Ο Λενιν για την επαναστατικη τακτικη και την επαναστατικη τεχνη(vi)
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΙΓΜΗΣ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΦΟΔΟΥ
Η ένοπλη εξέγερση είναι πολεμική επιχείρηση που θα πρέπει να κατευθύνεται στην κατάληψη της εξουσίας. Χρειάζεται όχι μόνο έγκαιρη εκτίμηση συνθηκών επαναστατικής κατάστασης, αλλά και σωστή εκτίμηση της πιο κατάλληλης στιγμής, όταν ο αντίπαλος βρίσκεται σε μεγαλύτερη αδυναμία, όταν είναι αποδυναμωμένος από εσωτερικούς και εξωτερικούς συμμάχους.
Η στιγμή της τελικής σύγκρουσης πρέπει να επιλεχτεί προσεχτικά, «χτες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι αργά» σημείωνε ο Λένιν παραμονές της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ποια είναι τα κριτήρια της πλήρους ωριμότητας της επαναστατικής κατάστασης και της ετοιμότητας των επαναστατικών δυνάμεων για την ένοπλη εξέγερση; Ο Λένιν απαντούσε:
«Εδώ πρέπει να βάλεις στον εαυτό σου όχι μόνο το ερώτημα αν έχουμε πείσει την πρωτοπορία της επαναστατικής τάξης, αλλά ακόμη και το ερώτημα αν οι ιστορικά ενεργητικές δυνάμεις όλων των τάξεων, όλων απολύτως των τάξεων μιας δοσμένης κοινωνίας, χωρίς καμία εξαίρεση, είναι διαταγμένες έτσι, ώστε η αποφασιστική μάχη να είναι πια εντελώς ώριμη έτσι ώστε 1) όλες οι εχθρικές προς εμάς ταξικές δυνάμεις να τα έχουν αρκετά χαμένα, να έχουν αρκετά φαγωθεί αναμεταξύ τους, αρκετά εξασθενίσει από έναν αγώνα ανώτερο από τις δυνάμεις τους, έτσι ώστε 2) όλα τα ταλαντευόμενα, διστακτικά, ασταθή, ενδιάμεσα στοιχεία, δηλαδή η μικροαστική τάξη, η μικροαστική δημοκρατία σε διάκριση από την αστική τάξη, να έχουν αρκετά ξεσκεπαστεί μπροστά στο λαό, να έχουν αρκετά ρεζιλευτεί με τη χρεοκοπία τους στην πράξη, έτσι ώστε 3) στο προλεταριάτο να έχει αρχίσει και να αναπτύσσεται εντατικά μια μαζική τάση για υποστήριξη πιο αποφασιστικών, απεριόριστα τολμηρών, επαναστατικών ενεργειών ενάντια στην αστική τάξη. Τότε η επανάσταση θα είναι πιο ώριμη, τότε η νίκη μας, αν έχουμε υπολογίσει σωστά όλους τους όρους που σημειώσαμε και περιγράψαμε σύντομα παραπάνω και αν έχουμε διαλέξει σωστά τη στιγμή, η νίκη μας είναι εξασφαλισμένη»27.
Ο Λένιν απέδειξε τις ριζικές διαφορές που υπάρχουν στη μαρξιστική προσέγγιση του ζητήματος από αυτή των μπλανκιστών και αναρχικών στοιχείων, που ξεκόβουν την εξέγερση από την επαναστατική πάλη των μαζών, τη θεωρούν ζήτημα συνωμοσίας μιας μικρής ομάδας επαναστατών.
Για τη νίκη όμως της επανάστασης δεν αρκεί μόνο η επαναστατική δράση της πρωτοπορίας της, αλλά απαιτείται και η υποστήριξη ευρύτερων εργατικών, ακόμη και άλλων λαϊκών δυνάμεων που θα δώσουν την αποφασιστική μάχη. Η πολιτική εμπειρία, γονιμοποιημένη από τη δράση του Κόμματος, θα πρέπει να τις έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από την ένοπλη εξέγερση, να έχει γκρεμίσει σοβαρές επιφυλάξεις απέναντι σε αυτή.
«Με μόνη την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Θα ήταν όχι απλώς ανοησία, αλλά και έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη, προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση ανοικτής υποστήριξης της πρωτοπορίας, ή τουλάχιστον ευμενούς ουδετερότητας απέναντί της και να έχουν δείξει ότι είναι εντελώς ανίκανες να υποστηρίξουν τον αντίπαλό τους [...]. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η πολιτική πείρα των ίδιων των μαζών. Τέτοιος είναι ο βασικός νόμος όλων των μεγάλων επαναστάσεων, που τον επιβεβαίωσε τώρα με καταπληκτική δύναμη και παραστατικότητα όχι μόνο η Ρωσία, αλλά και η Γερμανία»28.
Απαντώντας στην κατηγορία των οπορτουνιστών της Β' Διεθνούς, ότι οι μπολσεβίκοι «παραβιάζουν την ιστορία» και ότι υιοθετούν τον μπλανκισμό, ο Λένιν έγραφε: «Η εξέγερση για να πετύχει δεν πρέπει να στηρίζεται σε συνωμοσία, ούτε σ' ένα κόμμα, αλλά στην πρωτοπόρα τάξη. Αυτό είναι το πρώτο. Η εξέγερση πρέπει να στηρίζεται στην επαναστατική άνοδο του λαού. Αυτό είναι το δεύτερο. Η εξέγερση πρέπει να στηρίζεται σε τέτοιο σημείο στροφής στην ιστορία της αναπτυσσόμενης επανάστασης, όταν στις πρωτοπόρες γραμμές του λαού παρατηρείται η μεγαλύτερη δραστηριότητα, όταν οι ταλαντεύσεις στις γραμμές των εχθρών και στις γραμμές των αδύνατων, μεσοβέζικων, αναποφάσιστων φίλων της επανάστασης είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη φορά. Αυτό είναι το τρίτο. Και μ' αυτούς τους τρεις όρους στην τοποθέτηση του ζητήματος της εξέγερσης ξεχωρίζει ο μαρξισμός από τον μπλανκισμό»29.
Κάθε απόπειρα να οργανωθεί η εξέγερση όταν δεν υπάρχουν το σύνολο των προϋποθέσεων, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
Η τακτική των μπολσεβίκων στο διάστημα Απρίλη - Οκτώβρη 1917 αποτελεί σπουδαίο παράδειγμα εξαγωγής γενικότερων συμπερασμάτων στο ζήτημα της εξέγερσης. Την 1η Ιούλη του 1917, 500 χιλιάδες λαού κατέβηκαν στους δρόμους της Πετρούπολης. Η συντριπτική πλειοψηφία των διαδηλωτών κρατούσε σημαίες και πανό που υιοθετούσαν τα μπολσεβίκικα συνθήματα: «Κάτω ο πόλεμος!», «Να φύγουν οι υπουργοί καπιταλιστές», «Ολη η εξουσία στα σοβιέτ». Ξέσπασε πολιτική κρίση στις γραμμές του αστικού κυβερνητικού συνασπισμού, που κορυφώθηκε με τη συμμετοχή 7 συνταγμάτων του στρατού της πρωτεύουσας στις διαδηλώσεις. Ομως ακόμη τα σοβιέτ ήταν υπό τον έλεγχο των μενσεβίκων - εσέρων, το σύνολο του στρατού και η επαρχία (δηλαδή οι αγρότες) στήριζαν τον οπορτουνιστικό συνασπισμό και δε θα υποστήριζαν την ανατροπή της προσωρινής αστικής κυβέρνησης. Οπως σημείωνε ο Λένιν, το ταξικό μίσος της εργατικής τάξης δεν είχε φτάσει σε αυτό το σημείο ώστε να στρέφεται όχι μονάχα ενάντια στους καπιταλιστές, αλλά και ενάντια στα οπορτουνιστικά στηρίγματά τους που συμμετείχαν στην αστική κυβέρνηση.
Η εξέγερση δεν είναι ένα ξέσπασμα που χαρακτηρίζεται από πράξεις τυφλής βίας, εκδήλωση αγανάκτησης ή και μόνο δυναμικής διαμαρτυρίας, όπως χαρακτήρισαν διάφορα αστικά και οπορτουνιστικά κέντρα τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 στην Ελλάδα, με αφορμή τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή. Το ΚΚΕ δέχτηκε λυσσαλέα επίθεση επειδή απέρριψε αυτές τις ερμηνείες, πολύ περισσότερο γιατί απέρριψε την άμεση ή έμμεση στήριξη της δράσης των κουκουλοφόρων και της τυφλής βίας, την αιτιολόγησή τους ως μέρος ενός αναπτυσσόμενου κινήματος. Το ΚΚΕ κατηγορήθηκε ως «συστημική» (καθεστωτική) δύναμη επειδή υποστήριξε το μαζικό, οργανωμένο και περιφρουρημένο ταξικό αγώνα.
Είναι γνωστό ότι διάφοροι μηχανισμοί του αστικού κράτους καταφέρνουν να διεισδύσουν σε αναρχοαυτόνομες ομάδες, αξιοποιούν οποιαδήποτε ευάλωτη μορφή αντίδρασης προκειμένου να προβοκάρουν τις οργανωμένες και αποτελεσματικές μορφές του ταξικού αγώνα.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
(Το άρθρο βασίζεται σε κείμενο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ)
Σημειώσεις
27. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σελ. 79.
28. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σελ. 77-78.
29. Β. Ι. Λένιν: «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 34, σελ. 242-243.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου