"Πυλώνας" στήριξης της κερδοφορίας του κεφαλαίου

Ορισμένες μόνο από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις για τα Εργασιακά είναι αρκετές για να αναδειχθεί ότι τα νέα αντεργατικά μέτρα που μεθοδεύει η κυβέρνηση από κοινού με ΕΕ - ΔΝΤ - ΕΚΤ - ΕΜΣ (ESM) με τη δεύτερη «αξιολόγηση» αποτελούν μέρος συνολικότερων αντίστοιχων εξελίξεων σε ευρωενωσιακό επίπεδο, υλοποίηση ζωτικών προτεραιοτήτων για το κεφάλαιο, την κερδοφορία και ανταγωνιστικότητά του, σε συνθήκες όλο και οξύτερων ανταγωνισμών.

Εκβιαστικό παιχνίδι μεταξύ ομαδικών απολύσεων και "μερικής ανεργίας"

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων (με αφορμή την υπόθεση της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ - LAFARGE), την οποία η κυβέρνηση δήλωσε προκαταβολικά ότι θα εφαρμόσει, ως «βέλτιστη ευρωπαϊκή πρακτική», αποτελεί στυγνή διακήρυξη του πυρήνα της ευρωενωσιακής πολιτικής: Καμιά παρέμβαση στα «άγια των αγίων», τα προνόμια της επιχειρηματικότητας του κεφαλαίου, απαραβίαστα από κάθε εργατικό - λαϊκό δικαίωμα. Ομαδικές απολύσεις ως προαπαιτούμενο για την ελεύθερη εγκατάσταση των επιχειρήσεων (βλ. επενδύσεις σαν «εθνικός στόχος» όλων των αστικών κομμάτων). Μόνη συζήτηση που απομένει είναι η διαδικασία των απολύσεων, κομμένη και ραμμένη στα συμφέροντα του κεφαλαίου και οι πολιτικές - πρόκληση περί «ελάφρυνσης των κοινωνικών επιπτώσεων». Δηλαδή, πώς θα γίνουν εύπεπτες, πώς θα εξουδετερωθεί η εργατική αντίδραση, θα υπερισχύσει η λογική του «μικρότερου κακού», θα εφευρεθούν νέες μορφές απασχόλησης - εκμετάλλευσης.

Μια πρόσφατη γραπτή απάντηση της επιτρόπου Απασχόλησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μ. Τίσεν, σε Ερώτηση της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ για τις ομαδικές απολύσεις στην ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ είναι αποκαλυπτική:

Η ελληνική εργατική νομοθεσία για τις ομαδικές απολύσεις είναι υπερβολικά περιοριστική (για την εργοδοτική πλευρά). Εργαλείο αποφυγής των ομαδικών απολύσεων είναι τα «προγράμματα μερικής ανεργίας». Δηλαδή, το δικαίωμα της επιχείρησης ανάλογα με τις επιχειρηματικές προσδοκίες και τους σχεδιασμούς «κόστους» να στέλνει τους εργαζόμενους στη «μερική ανεργία», απαλλασσόμενη από το βάρος της μισθοδοσίας τους και επιρρίπτοντας ελάχιστο μέρος της στην κρατική επιδότηση - ψίχουλα που τα ευρωενωσιακά όργανα ονομάζουν... «επαρκές εισόδημα». Ο «μερικώς άνεργος» παραμένει προσδεδεμένος στην επιχείρηση, προσδοκώντας επιστροφή του, αρκούμενος στα όρια επιβίωσης. Πρόκειται για νέα, εξελιγμένη μορφή ευέλικτης απασχόλησης (κατά δήλωση της επιτρόπου στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής), που εκτοξεύει την εκμετάλλευση, με δυνατότητα γενίκευσης σε κάθε επιχείρηση που απειλεί με απολύσεις λόγω «οικονομικής δυσχέρειας».

Η υπουργός Εργασίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ (που κατά τ' άλλα... «ηρωικά» διαπραγματεύεται τη δεύτερη «αξιολόγηση»), Εφη Αχτσιόγλου, αρκετούς μήνες πριν από τη δήλωση της επιτρόπου, δήλωσε: Το θέμα δεν είναι οι απολύσεις αλλά η «κάλυψη των απολυμένων», ακριβώς με τον τρόπο δηλαδή που περιγράφεται παραπάνω.

Με μοναδικό κριτήριο τα κέρδη και την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου

Την ίδια ώρα, η έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για τον «Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων», με δεδομένο ότι τα ανέξοδα «φιλανθρωπικά» συνθήματά της θα μείνουν στα χαρτιά καθώς το... «αν δεν θίγονται τα δικαιώματα της εργοδοσίας» τίθεται ως όρος για την υλοποίησή τους, στοχεύει σε εκείνες τις διακηρύξεις που είναι οι μόνες που θα υλοποιηθούν.

Συγκεκριμένα:

-- «Ενεργός γήρανση». Μερική ευτελής σύνταξη συνδυασμένη με μερική εργασία έναντι ευτελούς μισθού. Πολιτική στηριγμένη στον εκβιασμό του τσακίσματος των συντάξεων, που οδηγεί αναγκαστικά τους συνταξιούχους σε μερική εργασία για ψίχουλα - συμπλήρωμα επιβίωσης, το λεγόμενο «επαρκές εισόδημα». Πολιτική στηριγμένη στους «δημοσιονομικούς κόφτες» για τα πλεονάσματα που συμφώνησε η κυβέρνηση, καθώς το Ασφαλιστικό παραμένει εσαεί ανοιχτό για περαιτέρω περικοπές για να οδηγηθούν τα αντίστοιχα κονδύλια σε νέες επιδοτήσεις του κεφαλαίου.

-- Καθορισμός του κατώτερου μισθού (άρα και της αθλιότητας του υπο-κατώτερου μισθού) από το κράτος και όχι από Συλλογικές Συμβάσεις, στις οποίες τίθεται ταφόπλακα. Με μοναδικό κριτήριο την παραγωγικότητα, την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, με βάση πορίσματα «εμπειρογνωμόνων».

Το αστικό κράτος διαθέτει όλη τη δύναμη επιβολής του (νομοθετική, κατασταλτική, δικαστική) υπέρ της εργοδοσίας, επιδιώκοντας να ακυρώσει τη δυναμική του εργατικού κινήματος και των αγώνων του. Υπόθεση στην οποία αποφασιστικά συμβάλλει ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός, ο οποίος έχει υιοθετήσει τις προτεραιότητες του κεφαλαίου.

Το κριτήριο της ανταγωνιστικότητας στον καθορισμό των μισθών θέτει μόνιμο εμπόδιο στις αυξήσεις τους. Με το επιχείρημα «για να μην ξαναγυρίσουμε σε κρίση» οι μισθοί στην... καλύτερη περίπτωση θα είναι καθηλωμένοι, με ενδεχόμενη μείωσή τους ανάλογα με τις ανάγκες ανταγωνιστικότητας.

-- Επιπρόσθετα, δοκιμαστικά προβλέπουν προσδιορισμό μισθών σε περιφερειακό (όχι εθνικό) επίπεδο, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες σε περιοχές που επλήγησαν ιδιαίτερα από την κρίση. Θυμίζει τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες - κυριολεκτικά εργασιακά κάτεργα - και τα «αλήστου μνήμης» Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης, με πετσοκομμένους, κατώτερους από την Εθνική Σύμβαση μισθούς, που είχαν υποστηρίξει πριν από μερικά χρόνια οι πολιτικοί πρόγονοι του ΣΥΡΙΖΑ.

-- Παραπέρα προώθηση των «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης». Δηλαδή, η επιδότηση του μισθού των εργαζομένων από τη βαριά λαϊκή φορολογία και όχι η «επιβάρυνση» του εργοδότη από αυτόν, γενικεύοντας την προσωρινή, ευέλικτη εργασία.

Ολα αυτά υπερψηφίστηκαν από όλες τις πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου (συντηρητικούς, φιλελεύθερους, σοσιαλδημοκράτες, την «αριστερά» της GUE και του ΚΕΑ με προεξάρχοντα τον ΣΥΡΙΖΑ). Η σύμπλευσή τους επί της ουσίας ακυρώνει τη δήθεν «μεγάλη μάχη» τους για την εκλογή νέου προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου, που παρουσιάστηκε ως η μάχη της «φιλελεύθερης λιτότητας» με τη σοσιαλδημοκρατική και οπορτουνιστική «χαλάρωση της οικονομικής πολιτικής». Επρόκειτο για μάχη αντιτιθέμενων μερίδων του κεφαλαίου και συνταγών καπιταλιστικής αντιλαϊκής διαχείρισης.

Απογείωση της "εργασιακής ευελιξίας" και μοίρασμα της φτώχειας

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι αστικές κυβερνήσεις γνωρίζουν την κατάσταση που δημιούργησαν για τα εργατικά - λαϊκά στρώματα. Οτι προδιαγράφεται χειροτέρευσή της.

Πρέπει να αντιμετωπίσουν τη λαϊκή αγανάκτηση στρέφοντάς την σε δρόμους ακίνδυνους για τα συμφέροντά τους και την εξουσία τους. Με το μοίρασμα της φτώχειας σε περισσότερους, καλλιεργώντας περιορισμένες προσδοκίες, απλά επιβίωσης, τη λογική του «μικρότερου κακού».

Πυρήνας της ευρωενωσιακής αλλά και κυβερνητικής πολιτικής είναι η σύγκλιση - συμπίεση όλων των εργασιακών - κοινωνικών δικαιωμάτων προς τα κάτω. Ψίχουλα στις κοινωνικές ομάδες σε εξαθλίωση, από περικοπές στα υπόλοιπα τμήματα της εργατικής τάξης, αφήνοντας αλώβητα τα καπιταλιστικά κέρδη.

Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη η αναφορά του «Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων» σε «αξιοπρεπή εργασία» και «επαρκές εισόδημα», σε αντίθεση με την πλήρη, σταθερή εργασία με δικαιώματα και ικανοποιητικό εισόδημα με βάση τις σύγχρονες ανάγκες.

Οσο για την καθιέρωση του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος», αυτό θα αποτελέσει τη συρρικνωμένη βάση «επιβίωσης» που θα συμπιέζει και καθορίζει το γενικό επίπεδο μισθών προς τα κάτω. Μια από τα ίδια είναι και η καθιέρωση του «πανευρωπαϊκού κατώτερου μισθού», όπως υποστήριξαν στο Ευρωκοινοβούλιο τα τσιράκια του κεφαλαίου, οι φασίστες της Χρυσής Αυγής, αλλά και άλλες, λεγόμενες «αντιμνημονιακές» δυνάμεις.

Στην ίδια κατεύθυνση θα λειτουργήσει ο εκβιασμός: Αντί ομαδικών απολύσεων, μερική ανεργία ή μείωση μισθών, στέλνοντας τις όποιες Συλλογικές Συμβάσεις στον Καιάδα, μέσα από σωρεία «εξαιρέσεων» κι «αστερίσκων», με την επίκληση των «δυσκολιών της επιχείρησης».

Η καπιταλιστική μηχανή δεν λέει να πάρει πραγματικά μπροστά, η όποια ανάκαμψη θα είναι αναιμική, ασταθής, ενώ πολλοί φοβούνται νέο κύκλο βαθύτερης κρίσης. Προβλέπονται παραπέρα απαξίωση του κεφαλαίου (έστω με δυσκολίες), αναδιάταξη στο συσχετισμό δύναμης καπιταλιστικών κρατών και μονοπωλίων, συρρίκνωση κάποιων επιχειρηματικών ομίλων και ανάπτυξη άλλων. Εξελίξεις που απαιτούν «ρυθμίσεις εργασιακής ευελιξίας» για τη μεταφορά εργατικού δυναμικού από επιχείρηση σε επιχείρηση, από κλάδο σε κλάδο, από χώρα σε χώρα, με συρρικνωμένα δικαιώματα, καύσιμη ύλη για την ανταγωνιστικότητα.

Σ' αυτούς τους στόχους στοιχίζονται όλες οι αστικές πολιτικές δυνάμεις στην ΕΕ και την Ελλάδα. Καθεμιά από το μετερίζι της, ανάλογα με το ρόλο της στο αστικό πολιτικό σύστημα. Τα επιχειρήματα ή το μείγμα διαχείρισης παραλλάσσονται. Η αντεργατική στρατηγική είναι κοινή και μόνιμη.

Να γιατί η αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική κατεύθυνση πάλης του εργατικού κινήματος με ανασύνταξή του είναι επιτακτική αναγκαιότητα και για την αντιμετώπιση των άμεσων, ζωτικών προβλημάτων της εργατικής τάξης, δεμένη με το άνοιγμα του άλλου δρόμου ανάπτυξης, για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών, με εργατική εξουσία.

Να γιατί οι εργαζόμενοι και το κίνημά τους πρέπει να ανησυχούν, να οργανωθούν, να επιτεθούν, με τη συμμαχία τους με τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, να δυναμώσουν τη δύναμή τους για ανατροπή, να δυναμώσουν το ΚΚΕ.

Σωτήρης ΖΑΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ευρωβουλευτής του ΚΚΕ