Διδαγματα απο την Οκτωβριανη Επανασταση για την παλη εναντια στον πολεμο

Αποσπάσματα από την εισήγηση της Αλέκας Παπαρήγα στη συζήτηση της πρώτης μέρας του Φεστιβάλ

Η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του σοσιαλισμού σήμερα, 100 χρόνια από τη μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, πρόβαλαν πολύμορφα μέσα από τις τριήμερες εκδηλώσεις του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» στη Θεσσαλονίκη, που πραγματοποιήθηκαν στο πρώην στρατόπεδο «Παύλου Μελά» από την Πέμπτη μέχρι και χτες, με τη συμμετοχή χιλιάδων νέων των θρανίων, των αμφιθεάτρων και της δουλειάς, αλλά και ανθρώπων όλων των ηλικιών.

Οι χιλιάδες επισκέπτες έζησαν το φανταστικό αποτέλεσμα που προκύπτει από το αντάμωμα της Τέχνης με την πολιτική του ΚΚΕ, μέσα από το μεγάλο αυτό πολιτικό - πολιτιστικό γεγονός που παραμένει κορυφαίο στα 43 του χρόνια.

Για τρεις μέρες, μέσα από τις δράσεις στα θεματικά περίπτερα και τις κεντρικές σκηνές, προβλήθηκε η πρόταση διεξόδου που καταθέτει το ΚΚΕ στο λαό και αποτελεί το όπλο στα χέρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της για την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων την πρώτη μέρα του Φεστιβάλ βρέθηκε η συζήτηση που πραγματοποιήθηκε, με τίτλο «Ανατρέπουμε το παλιό, η εποχή των σοσιαλιστικών επαναστάσεων είναι μπροστά μας. Το ξέσπασμα της μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης μέσα στις συνθήκες του Α' Παγκοσμίου ιμπεριαλιστικού Πολέμου», με ομιλήτρια την Αλέκα Παπαρήγα, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οπως είπε η Αλ. Παπαρήγα, «ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και η επαναστατική κατάσταση στη Ρωσία που έφερε στην ημερήσια διάταξη την πραγματοποίηση της Οκτωβριανής Επανάστασης, αλλά και η επαναστατική κατάσταση στη Γερμανία, στην Ουγγαρία και Σλοβακία, ανεξαρτήτως της κατάληξής τους, δεν ήταν παράλληλα ή κατά σύμπτωση γεγονότα, αλλά απολύτως συνδεδεμένα μεταξύ τους. Αποτέλεσαν τα πιο επίσημα εγκαίνια της εποχής των ιμπεριαλιστικών πολέμων και των σοσιαλιστικών επαναστάσεων. Η ανθρωπότητα μπήκε, πια οριστικά, στην εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η οποία είναι ανεπίστρεπτη, ανεξαρτήτως της προσωρινής ήττας του τέλους του 20ού αιώνα. Αλλωστε, η Ιστορία της κοινωνικής εξέλιξης έχει αποδείξει ότι κανένα νέο κοινωνικό σύστημα που διαδέχθηκε το παλιό δεν εδραιώθηκε μια και έξω».

Οξυνση των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων

Αναφερόμενη στη δυναμική της πείρας της μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης που ξέσπασε στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού Πολέμου ανάμεσα σε άλλα σημείωσε: «Ο Α' Παγκόσμιος προκλήθηκε από το γεγονός ότι ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε πιο αργά στη Γερμανία και την Ιαπωνία σε σύγκριση με την Αγγλία και τη Γαλλία, όταν εξελίχθηκε και στις δύο πρώτες, τότε ωρίμασε η ανάγκη πολέμου για νέο μοίρασμα. Η αντίθεση μεταξύ Γερμανίας και Αγγλίας ήταν η βασική αιτία του πολέμου. Τελικά, ο πόλεμος πήρε παγκόσμιο χαρακτήρα καθώς συμμετείχαν 28 χώρες με πληθυσμό πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο, ενώ επιστρατεύθηκαν 74 εκατομμύρια στρατιώτες.

Η Ρωσία είχε και δικό της συμφέρον από τον πόλεμο κατά της Γερμανίας, καθώς ήθελε διεύρυνση αγορών, ιδιαίτερα απέβλεπε να κατακτήσει την Κωνσταντινούπολη, για να ενώσει τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Ηθελε, επίσης, την Αρμενία ή ένα τμήμα της τουλάχιστον που βρισκόταν υπό την Τουρκία, για τη διεύρυνση της αγοράς προς ανατολάς. Η Γερμανία επίσης εποφθαλμιούσε την Εγγύς Ανατολή, είχε διεισδύσει στην Τουρκία, στο Ιράν και είχε πάρει εκχωρήσεις για την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής Βερολίνου - Βαγδάτης. Η Εγγύς Ανατολή ήταν αντικείμενο μεγάλου ανταγωνισμού ανάμεσα στη Ρωσία και τη Γερμανία. Υπογράφτηκαν, μάλιστα, μυστικά πρωτόκολλα που αναγνώριζαν ότι η Ρωσία δικαιούνταν ως αντιπαροχή της πολεμικής της δράσης στο πλευρό της Αγγλίας και της Γαλλίας, την Κωνσταντινούπολη, τη Γαλικία, την Αρμενία και άλλες περιοχές.

Στη νίκη της πρώτης σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία, βασικό ρόλο, σε συνδυασμό βέβαια με τους εσωτερικούς παράγοντες, έπαιξε ο καθορισμός του χαρακτήρα του πολέμου και από τις δύο πλευρές, η στρατηγική της συσχέτισης του πολέμου με την πάλη για την επίλυση του προβλήματος της εξουσίας, όπως την ανέπτυξε ο Λένιν ιδιαίτερα το 1914 και την αναπροσάρμοζε, εξειδίκευε στην πορεία.

Και ο Β' Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος, συνέχεια της οικονομικής κρίσης του '29 - '31, διαμόρφωσε επαναστατική κατάσταση, προς το τέλος του, σε μια σειρά από χώρες, και στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία των 8 Λαϊκών Δημοκρατιών όπως αρχικά αποκλήθηκαν».

Είχαν διαμορφωθεί οι υλικές προϋποθέσεις για το πέρασμα στο σοσιαλισμό

Εξήγησε ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης, διότι όπως είπε «είναι αποτέλεσμα της διάσπασης του ιμπεριαλισμού λόγω διαμάχης και ανταγωνισμού για τις αγορές, όταν δεν μπορεί να λυθεί με πολιτικές συμφωνίες. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος μπορεί να μετατρέψει ένα καπιταλιστικό κράτος σε αδύνατο κρίκο, όταν μάλιστα επιφέρει καταστροφές στην οικονομία και η αστική εξουσία γίνεται τρωτή.

Βεβαίως, δεν πρέπει να δούμε το ρόλο του ιμπεριαλιστικού πολέμου ως μονοσήμαντου παράγοντα διαμόρφωσης επαναστατικής κατάστασης. Στη Ρωσία εκδηλώθηκε το σύνολο των εσωτερικών οξυμένων αντιθέσεων που είχαν σχέση με τη χρεοκοπία του τσαρικού συστήματος, τον συμβιβασμό της αστικής τάξης με τους τσιφλικάδες και τον τσάρο, στη συνέχεια με τη διάρρηξη της συμμαχίας της αστικής τάξης με τους παράγοντες του προηγούμενου συστήματος. Οξύνθηκε το αγροτικό ζήτημα, φούντωσαν η πείνα και η φτώχεια που οφείλονταν πέρα από την εσωτερική κατάσταση και στις μακρόχρονες συνέπειες αρχικά από τον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο και μετά εξαιτίας της συμμετοχής της Ρωσίας στον Α' Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό Πόλεμο. Ταυτόχρονα, επέδρασε ο παράγοντας της δράσης του μπολσεβίκικου κόμματος, του εργατικού επαναστατικού κινήματος στα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της Μόσχας και της Πετρούπολης, η πείρα των Σοβιέτ που έγιναν κατά στην αστικοδημοκρατική επανάσταση του 1905, τα νέα Σοβιέτ που έγιναν κατά την αστικοδημοκρατική επανάσταση τον Φλεβάρη του 1917, οι εξεγέρσεις της αγροτιάς και των στρατιωτών.

Δηλαδή, η επαναστατική κατάσταση ξέσπασε στο έδαφος της ανάπτυξης του μονοπωλιακού καπιταλισμού στη Ρωσία. Είχαν, δηλαδή, διαμορφωθεί οι υλικές προϋποθέσεις για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, ανεξάρτητα από το ότι η Ρωσία δεν ανήκε στην πρώτη σειρά των αναπτυγμένων καπιταλιστικών κρατών, υπήρχαν όπως παραπάνω αναφέραμε και στοιχεία καθυστέρησης».

Αναφέρθηκε επίσης στο μπολσεβίκικο κόμμα και στο ρόλο του Λένιν κατά την περίοδο προετοιμασίας και έναρξης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, σημειώνοντας ότι «ο Λένιν έπαιρνε υπόψη σοβαρά τις ανακατατάξεις που συντελούνταν στις διαθέσεις των μαζών, τις εξελίξεις στο μέτωπο του πολέμου, χωρίς όμως να θολώνει την γενική γραμμή μετατροπής του πολέμου σε πάλη για την εξουσία».

Επίσης, μίλησε για τη στάση των αστικών κομμάτων και της πλειοψηφίας των κομμάτων της Β' Διεθνούς, τη χρεοκοπία της εξαιτίας της κυριαρχίας του οπορτουνισμού. Παρουσίασε πώς το Κόμμα των Μπολσεβίκων με επικεφαλής τον Λένιν διαμόρφωνε, εξειδίκευε, προσάρμοζε τη στάση του απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και την επανάσταση μήνα με το μήνα, μέρα με τη μέρα, επικεντρωμένο στο ζήτημα της εξουσίας. Και, τέλος, στη στάση του κόμματος μετά τη νίκη της επανάστασης απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.

Οι λαοί να δώσουν το δικό τους νόημα στην υπεράσπιση της πατρίδας

Συνοψίζοντας το συμπέρασμα που προκύπτει είπε: «Ο 20ός αιώνας έβαλε επίσημα και τυπικά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας όχι μόνο τον όποιο θετικό ρόλο είχαν οι πόλεμοι πριν π.χ. τον 18ο, τον 19ο αιώνα, όταν η αστική τάξη διεκδικούσε την εξουσία από το φεουδαρχικό πολιτικό καθεστώς, αλλά και τον αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα των επαναστάσεων.

Οι λαοί στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο δεν πρέπει να βλέπουν ως μοναδικό εχθρό και υποκινητή του πολέμου την αστική τάξη της χώρας που τον ξεκίνησε, αλλά και τη δική τους αστική τάξη που αποτελεί τμήμα ή μέρος των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ανεξάρτητα αν είναι ψηλά στην ιεραρχία των ισχυρών κρατών ή είναι σε ενδιάμεση και υποδεέστερη θέση.

Οι λαοί των εμπόλεμων στρατοπέδων πρέπει να δώσουν το δικό τους νόημα στη νίκη και την υπεράσπιση της πατρίδας, να έχουν στον πυρήνα της συνείδησής τους ότι πρέπει να ηττηθεί παντού η αστική τάξη, γιατί ο εχθρός για κάθε λαό υπάρχει πριν απ' όλα μέσα στη δική του χώρα.

Η έννοια ΠΑΤΡΙΔΑ έχει διαφορετικό περιεχόμενο για την εργατική τάξη και τους συμμάχους της σε σύγκριση με τον ίδιο όρο που χρησιμοποιούν η αστική τάξη και οι σύμμαχοί της. Η μαχητική, συνεπής υπεράσπιση της πατρίδας προϋποθέτει την αποκάλυψη του χαρακτήρα του πολέμου ως ιμπεριαλιστικού. Γι' αυτό, το γενικό σύνθημα "όχι πια πόλεμος" αποσπασμένο από την ταξική φύση του καπιταλισμού, από την αναγκαιότητα όξυνσης της ταξικής πάλης (που είναι παρούσα και στις συνθήκες του πολέμου, ή σε συνθήκες δικτατορίας, φασισμού κ.λπ.) είναι ουτοπικό και απολύτως επιβλαβές όταν αποσπάται από την ανάγκη κατάργησης της οποιασδήποτε συμμετοχής στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, όταν παραμερίζει την προοπτική της νίκης του σοσιαλισμού, της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Οταν τα εμπόλεμα καπιταλιστικά κράτη μιλάνε για ειρήνη, επιδιώκουν να κατοχυρώσουν τα κεκτημένα που απέσπασαν από τον πόλεμο, δηλαδή εδάφη, πηγές πρώτων υλών, ή περιοχές πολιτικής επιρροής, ενώ άλλα ζητούν ειρήνη για να μη χάσουν κάτι παραπάνω, να οριοθετήσουν τις απώλειες. Δεν αλλάζει επίσης ο ταξικός χαρακτήρας της στάσης όταν ένα κράτος δηλώνει ουδετερότητα στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ολοι τους, νικητές και ηττημένοι, ενδιαφέρονται να μην αμφισβητηθεί, να μην απειληθεί η αστική εξουσία».

“Ρ”