Ο Λενιν για την επαναστατικη τακτικη και την επαναστατικη τεχνη(vii)

Αν και αναφερόμαστε σε τελείως διαφορετικές συνθήκες έχει σημασία να δούμε την τακτική των μπολσεβίκων στη διαδήλωση του Ιούλη του 1917 στην Πετρούπολη.

Η ΚΕ των μπολσεβίκων κάλεσε την εργατική τάξη της Πετρούπολης να μην προχωρήσει σε ένοπλη διαδήλωση - εξέγερση, όμως οι μάζες κατέβηκαν στους δρόμους και οι μπολσεβίκοι μπήκαν επικεφαλής του κινήματος για να του δώσουν οργανωμένο και ειρηνικό χαρακτήρα και κυρίως να διασφαλίσουν τη συντεταγμένη υποχώρηση των μαζών μπροστά στην ένοπλη καταστολή του κινήματος, όπως και πραγματικά έγινε.

Μπορεί να αποβεί εξίσου μοιραίο λάθος και η εξέγερση που δεν έχει ωριμάσει και η καθυστέρησή της όταν έχει ωριμάσει. Ο Λένιν στις 13 του Σεπτέμβρη του 1917, όταν πλέον υπήρχαν οι όροι της εξέγερσης, υποστήριζε:

«Μια όμως και υπάρχουν οι όροι, το ν' αρνείσαι να βλέπεις την εξέγερση σαν τέχνη , σημαίνει να προδίνεις το μαρξισμό, να προδίνεις την επανάσταση.

Για να αποδείξουμε για ποιον ακριβώς λόγο η στιγμή που ζούμε είναι στιγμή που το Κόμμα πρέπει υποχρεωτικά να παραδεχθεί ότι η πορεία των αντικειμενικών γεγονότων έβαλε την εξέγερση στην ημερήσια διάταξη και να βλέπει την εξέγερση σαν τέχνη , για να το αποδείξουμε αυτό, το καλύτερο απ' όλα θα είναι ίσως να χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο της σύ­γκρισης και να αντιπαραθέσουμε τις 3 και 4 του Ιούλη στις μέρες του Σεπτέμβρη»30.

Τις κρίσιμες στιγμές, λίγα 24ωρα πριν την έναρξη της εξέγερσης στις 25 του Οκτώβρη του 1917, σε μια σειρά επείγοντα γράμματα προς την ΚΕ του Κόμματος, ο Λένιν κατέκρινε την ολιγωρία της και τη διστακτικότητά της να οργανώσει και να διατάξει όλες τις δυνάμεις του Κόμματος με βάση το σχέδιο της εξέγερσης, να λάβει όλα τα απαραίτητα τεχνικά και πρακτικά μέτρα. Αναδείκνυε όχι μόνο την κρισιμότητα του σωστού υπολογισμού της στιγμής για την έναρξη της εξέγερσης, αλλά και της διαμόρφωσης ενός πλήρους πολιτικο-στρατιωτικού σχεδίου δράσης και ενός πολιτικοστρατιωτικού επιτελείου της επανάστασης: «Και για να αντικρίσουμε την εξέγερση μαρξιστικά, δηλαδή σαν τέχνη , πρέπει ταυτόχρονα, χωρίς να χάνουμε ούτε λεπτό, να οργανώσουμε το επιτελείο των εξεγερμένων τμημάτων, να κατανείμουμε τις δυνάμεις, να κινήσουμε τα πιστά συντάγματα στα πιο σπουδαία σημεία, να κυκλώσουμε την Αλεξαντρίνκα, να καταλάβουμε την Πετροπάβλοβκα, να συλλάβουμε το Γενικό Επιτελείο και την κυβέρνηση, να στείλουμε ενάντια στους ευέλπιδες και στην άγρια μεραρχία τμήματα έτοιμα να πέσουν, παρά να αφήσουν τον εχθρό να κινηθεί προς τα κέντρα της πόλης. Πρέπει να κινητοποιήσουμε τους ένοπλους εργάτες, να τους καλέσουμε σε αποφασιστική, ύστατη μάχη, να καταλάβουμε αμέσως το τηλεγραφικό και τηλεφωνικό κέντρο, να εγκαταστήσουμε το δικό μας επιτελείο της εξέγερσης κοντά στο τηλεφωνικό κέντρο, να συνδέσουμε τηλεφωνικά το επιτελείο με όλα τα εργοστάσια, με όλα τα συντάγματα, με όλα τα σημεία του ένοπλου αγώνα, κλπ.

Αυτά όλα τα λέμε φυσικά σαν παράδειγμα μόνο, για να δείξουμε παραστατικά ότι στις στιγμές που ζούμε δεν μπορεί να μείνει κανείς πιστός στο μαρξισμό, να μείνει πιστός στην επανάσταση, χωρίς να βλέπει την εξέγερση σαν τέχνη »31.

Ηδη από τις 29 του Σεπτέμβρη του 1917, στο γράμμα με τίτλο «Η κρίση ωρίμασε», ο Λένιν απαντάει επιθετικά σε εκείνους τους μπολσεβίκους, Κάμενεφ, Ζινόβιεφ, Τρότσκι, που με διάφορα προσχήματα (πρώτα να γίνει το 2ο Συνέδριο των Σοβιέτ και εκεί να ληφθεί η απόφαση για εξέγερση) κρατούσαν επιφυλακτική ή αρνητική στάση απέναντι σε αυτή.

«...Υπάρχει ένα ρεύμα ή μια γνώμη υπέρ της αναμονής του συνεδρίου των Σοβιέτ, κατά της άμεσης κατάληψης της εξουσίας, κατά της άμεσης εξέγερσης. Πρέπει να κατανικηθεί αυτό το ρεύμα ή αυτή η γνώμη. Διαφορετικά, οι μπολσεβίκοι θα εξευτελιστούν μια για πάντα και θα εκμηδενι­στούν σαν κόμμα. Γιατί το να αφήσουμε να χαθεί μια τέτοια στιγμή και να "περιμένουμε" το συνέδριο των Σοβιέτ είναι ολοκληρωτική κουταμάρα, ολοκληρωτική προδοσία (...).

"Να περιμένουμε" το συνέδριο των Σοβιέτ είναι ολοκληρωτική κουταμάρα, γιατί αυτό σημαίνει πως αφήνουμε να περνούν βδομάδες και βδομάδες, ακόμη και οι μέρες κρίνουν τώρα το παν»32.

Την παραμονή της Οχτωβριανής Επανάστασης, στις 24 του Οκτώβρη του 1917, σε γράμματα προς τα μέλη της ΚΕ, ο Λένιν καλούσε το Κόμμα να ηγηθεί με αποφασιστικότητα και τόλμη της ένοπλης εξέγερσης: «Είναι ολοκάθαρο ότι πραγματικά, τώρα πια, κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο (...). Η ιστορία δεν θα συγχωρέσει την καθυστέρηση στους επαναστάτες που θα μπορούσαν να νικήσουν σήμερα (και σίγουρα θα νικήσουν σήμερα), αλλά που θα κινδύνευαν να χάσουν πολλά αύριο, θα κινδύνευαν να τα χάσουν όλα.

Παίρνοντας την εξουσία σήμερα, την παίρνουμε όχι ενάντια στα Σοβιέτ αλλά για τα Σοβιέτ.

Η κατάληψη της εξουσίας είναι έργο της εξέγερσης, ο πολιτικός της σκοπός θα διευκρινισθεί ύστερα από την κατάληψη της εξουσίας.

Θα ήταν καταστροφή ή προσκόλληση στους τύπους, να περιμένουμε την επισφαλή ψηφοφορία της 25 του Οκτώβρη, ο λαός έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να λύνει παρόμοια ζητήματα όχι με ψηφοφορίες αλλά με τη βία, ο λαός έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση στις κρίσιμες στιγμές της επανάστασης να κατευθύνει τους εκπροσώπους του, ακόμα και τους καλύτερους εκπροσώπους του κι όχι να τους περιμένει (...). Η κυβέρνηση κλονίζεται. Πρέπει να την αποτελειώσουμε με κάθε θυσία!

Η καθυστέρηση της δράσης ισοδυναμεί με θάνατο»33.

Είναι γεγονός ότι η εξέγερση συνοδεύεται από έναν εμφύλιο πόλεμο (μακροχρόνιο ή σύντομο), γεγονός που εξαρτάται από τη στάση της αστικής τάξης, δηλαδή έναν ανοικτό πόλεμο ανάμεσα σε δύο ένοπλες αντιμαχόμενες δυνάμεις: Την εργατική τάξη και τους συμμάχους της ενάντια στην αστική τάξη και τα στηρίγματά της. Σε αυτές τις συνθήκες το ΚΚ πρέπει να αναπροσαρμόζει όλη τη λειτουργία του.

«Την εποχή του εμφυλίου πολέμου ιδανικό του κόμματος του προλεταριάτου είναι το μαχόμενο κόμμα. Αυτό είναι απόλυτα αδιαφιλονίκητο (...). Τους ισχυρισμούς ότι ο παρτιζάνικος πόλεμος αποδιοργανώνει το κίνημα, πρέπει να τους βλέπουμε κριτικά. Κάθε νέα μορφή πάλης, συνδεδεμένη με νέους κινδύνους και νέες θυσίες "αποδιοργανώνει" αναπόφευκτα τις οργανώσεις που δεν έχουν προετοιμαστεί γι' αυτή τη νέα μορφή πάλης. Τους παλιούς μας ομίλους προπαγανδιστών τους αποδιοργάνωνε το πέρασμα στη ζύμωση. Τις επιτροπές μας τις αποδιοργάνωνε συνέχεια το πέρασμα στις διαδηλώσεις. Κάθε πολεμική επιχείρηση σ' έναν οποιονδήποτε πόλεμο προκαλεί μια ορισμένη αποδιοργάνωση στις γραμμές των μαχομένων. Από δω δεν μπορούμε να συμπεράνουμε ότι δεν πρέπει να πολεμάμε. Από δω πρέπει να συμπεράνουμε ότι πρέπει να μάθουμε να πολεμάμε»34.

Η 3χρονη ηρωική εποποιία του ΔΣΕ (1946-1949), που αποτέλεσε την κορυφαία στιγμή της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, επιβεβαιώνει αυτή τη λενινιστική παρακαταθήκη. Το ΚΚΕ έγινε «μαχόμενο κόμμα», προσαρμοζόμενο στις ανάγκες της καθοδήγησης της ένοπλης πάλης. Παρά τις αδυναμίες, τα λάθη και την τελική έκβαση, ο ΔΣΕ ήταν αναγκαιότητα επι­βεβλημένη από την όξυνση της ταξικής πάλης. Ηταν μαχητική απάντηση στην επίθεση του ταξικού αντιπάλου, εγχώριου και ξένου. Αυτή η μαχητική στάση καταγράφηκε ως παρακαταθήκη στις σχέσεις του ΚΚΕ με τις εργατικές και λαϊκές μάζες, στην υπεράσπιση των άμεσων και γενικότερων αναγκών και δικαιωμάτων τους, αγώνας επιβεβλημένος και δικαιωμένος.

(Το άρθρο βασίζεται σε κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ)

Σημειώσεις

30. Β. Ι. Λένιν : «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 34, σελ. 243.

31. Β. Ι. Λένιν : «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 34, σελ. 247.

32. Β. Ι. Λένιν : «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 34, σελ. 283.

33. Β. Ι. Λένιν : «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 34, σελ. 435-436.

34. Β. Ι. Λένιν : «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 14, σελ. 9.

“Ρ”

*Το πρώτο μέρος εδώ. Το δεύτερο εδώ. Το τρίτο εδώ. Το τέταρτο εδώ. Το πέμπτο εδώ. Το έκτο εδώ