Βλαντιμίρ Ι. Λένιν: 93 χρόνια μετά, πιο ζωντανός απ' τους ζωντανούς

Ήταν πριν 93 χρόνια, τις πρωϊνές ώρες της 21ης Γενάρη 1924, όταν ο πρωτεργάτης της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης άφηνε την τελευταία του πνοή στο Γκόρκι. «Το θλιβερόν άγγελμα, που από προχθές εβύθισε εις την αγωνίαν την εργατικήν τάξιν όλου του κόσμου αληθεύει. Ο ΛΕΝΙΝ πέθανε στις 21 τρ. υποκύψας στο μοιραίο έπειτα από πολυχρόνιον αρρώστιαν» σημείωνε σε πρωτοσέλιδο άρθρο του στο «Ριζοσπάστη» ο Γ.Κορδάτος (1).

«Ο,τι πραγματικά μεγάλο και ηρωικό έχει το προλεταριάτο» χαρακτήριζε τον Βλαντιμίρ Ίλιτς Ουλιάνοφ το ΚΚ Μπολσεβίκων σε σχετική του ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι το όνομα του Λένιν «έγινε σύμβολο του νέου κόσμου από τη Δύση ως την Ανατολή, από το Νότο ως το Βορρά». Η είδηση του θανάτου του σπουδαίου μπολσεβίκου ηγέτη έκανε το γύρο του κόσμου. Το μεγαλείο του Λένιν αναγκάστηκε να παραδεχθεί και ο ταξικός εχθρός: «Ο Λένιν ήτο η επιφανεστέρα των προσωπικοτήτων που ανέδειξεν ο τελευταίος παγκόσμιος πόλεμος» σημείωναν σε άρθρο τους οι Τάϊμς της Νέας Υόρκης, ενώ οι λονδρέζικοι Τάϊμς έκαναν λόγο για «το σιδερένιο θάρρος του, την ακλόνητη αποφασιστικότητα του και την ολοκληρωτική έλλειψη κάθε ιδιοτελούς συμφέροντος μέσα στον αγώνα» (2).

Ασφαλώς, ο πλέον αξιόπιστος κριτής της ζωής και του έργου του Λένιν υπήρξε η ίδια η Ιστορία, τοποθετώντας το όνομα του ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης πλάι σε αυτά των θεμελιωτών της κοσμοθεωρίας της εργατικής τάξης, των Μαρξ και Ένγκελς. Το όνομα του Λένιν ταυτίστηκε τόσο με το κοσμοϊστορικό γεγονός της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 όσο και με το τεράστιας αξίας επιστημονικό έργο που άφησε πίσω του και που αποτέλεσε συνέχεια του έργου των Μαρξ-Ένγκελς. Στη ζωή και το έργο του Λένιν αντικατοπτρίζεται η διαλεκτική σχέση επαναστατικής θεωρίας και πράξης, η οποία είναι αναγκαία προκειμένου η εργατική τάξη μαζί με τους συμμάχους της να επιτελέσει το ιστορικό της έργο, δηλαδή το πέρασμα από το εκμεταλλευτικό σύστημα στον σοσιαλισμό-κομμουνισμό.

«Τιμώ το Λένιν ως έναν άνθρωπο που

θυσίασε πλήρως τον εαυτό του και αφιέρωσε

όλη του την ενέργεια για την πραγμάτωση

της κοινωνικής δικαιοσύνης […]

Άνθρωποι σαν κι’ αυτόν είναι οι φύλακες

και  αποκαταστάτες της ανθρωπότητας» .

Αλμπερτ Αϊνστάιν.

Το επιστημονικό έργο του Βλ.Λένιν αποτέλεσε και αποτελεί ανεκτίμητο θυσαυρό για το παγκόσμιο εργατικό κίνημα. Και αυτό, διότι μέσα από το έργο του Λένιν αναπτύχθηκαν, αλλά και συγκεκριμενοποιήθηκαν, περαιτέρω όλα τα συστατικά μέρη του μαρξισμού- στη φιλοσοφία, την πολιτική οικονομία, τον επιστημονικό κομμουνισμό. Οι θεωρητικές του επεξεργασίες και προσεγγίσεις για τον Ιμπεριαλισμό, σαν ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού, έχουν σήμερα, έναν αιώνα μετά, εξαιρετικά επίκαιρη και διδακτική σημασία. Δικαίως, λοιπόν, ο Λενινισμός- ως ιδεολογικοπολιτική έννοια- χαρακτηρίζεται ως ο μαρξισμός της εποχής του ιμπεριαλισμού.

Στοχαστές και θεωρητικοί του μαρξισμού υπήρξαν πολλοί- και πριν το Λένιν και μετά απ’ αυτόν. Ωστόσο, το στοιχείο που διαφοροποιεί το Λένιν είναι το γεγονός ότι δεν περιορίστηκε σε μια γενικόλογη κριτική του καπιταλισμού, ούτε σε μια απλή επανάληψη και εκλαΐκευση των βασικών συμπερασμάτων του «Κεφαλαίου» του Μαρξ. Αξιοποίησε τις νομοτέλειες και τις θεμελιώδεις τάσεις του καπιταλισμού, που είχαν ήδη αποτυπωθεί από τους Μαρξ και Ένγκελς, για να αναλύσει και να προσδιορίσει συγκεκριμένα τα βασικά χαρακτηριστικά του καπιταλισμού, στην εποχή που ξεσπούσε ο Α΄ Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος. Η επιστημονική εργασία του είχε καθοριστικό ρόλο στη χάραξη νικηφόρας επαναστατικής στρατηγικής στην Οκτωβριανή Επανάσταση (3).

Η ζωή και η δράση του Λένιν είναι αξεχώριστα δεμένη με την ίδρυση και τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Με επικεφαλής τον Λένιν, το Κόμμα των μπολσεβίκων μπήκε μπροστάρης στην ταξική πάλη του προλεταριάτου και των λοιπών καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως της φτωχής αγροτιάς και των μισοπρολετάριων της Ρωσίας, και οδήγησε ως τη νίκη, με την κατάληψη της εξουσίας, την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, στη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση. Ετσι ο πάγος έσπασε και άνοιξε ο δρόμος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού για πρώτη φορά στον κόσμο. «Οι ιδέες», έγραφε ο Λένιν λίγο πριν τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση, «μετατρέπονται σε δύναμη, όταν κατακτούν τις μάζες. Και ακριβώς τώρα οι μπολσεβίκοι, δηλαδή οι εκπρόσωποι του προλεταριακού διεθνισμού, με την πολιτική τους ενσάρκωσαν εκείνη την ιδέα, η οποία κινεί σ’ όλο τον κόσμο τεράστιες μάζες των εργαζομένων. Η κοσμοθεωρία του μαρξισμού έγινε το μεγάλο ιδεολογικό όπλο του επαναστατικού μετασχηματισμού του κόσμου».

Στον επαναστατικό μετασχηματισμό του κόσμου, μέσω της Οκτωβριανής Επανάστασης αλλά και του σπουδαίου επιστημονικού του έργου, η συμβολή του Λένιν υπήρξε κολοσσιαία. Οι αντεπαναστατικές ανατροπές στην Σοβιετική Ένωση και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν κατάφεραν να σβήσουν το μεγαλείο και την τεράστια σημασία της λενινιστικής κληρονομιάς. Οι ιμπεριαλιστές και οι θεωρητικοί απολογητές της αστικής τάξης επιχείρησαν πολλαπλώς και σπιλώσουν το έργο του Λένιν, να προεξοφλήσουν τον ιδεολογικό θάνατο και την αποτυχία του μαρξισμού-λενινισμού, διακηρύσσοντας αυτάρεσκα το… τέλος της Ιστορίας. Ωστόσο, η ίδια η Ιστορία φρόντισε να τους διαψεύσει και να υπενθυμίσει πως ο μαρξισμός-λενινισμός όχι μόνο δεν «πέθανε», αλλά επανέρχεται στο προσκήνιο ως η μόνη πραγματικά ωφέλιμη για τους λαούς διέξοδος από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.

Η καρδιά του μεγάλου μπολσεβίκου επαναστάτη μπορεί να σταμάτησε να χτυπά το πρωϊ της 21ης Γενάρη 1924. Ωστόσο, ο Λένιν είχε ήδη περάσει στις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων της εργατικής τάξης, του προλεταριάτου, σε όλο τον κόσμο και απο ‘κει, δεν έφυγε ποτέ. Σήμερα, 93 χρόνια μετά, ο Λένιν είναι πιο ζωντανός από ποτέ, γιατί η δράση και το έργο του είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.

Ευχαριστώ, Λένιν

για τη δύναμη και για το μάθημα

ευχαριστούμε για τη σταθερότητα,

ευχαριστούμε για το Λένινγκραντ και για τις στέπες,

ευχαριστούμε για τη μάχη και για την ειρήνη,

ευχαριστούμε για  το στάρι το ατέλειωτο,

ευχαριστούμε για τα σχολειά,

ευχαριστώ για τους μικρούς,

τιτανικούς στρατιώτες σου,

ευχαριστώ για τον αέρα που αναπνέω στα χώματα σου,

και που δε μοιάζει μ’ άλλο αγέρα:

είναι ένας χώρος μυρωμένος,

ηλεκτρισμός σε ζωντανά βουνά,

Λένιν, ευχαριστούμε,

Για τον αέρα,  το ψωμί και την ελπίδα.

Πάμπλο Νερούδα, απόσπασμα από την «Ωδή το Λένιν».

1. «Ριζοσπάστης», 24/1/1924.
2. ο.π.
3. Μάκης Παπαδόπουλος, Η επικαιρότητα της Λενινιστικής Θεωρίας του Ιμπεριαλισμού, ΚΟΜΕΠ Τεύχος 4, 2016.
4. Νερούδα Πάμπλο, Ωδή στο Λένιν, σε απόδοση Δανάης Στρατηγοπούλου, Gutenberg, Αθήνα 1977.

Νίκος Μόττας