Τα "καυτά" θέματα του κεφαλαίου ξαναζεσταίνουν τη σούπα

Ο πρόσφατος ανασχηματισμός, η προσπάθεια για γρήγορο κλείσιμο της δεύτερης «αξιολόγησης» και των αντιλαϊκών μέτρων που τη συνοδεύουν, καθώς και η συζήτηση που ανοίγει για τα επόμενα μνημόνια διαρκείας, τροφοδοτούν εκ νέου την κινητικότητα στο έτσι κι αλλιώς ρευστό αστικό πολιτικό σύστημα, με το βλέμμα στην ανάγκη διαμόρφωσης σταθερών κυβερνήσεων και εναλλακτικών.

Προσώρας, οι διεργασίες επικεντρώνονται στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας. Τελευταία αφορμή αποτέλεσε η διαφοροποίηση του Ευ. Βενιζέλου από τους χειρισμούς του κόμματός του στο ζήτημα του ΕΣΡ, η διαφωνία του να υπάρξει επαναπροσέγγιση ΠΑΣΟΚ - Γ. Παπανδρέου, και δηλώσεις του ότι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ προτιμά να κερδίσει τις εκλογές η δεύτερη και όχι μια παράταξη «που δημιουργεί καθεστώς και επιτίθεται στη Δικαιοσύνη». Πρόσθεσε, πάντως, ότι «αυτοδύναμη ΝΔ δεν αποτελεί λύση για τον τόπο» και ότι «χρειάζεται ο καθοριστικός εθνικός ρόλος του μεσαίου δημοκρατικού χώρου», αλλά αυτό δεν απέτρεψε τον Τύπο να τονίσει τις διαφοροποιήσεις του από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες διαβάζονται αντίστροφα ως προσεγγίσεις με απόψεις της ΝΔ.

Σημειωτέον, ο Ευ. Βενιζέλος έσπευδε, την Πέμπτη, να υποστηρίξει ότι δεν έχει «καμία αντίθεση και καμία αντιπαλότητα» με την ηγεσία του κόμματός του. «Πιστεύω ότι αυτά που λέω είναι προφανή και αυτονόητα. Και εν πάση περιπτώσει θα δούμε», συμπλήρωνε, με αυτό το «θα δούμε» να αιωρείται έως και απειλητικό.

Μια μέρα αργότερα, η Φώφη Γεννηματά (του) έστελνε το δικό της μήνυμα, δηλώνοντας ότι «όλοι είναι υποχρεωμένοι να σέβονται τις συλλογικές αποφάσεις» του κόμματος και ότι «κανένας δεν μπορεί να βάζει το "εγώ" μπροστά από το "εμείς" (...) ούτε μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα σε αυτήν την πορεία ανάκαμψης της δημοκρατικής παράταξης», ενώ δεν απέκλειε να ξανασυναντηθεί με τον Παπανδρέου...

Σε κάθε περίπτωση, μέσα στη γενικότερη ρευστότητα του αστικού πολιτικού συστήματος και την κρίση στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, εντός και εκτός Ελλάδας, είναι καθαρό ότι στο ΠΑΣΟΚ δυναμώνει η διαπάλη για τον προσανατολισμό του κόμματος και την τοποθέτησή του ανάμεσα στο δίπολο ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ, αντανακλώντας δύο διαφορετικά σενάρια για το πώς μπορεί καλύτερα να υπηρετηθεί η λεγόμενη «πολιτική σταθερότητα», με την αναδιάταξη όλων των αστικών κομμάτων.

Από τον ανασχηματισμό...

Στην κινητικότητα αυτή, στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, δεν θα μπορούσε παρά να παρεμβαίνει και το ισχυρότερο τώρα κομμάτι της, αυτό του ΣΥΡΙΖΑ, που, με τις παρεμβάσεις του, επιχειρεί να επιταχύνει τις εξελίξεις στη διαμόρφωση ενός πόλου ικανότερου για τα μεγάλα ζητούμενα του κεφαλαίου.

Χαρακτηριστική τη βδομάδα που πέρασε ήταν η συζήτηση που τροφοδότησε ο ανασχηματισμός, για το αν το νέο κυβερνητικό σχήμα σηματοδότησε «διεύρυνση» προς το χώρο του ΠΑΣΟΚ. Σε μια μάλλον ενδεικτική των προθέσεων και των διεργασιών παρέμβαση σχετικά με το θέμα, η «Εφημερίδα των Συντακτών» εκτιμούσε σε άρθρο της ότι «το επιτελείο του Μαξίμου (...) το τελευταίο διάστημα διέκρινε στην καθημερινή πρακτική της Δημοκρατικής Συμπαράταξης σημάδια ουσιαστικής διαφοροποίησης από τη γραμμή Μητσοτάκη» και, σε αυτήν τη βάση, «βγάζοντας από το υπουργικό συμβούλιο 3 πρόσωπα που έλκουν την καταγωγή τους από το ΠΑΣΟΚ και ήταν "κόκκινο πανί" για την Χ. Τρικούπη (σ.σ.: Μάρδας, Τζάκρη, Μπόλαρης) στέλνει το μήνυμα στην ηγεσία της εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας ότι μπορούμε να συνεννοηθούμε παρακάμπτοντας τη ΝΔ».

Η συζήτηση, βέβαια, παραμένει ανοιχτή μιας που η σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να απορρίπτει τέτοια σενάρια, αλλά οπωσδήποτε τα συνδυάζει με ενίσχυση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, ώστε να παζαρέψει από καλύτερες θέσεις το ρόλο της σε μια τέτοια εξέλιξη.

...στον Τραμπ, για αξιόπιστες λύσεις για το κεφάλαιο

Το ίδιο χαρακτηριστικό είναι το πώς η συζήτηση αυτή εντάσσεται αλλά και αξιοποιεί τη συνολική ρευστότητα που υπάρχει στο αστικό πολιτικό σύστημα και σε χώρες της ΕΕ, αλλά και στις ΗΠΑ, όπως αυτή αποτυπώθηκε και από τις πρόσφατες εκλογές.

Στο βάθος, άλλωστε, υπάρχει κοινή βάση, αφού πρόκειται για ρευστότητα που θα τροφοδοτείται όσο παραμένουν τα ζόρια της καπιταλιστικής ανάκαμψης και η ανάγκη του κεφαλαίου να επιταχυνθούν οι αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας του, αλλά και όσο οξύνονται ευρύτερα οι ενδοαστικοί και ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και ψάχνουν τρόπους πώς και ποιοι θα τους διαχειριστούν, ποιοι και πώς θα πάρουν «κεφάλι». Στο έδαφος αυτό εντείνεται, επίσης, ο προβληματισμός των αστικών επιτελείων για το πώς πιο αποτελεσματικά θα ανανεώνόνται η χειραγώγηση της λαϊκής δυσαρέσκειας και οι προσδοκίες των λαϊκών στρωμάτων από την κυβερνητική εναλλαγή. Αυτό είναι, άλλωστε, ο πυρήνας της «πολιτικής σταθερότητας», την οποία επικαλούνται και για την οποία αγωνιούν.

Στο πλαίσιο αυτό, και στο φόντο των διεργασιών στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να πιέζει στη γραμμή της «υγιούς σοσιαλδημοκρατίας» που πρέπει τάχα να επιλέξει να ξεκόψει από τον «νεοφιλελευθερισμό» και να συνταχθεί με την «αριστερά», για να διαμορφώσουν μια πιο συμπαγή εναλλακτική για τα ζητούμενα του κεφαλαίου.

Αναφερόμενη στις προεδρικές εκλογές στη Γερμανία, όπου το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα SPD - ο μικρότερος εταίρος στον κυβερνητικό συνασπισμό με την Μέρκελ - πρότεινε δικό του υποψήφιο, τον σοσιαλδημοκράτη Σταϊνμάγερ, η «Αυγή» σημείωνε την Τρίτη ότι «το SPD ουσιαστικά κήρυξε τον πόλεμο στη Χριστιανοδημοκρατία, ενώ για πρώτη φορά φλερτάρει δημόσια με το ενδεχόμενο ενός αριστερόστροφου συνασπισμού μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές...», εξέλιξη που υποτίθεται αποτελεί «ακόμη ένα προοίμιο για την αρχή του τέλους του εξαγώγιμου μοντέλου στην Ευρώπη του μεγάλου συνασπισμού», συνδέοντας ευθέως τις εξελίξεις στη Γερμανία με αντίστοιχα σχέδια στο εγχώριο αστικό πολιτικό σύστημα.

Η εκλογή του Τραμπ έδωσε νέο αέρα στα πανιά της τέτοιας επιχειρηματολογίας. Η «Αυγή» επανήλθε την Πέμπτη, στο ποιος συνασπισμός δυνάμεων μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τα ζητούμενα του κεφαλαίου σημειώνοντας: «Τώρα είναι αργά για δάκρυα, πολύ αργά για να σκεφτούν οι Δημοκρατικοί πως θα μπορούσαν να κατεβάσουν απέναντι στον Τραμπ τον Μπέρνι Σάντερς». «Ισως, όμως» - έμπαινε στο ζουμί - «δεν είναι αργά για την Ευρώπη. Ισως δεν είναι αργά για τους Γάλλους σοσιαλιστές, τους Γερμανούς και τους Αυστριακούς Σοσιαλδημοκράτες - αυτοί έχουν το επόμενο διάστημα εκλογές - να μάθουν από το πάθημα των Δημοκρατικών (...) Να στραφούν προς τα αριστερά».

Ενώ την Παρασκευή, σε άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Το νεοφιλελεύθερο Κέντρο τελείωσε: `Η η ευρεία Αριστερά ή η Ακροδεξιά», έγραφε: «Στο διεθνές πολιτικό τοπίο όπως διαμορφώνεται μετά την νίκη Τραμπ, η ανάσχεση της Ακροδεξιάς αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα. Αλλά αυτή προϋποθέτει μια εναλλακτική προοδευτική πρόταση απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό που καταρρέει. Μια προοδευτική πρόταση Αριστεράς - Κεντροαριστεράς, όχι μπαλώματα με υλικά του παρελθόντος. (...) Δεν υπάρχει χώρος πια για το νεοφιλελεύθερο "κέντρο". Εφτασε η ώρα, ή αυτοί ή εμείς. Το ευρύτερο δυνατό "εμείς", αλλά με την πιο ισχυρή οριοθέτηση και από τον νεοφιλελευθερισμό και από την Ακροδεξιά».

Γ. - Μπ.