"ΚΑΛΟ" για τους καπιταλιστές

"Λαγούς με πετραχήλια" τάζει για λογαριασμό της κυβέρνησης η εφημερίδα «Αυγή», η οποία στο τελευταίο κυριακάτικο φύλλο της ανέλαβε να προωθήσει το νόμο για την αποκαλούμενη «κοινωνική οικονομία». Με πολυσέλιδο αφιέρωμα, συνέντευξη της αρμόδιας υπουργού, αλλά και ενδελεχή αναφορά στο πώς όσοι θέλουν να στήσουν μια «κοινωνική επιχείρηση», μπορούν να ωφεληθούν των κινήτρων του «αναπτυξιακού νόμου», σπέρνει αυταπάτες για το περιεχόμενο της «κοινωνικής οικονομίας», ακριβώς όπως και η κυβερνητική προπαγάνδα, που έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί - έστω περιφραστικά - ότι καταργεί τον καπιταλισμό. Οτι τάχα αποτελεί μια τρίτη μορφή οικονομίας, όπου οι σχέσεις παραγωγής είναι σχέσεις «δημοκρατίας, ισότητας, αλληλεγγύης, συνεργασίας, σεβασμού στον άνθρωπο και το περιβάλλον»! Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση, μαέστρος στην προπαγάνδα, βάφτισε το εγχείρημα με το ακρωνύμιο ΚΑΛΟ, που σημαίνει «Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία».

Η προώθηση της «κοινωνικής οικονομίας» αποτελεί και στόχο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δηλαδή, μιας διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης, που ξηλώνει τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα για να θωρακίσει την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Και μόνο αυτό φτάνει για να ψιλιάσει τον καθένα για το πού στοχεύουν η κυβέρνηση και η ΕΕ. Ετσι, στην κατεύθυνση στήριξης της «κοινωνικής οικονομίας», πάγια μέριμνα της ΕΕ αποτελεί η εξεύρεση πόρων χρηματοδότησής της. Περισσότερα από 100 εκατομμύρια ευρώ από τους πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου προορίζονται για την προώθησή της για τη χρονική περίοδο 2014 - 2020. Ενα ακόμα κονδύλι ύψους 6,4 εκατ. ευρώ προορίζεται για την Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ακόμα, στο νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προβλέπονται μια σειρά πηγές χρηματοδότησης και χρηματοδοτικά εργαλεία. Δηλαδή, όπως και όλες οι άλλες επιχειρήσεις που δουλεύουν για το κέρδος, έτσι και οι «κοινωνικές επιχειρήσεις» θα μπορούν να χρηματοδοτούνται από το κράτος, τις τράπεζες και την ΕΕ.

Από την άλλη, οι «κοινωνικές επιχειρήσεις» σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν αντικειμενικά να αποτελέσουν «οάσεις δημοκρατίας» μέσα στον καπιταλισμό. Μπορούν να προσλαμβάνουν εργάτες, όπως και οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις (από τις οποίες υποτίθεται διαφέρουν), με τους χειρότερους δυνατούς όρους, με προσωρινή και μερική απασχόληση, με ελάχιστο μισθό. Υπάρχουν νομικά «παράθυρα» για συγκαλυμμένη «μαύρη εργασία» μέσω «εθελοντισμού». Είναι μύθος ότι δεν αποσκοπούν στο κέρδος, απλώς ο νομοθέτης εύχεται (!) να μην το θέτουν ως πρώτη προτεραιότητα. Ομως, η επιδίωξη του κέρδους δεν είναι θέμα πρόθεσης, αλλά αντικειμενικό στοιχείο της λειτουργίας των επιχειρήσεων στον καπιταλισμό. Επίσης, η «Αυγή», ψάχνοντας να βρει παραδείγματα πετυχημένων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της «κοινωνικής οικονομίας», αναφέρει ως τέτοιο τον αγροτικό συνεταιρισμό «ΘΕΣγάλα». Μα, ο συγκεκριμένος συνεταιρισμός είναι μια από τις μεγάλες επιχειρήσεις που ελέγχει το 10% της εγχώριας παραγωγής γάλακτος, συνεργάζεται με άλλες μεγάλες εταιρείες και το μέσο μέγεθος των εκμεταλλεύσεων που συμμετέχουν στο συνεταιρισμό είναι 180 αγελάδες/εκμετάλλευση, τη στιγμή που ο μέσος όρος σε επίπεδο χώρας υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνά τις 35 αγελάδες/εκμετάλλευση. Δεν πρόκειται δηλαδή για μικρούς παραγωγούς.

Σε ιδεολογικό και πρακτικό επίπεδο, η «κοινωνική οικονομία» αποτελεί ένα από τα εργαλεία των εκπροσώπων του κεφαλαίου, στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν την ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση, συγκαλύπτοντας και αφήνοντας στο απυρόβλητο την αιτία που τα γεννά, τον ίδιο τον καπιταλισμό. Καλλιεργούν την αυταπάτη ότι ο εργάτης μπορεί να γίνει «συλλογικός εργοδότης» (του εαυτού του και όχι μόνο), ότι ο άνεργος γίνεται αφεντικό του εαυτού του και ότι δεν εξαρτάται πλέον από τις ορέξεις του καπιταλιστή και τις διακυμάνσεις της καπιταλιστικής οικονομίας.

Σε πρακτικό επίπεδο, δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη της «κοινωνικής οικονομίας» σε τομείς κοινωνικών παροχών και φροντίδας, που μέχρι πριν από λίγα χρόνια βρίσκονταν στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους. Λειτουργούν, δηλαδή, ως ο «δούρειος ίππος» για την ιδιωτικοποίηση και την εμπορευματοποίησή τους. Ωστόσο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ επιδιώκει να προωθήσει τη δημιουργία «κοινωνικών επιχειρήσεων» και σε άλλους παραγωγικούς τομείς (π.χ. «συνεταιρισμοί εργαζομένων» που αναλαμβάνουν κλειστά εργοστάσια κ.ά.), όπου αυτό είναι δυνατό. Σε κάθε περίπτωση, οι «κοινωνικές επιχειρήσεις» αντικειμενικά συμβάλλουν στη συνολική αναπαραγωγή του κεφαλαίου, αφενός συμμετέχοντας οργανικά στον καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας που υπηρετεί το κεφάλαιο, αφετέρου παράγοντας αξίες που τελικά κατανέμονται στο κεφάλαιο αναλογικά με το μέγεθός του σ' ολόκληρη την οικονομία. Τελικά, επειδή κάθε «κοινωνική επιχείρηση» λειτουργεί μέσα στον καπιταλισμό και αντικειμενικά λειτουργεί με τους όρους της καπιταλιστικής οικονομίας, είτε θα απεκδυθεί τον κοινωνικό μανδύα της και θα γίνει καθαρά καπιταλιστική, είτε θα παύσει να λειτουργεί ως επιχείρηση, είτε θα κλείσει.

Χ. Μ.