλειψαν το ΠΑΣΟΚ και απολαμβάνοντας την απλόχερη στήριξη του κεφαλαίου, αφού του κάνει τη βρώμικη δουλειά. Ετσι γίνεται εξόφθαλμη η προσπάθεια να αναβαπτιστούν ως «νέα», πρόσωπα που έχουν παίξει σοβαρό ρόλο στην υλοποίηση της άγριας αντιλαϊκής επίθεσης, ειδικά τα τελευταία χρόνια και γι' αυτό είναι καταδικασμένα μαζικά στη συνείδηση του λαού. Βέβαια κι εκεί, σε συναντήσεις, όπως της προέδρου του ΠΑΣΟΚ Φ. Γεννηματά με τον πρ. πρωθυπουργό και πρόεδρο του ΚΙΔΗΣΟ Γ. Παπανδρέου δεν έλειψαν οι επικλήσεις στις «προοδευτικές και δημοκρατικές αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα», στην «ανασύνταξη της ευρείας δημοκρατικής παράταξης», στην «εθνική προσπάθεια να μπει τέλος στην κρίση»...

Βεβαίως, οι διεργασίες αυτές, με τις έντονες ανακατατάξεις επεκτείνονται και στην πτέρυγα του «εθνικιστικού» - «ακροδεξιού» χώρου, που περιλαμβάνει τη Χρυσή Αυγή, τη Νέα Δεξιά του Φ. Κρανιδιώτη, την Ελληνική Λύση του Κ. Βελόπουλου και άλλες ομάδες.

Επίσης, δεν αφήνουν απέξω ούτε τα διάφορα οπορτουνιστικά σχήματα (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΛΑΕ κ.λπ.), που μετά τη χρεοκοπία τους με τη φανερή ή «ντροπαλή» στήριξη της «πρώτη φορά αριστεράς» του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να πείσουν ότι κάνουν πράξη την «ανάταξη» της αριστεράς ή (άλλη μια) τομή στην «αντιμνημονιακή» πάλη.

Βάσιμες οι ανησυχίες τους

Οι ζυμώσεις αυτές, που αποτελούν μέρος της ρευστότητας στο πολιτικό σκηνικό δεν είναι καθόλου τυχαίες. Βάση των ανησυχιών τους, που είτε εκφράζονται ανοιχτά κυρίως από αστικά ΜΜΕ, είτε ντύνονται με το μανδύα της αγωνίας να παρουσιαστεί κάτι «καινούριο» και «άφθαρτο» δεν είναι άλλη από την υπαρκτή δυσκολία ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας. Γι' αυτό, άλλωστε, δεν είναι η Ελλάδα που κατέχει την αποκλειστικότητα αυτών των διεργασιών. Ανακατατάξεις με αναδείξεις υποτιθέμενων «νέων» δυνάμεων συμβαίνουν στο πολιτικό σύστημα διεθνώς, και η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά, «καινούρια» φρούτα που ευδοκίμησαν σε αυτό το ρευστό περιβάλλον. Αντίστοιχες είναι και γραφικές παρουσίες, που εμφανίζονται ως «φορείς της αλλαγής» εκπροσωπώντας βαθιά αντιδραστικούς σχεδιασμούς για λογαριασμό του κεφαλαίου, όπως κάνει ο Γκρίλο στην Ιταλία ή άλλοι «άφθαρτοι και αμόλυντοι» όπως οι «Podemos» στην Ισπανία.

Υπάρχει πλούσια πείρα από το «παλιό» που ντύνεται σαν «νέο», αξιοποιώντας τη δίκαιη λαϊκή προσδοκία τού «κάτι να αλλάξει επιτέλους», και να προσφέρει υπηρεσίες στο ξεπερασμένο ιστορικά εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα. Η ίδια η ανέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβερνητική εξουσία και όσα την συνόδευσαν είναι χαρακτηριστική: αυταπάτες, μεγάλα και παχιά λόγια, ενσωμάτωση και εκφυλισμός λαϊκών αγώνων στο κυνήγι της κυβερνητικής εξουσίας, στήσιμο άλλων αγώνων στα μέτρα αυτής της «αλλαγής» (βλ. «κίνημα πλατειών»), λάσπη και προσπάθεια περιθωριοποίησης του ΚΚΕ κ.λπ. Αυτό που ακολούθησε, και το ζει σήμερα ο εργατόκοσμος, είναι η βαθιά απογοήτευση, η μιζέρια, η έλλειψη της πεποίθησης ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με τους ταξικούς αγώνες και η συνολική οπισθοχώρηση του κινήματος.

Τι φταίει; Οτι τελικά δεν βρέθηκαν τα κατάλληλα «νέα πρόσωπα»; Οτι αυτά που αναδείχθηκαν «έτυχε» να είναι «παγαπόντηδες», ή ότι δεν συγχρονίστηκε αυτή η «αλλαγή» στην Ελλάδα με αντίστοιχες εξελίξεις στην ΕΕ;

Αποδεικνύεται ότι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα δεν είναι τόσο εύκολο να δοθούν αξιοποιώντας μόνο την πείρα τους από τις κυβερνητικές εναλλαγές και τις δοκιμές στην πράξη των «νέων» προσώπων. Και γι' αυτό οι εργαζόμενοι παραμένουν ευάλωτοι στις ψευδαισθήσεις που δημιουργούνται από τις ανακατατάξεις στο φόντο των δυσκολιών επίτευξης μιας στιβαρής καπιταλιστικής ανάκαμψης.

Σημείο - κλειδί που αποδεικνύει ότι όλα αυτά τα «νέα πρόσωπα» και «σχήματα» είναι φτιαγμένα από τα πιο παλιά υλικά της υπεράσπισης του καπιταλιστικού συστήματος είναι π.χ. η θέση που παίρνουν για την πορεία ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας.

Ο στόχος να περάσει σε φάση ανάπτυξης το κεφάλαιο κάθε άλλο παρά κάτι «νέο» και «ελπιδοφόρο» κομίζει για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα. Δεν υπάρχει φιλολαϊκή καπιταλιστική ανάκαμψη κι αυτό αποδεικνύεται τόσο από την ελληνική πραγματικότητα όσο και από τη διεθνή, από οικονομίες που ήδη κινούνται σε τροχιά ανάπτυξης, όμως η ανεργία, οι δουλειές - λάστιχο, οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις θερίζουν. Αλλωστε, ακόμα και οι προβλέψεις για ανάπτυξη στην Ελλάδα για φέτος, πάνε πακέτο με την υλοποίηση των αντιλαϊκών μέτρων του 3ου μνημονίου και όσων προστίθενται με την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων. Η όποια ανάκαμψη έχει ως προϋπόθεση την ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και τη συγκέντρωση της παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια, που σημαίνει ξεκλήρισμα για τους αυτοαπασχολούμενους σε πόλεις και χωριά. Αυτή η πορεία δεν μπορεί να ανασχεθεί από τους οπαδούς της «ανάπτυξης», παλιούς και νέους, όσες φιοριτούρες κι αν βάλουν στη φράση «ξεπέρασμα της κρίσης». Αυτό αφορά και όσους συνδέουν το «ξεπέρασμα της κρίσης» με την έξοδο από την Ευρωζώνη ή ακόμα και από την ΕΕ, αφού σκόπιμα παραβλέπουν ότι καπιταλιστική ανάκαμψη χωρίς καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων δεν υπάρχει. Και, την εργατική τάξη δεν την αφορά το αν η καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων θα γίνει με το αστικό κράτος μέσα ή έξω από τη μία ή την άλλη ιμπεριαλιστική ένωση.

Αλλο ερώτημα που η απάντησή του μπορεί να διαφωτίσει το χαρακτήρα των προσπαθειών αναμόρφωσης είναι το εξής: Αμφισβητείται ή υπηρετείται από τις «νέες» και «αναβαπτισμένες» πολιτικές παρουσίες η στόχευση της αστικής τάξης για γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας;

Το διακηρυγμένο όραμα σημαντικής μερίδας της αστικής τάξης της χώρας, για μετατροπή της Ελλάδας σε εμπορικό και ενεργειακό κόμβο, αποτελεί στόχο όλων των αστικών πολιτικών δυνάμεων. Μήπως αυτή η στόχευση του ελληνικού κεφαλαίου αποτελεί φιλολαϊκή διέξοδο για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα; Μια ματιά από όσα σήμανε για τους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους η «αναβάθμιση» του λιμανιού του Πειραιά, ώστε να αποτελέσει διαμετακομιστικό κόμβο αποτελεί την καλύτερη απάντηση. Οι πιο δύσπιστοι ας δουν πώς περνούν οι εργαζόμενοι σε κλάδους που επί της ουσίας δεν γνώρισαν κρίση και αποτελούν τα παραδείγματα της «επιχειρηματικότητας»: Στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στις τηλεπικοινωνίες κυριαρχούν η εργασιακή ανασφάλεια, οι απολύσεις, η απληρωσιά και όλα τα «αγαθά» της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Δεν είναι τυχαίο, επίσης, ότι οι όποιες αποκλίσεις ανάμεσα στα αστικά κόμματα γύρω από επιμέρους ζητήματα διαχείρισης (π.χ. ύψος πλεονάσματος, περιορισμός δαπανών ή ένταση φορομπηξίας κ.λπ.), που έχουν τα ίδια αποτελέσματα για τους εργαζόμενους, δεν αμφισβητούν στρατηγικές επιλογές της αστικής τάξης, όπως η βαθύτερη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τον ελληνικό λαό.

Το πραγματικά "νέο"

Αν βγαίνει ένα συμπέρασμα, ακόμα πιο εμφαντικά τα τελευταία χρόνια είναι ότι το πραγματικά «νέο» για τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας δεν μπορεί να έρθει από τα ίδια φθαρμένα υλικά που οδήγησαν στην εξαθλίωση την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Τα υλικά που υπηρετούν την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου, το μόνο που μπορούν να γεννήσουν είναι η ανακύκλωση των βασάνων του λαού, είτε μέσω νέων προσώπων, είτε μέσω παλιών που μεταμφιέστηκαν σε νέα.

Το πραγματικά νέο για την εργατική τάξη γεννιέται μέσα στην ταξική πάλη, στην ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, στην οργάνωση της πάλης σε κάθε χώρο δουλειάς, σε σύγκρουση με το κεφάλαιο και την εξουσία του. Το «καινούριο» δεν μπορεί να αναζητηθεί στο ανακάτεμα του παλιού, αλλά στο τσάκισμά του, στην οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας, της κοινής πάλης των εργατών και των αυτοαπασχολούμενων ενάντια στον καπιταλισμό και τα μονοπώλια με προοπτική την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Αυτό το «καινούριο» είναι η μόνη αισιόδοξη επιλογή, που δεν χωράει απογοητεύσεις και πισωγυρίσματα. Αυτό το νέο αποτυπώνεται στη στρατηγική του ΚΚΕ και η ισχυροποίηση του Κόμματος αποτελεί τον πιο κρίσιμο παράγοντα για να γίνει πράξη.

Δ. Π.