Παράξενα και γελοία

1. «Σωτήρια» για τη συμπλεγματική φύση του Νεοέλληνα τα κοινωνικά δίκτυα! Ανακάλυψε έναν εύκολο, ασφαλή, ανέξοδο τρόπο για να βγάζει τα απωθημένα του, να ελεεινολογεί χωρίς κριτική σκέψη, να βωμολοχεί προστατευμένος πίσω από τους τέσσερις τοίχους και να τρέφει το αρρωστημένο εγώ του. Στην απίθανη περίπτωση που δεχθεί να ακούσει πραγματικά την κριτική για τη σχεδόν ανεξέλεγκτη συμπεριφορά του, μάλλον θα διαλυθεί σαν χαρτοπόλεμος. Κοιτάξτε για λίγο το τηλεοπτικό πεδίο: κάθε ώρα και μια γελοιότητα. Οι καναλάρχες φροντίζουν να γνωρίζουν από πρώτο χέρι την άγνοια και την αμορφωσιά του Νεοέλληνα, επενδύουν σε αυτήν και την επιδοκιμάζουν διαλέγοντας εκπομπές χαμηλής υποστάθμης, ευτελείς. Ετσι συντηρείται ο ψηφοφόρος των δεξιών, ακροδεξιών και δήθεν αριστερών κομμάτων. Μοναδική σφήνα σε αυτή την έσχατη παρακμή το αβόλευτο και ανήσυχο κομμουνιστικό κόμμα. Με το θάρρος και την πλατιά λαϊκή βάση του, κάνει τομές κοιτώντας, όπως ο Γκαίτε, όλους αυτούς τους «προφήτες δεξιούς, προφήτες αριστερούς και τον απλό άνθρωπο στη μέση».

2. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε την πορεία των πραγμάτων σε τούτο τον νέο αιώνα. Το κεφάλαιο αφήνει παντού τα σημάδια του και προειδοποιεί. Μετά την ενηλικίωσή μας, κανείς δεν μπορεί να δείχνει τον άλλο για όσα του συμβαίνουν. Ωστόσο ούτε στιγμή δεν συγκρίνω την ελαφρότητα του ανώνυμου ηλίθιου με την τραγωδία, το μεγάλο ζόρι εκείνων που βούτηξαν στα βαθιά αλλά δεν άντεξαν και ανέτρεξαν σε άλλου είδους «βοήθεια», τους εθισμένους στις ουσίες. Των συνανθρώπων μας αυτών προσκυνώ τα πάθη και το γρήγορο πέρασμα από δίπλα μας. Ψυχές ευαίσθητες που έβρισκαν παντού αντιστάσεις και δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν το έργο με τη συνείδησή τους. Μέσα στην επιπολαιότητα και στις κοινοτοπίες δεν έχουμε όλοι τις ίδιες αντοχές και πολλοί πέφτουν θύματα του ανθρωποφάγου πολιτικού συστήματος, που μας χρησιμοποιεί ως εμπόρευμα και σκοτώνει όσους δεν έχουν γερές αντιστάσεις.

3. Η έμμονη ιδέα που είχα για τον Ντοστογιέφσκι αποδείχθηκε σωτήρια, γιατί μου έκοψε τις γέφυρες με κάθε είδους ψευδαισθήσεις, με έκανε να απεχθάνομαι τη χρήση του εξυπνακίστικου λόγου, κυρίως όμως με έφερε μπροστά στη μεγάλη αρρώστια που χτυπάει τον κόσμο της λογοτεχνίας και κάνει τον συγγραφέα να ζει με την ιδέα που έχει για τη ζωή και όχι με την ίδια τη ζωή. Ο Ντοστογιέφσκι συνέδεσε τη μοίρα του με τη ρωσική ψυχή όχι συχνάζοντας στα λογοτεχνικά σαλόνια, αλλά όταν βρέθηκε στα κάτεργα. Αν δεν γυρίσεις την πλάτη σου στην κοινωνική κωμωδία των αστών, συγγραφέας δεν γίνεσαι. Διάλεξα μερικές σκέψεις από τον Ντοστογιέφσκι ως απόδειξη ότι ο λόγος του δεν είναι μόνο ουσιαστικός αλλά και χρήσιμος:

• Πρέπει να αγαπάς τη ζωή περισσότερο από το ίδιο το νόημα της ζωής.
• Μη γεμίζεις τη μνήμη σου με όλες εκείνες τις φορές που αισθάνθηκες να σε προσβάλλουν. Ισως καταλήξεις να μην έχεις χώρο για τις υπέροχες στιγμές που πέρασες.
• Χωρίς σκοπό στη ζωή, αισθάνεται κανείς ότι πνίγεται.
• Οταν σταματάς να διαβάζεις βιβλία, παύεις να σκέφτεσαι.
• Δεν χρειάζεται πολύ για να καταστρέψεις έναν άνθρωπο. Μόνο να τον πείσεις ότι η δουλειά του στερείται εντελώς κάθε χρησιμότητας και νοήματος.
• Δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου αν σταματάς και ρίχνεις πέτρες σε κάθε σκυλί που γαβγίζει.
• Κανείς πρέπει να μιλά ανοιχτά με τους άλλους ώστε να αποκαλύπτει τις σκέψεις του μέσα από το πρόσωπό του, που δείχνει την ψυχή του. Μια λέξη που λέγεται με πειθώ, με απόλυτη ειλικρίνεια και χωρίς κανένα δισταγμό σημαίνει πολλά περισσότερα από ό,τι πολλές σελίδες από ένα βιβλίο.
• Ακόμη και με τα χέρια δεμένα, μπορεί κανείς να κάνει το καλό αν το θέλει.
• Ενας άνθρωπος που ξέρει πώς να αγκαλιάσει έναν άλλον είναι ένας καλός άνθρωπος.
• Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ