Πορεία αναμόρφωσης με προβλήματα, αντιφάσεις και σταθερή "πυξίδα"

Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 20ό Συνέδριο, γράφεται πως «ο ΣΥΡΙΖΑ αναπτύσσει προσπάθεια διεύρυνσης προς το χώρο της κεντροαριστεράς, αξιοποιώντας και το χαρτί της συνεργασίας με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια προσκρούει και σε ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της σοσιαλδημοκρατίας και ιδιαίτερα στον επί δεκαετίες βασικό της φορέα στην Ελλάδα, στο ΠΑΣΟΚ. Τέτοιοι ανταγωνισμοί τροφοδοτούνται από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει ισχυρά ερείσματα συνδικαλιστικής επιρροής σε αρκετούς χώρους, ενώ αντίθετα το ΠΑΣΟΚ κρατάει τέτοια ερείσματα σε τμήματα της εργατικής αριστοκρατίας και των μεσαίων στρωμάτων».

Οι διεργασίες το τελευταίο διάστημα στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και του λεγόμενου «κέντρου», αλλά και ευρύτερα στο αστικό πολιτικό σύστημα, επιβεβαιώνουν αυτή και τις υπόλοιπες εκτιμήσεις της ΚΕ.

Προσπάθειες διεύρυνσης...

Σε ό,τι αφορά την προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ για διεύρυνση προς το χώρο της κεντροαριστεράς, ενδεικτικά είναι τα όσα είπε ο Αλ. Τσίπρας στο πρόσφατο συνέδριο του ΚΕΑ, που είχε ως βασικό περιεχόμενο την προσπάθεια διαμόρφωσης συμμαχιών με την υπόλοιπη φθαρμένη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Αλλωστε, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κρύψει τη φιλοδοξία του να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιχείρηση αναστήλωσης και ξεπλύματος συνολικά της ευρωενωσιακής σοσιαλδημοκρατίας, έχοντας, ως σοσιαλδημοκρατική δύναμη «νέας κοπής» αλλά και με «αριστερές» καταβολές, αλλά και ως πολιτική δύναμη που βρίσκεται στο τιμόνι της κυβερνητικής διαχείρισης, τα τέτοια «εχέγγυα».

Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι τον τελευταίο τουλάχιστον χρόνο έχουν προηγηθεί ουκ ολίγες συμμετοχές του Αλ. Τσίπρα σε συνάξεις σοσιαλδημοκρατών ηγετών (μάλιστα με πρωτοβουλία του διοργανώθηκε μία στην Αθήνα), σε συνόδους του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ενώ και στο Ευρωκοινοβούλιο πρωτοστάτησε σε πρωτοβουλία συγκρότησης νέας ομάδας, όπου συστεγάζονται ευρωβουλευτές της σοσιαλδημοκρατίας, των Πρασίνων και της «αριστεράς». Εξάλλου, και σε μια πρόσφατη εξέλιξη, δυο μέρες πριν ο Αλ. Τσίπρας βρεθεί στο συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς, είχε βρεθεί και στη σύνοδο της ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών πριν τη Συνάντηση Κορυφής της ΕΕ.

...με κόντρες...

Η προσπάθεια αυτή, βέβαια, προσκρούει όντως στους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της σοσιαλδημοκρατίας. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα παρουσιάστηκαν στο λεγόμενο Κεντρικό Συντονιστικό Οργανο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, που συνεδρίασε την περασμένη βδομάδα, το οποίο ανέπτυξε για μια ακόμα φορά το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ να ξαναπαίξει βασικό ρόλο στην εγχώρια σοσιαλδημοκρατία και συσπειρώνοντας άλλες, σκόρπιες δυνάμεις του χώρου, να εμφανιστεί ως αξιόπιστη εναλλακτική στην αστική διαχείριση.

Στη συνεδρίαση αυτή παρουσιάστηκε, για μια ακόμα φορά, η πρόθεση - τουλάχιστον σε αυτή τη φάση - του ΠΑΣΟΚ να παίξει έναν τέτοιο πιο αυτοτελή ρόλο, με «μέτωπο» τόσο προς τον ΣΥΡΙΖΑ που η Φώφη Γεννηματά με συχνές - πυκνές δηλώσεις της υποστηρίζει ότι «δεν μπορεί να εκφράσει τη σοσιαλδημοκρατία», αλλά και προς τη ΝΔ, από την οποία προσπαθεί να οριοθετηθεί το ΠΑΣΟΚ, μιλώντας για προσπάθεια «αναχαίτισης της δημοσκοπικά διαφαινόμενης δεξιάς παλινόρθωσης».

Η οριοθέτηση αυτή δεν αφορά τους στρατηγικούς στόχους της αστικής τάξης, στην οποία όλα τα κόμματα του κεφαλαίου συμπίπτουν (με το ΠΑΣΟΚ να μιλάει για ανάγκη «εθνικής συνεννόησης όλων των δυνάμεων που πιστεύουν στην ευρωπαϊκή προοπτική της πατρίδας μας»), αλλά την αντιπαράθεση για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι στην επιχείρηση αναμόρφωσης του χώρου της σοσιαλδημοκρατίας.

Εκεί το ΠΑΣΟΚ υπολογίζει στη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ από την αστική διαχείριση, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις περί «επαναφοράς του ΣΥΡΙΖΑ στα προ του 2012 κοινοβουλευτικά επίπεδα» και τις διακηρύξεις ότι «μας ενδιαφέρει να επηρεάσουμε τις πολιτικές εξελίξεις κι αυτό ποτέ στην πολιτική ιστορία δεν το κατάφερε ένα κόμμα από την 3η ή 4η εκλογική θέση», αλλά και στις δυνάμεις που διατηρεί σε μια σειρά από συνδικαλιστικούς φορείς και επαγγελματικές ενώσεις, όπως δείχνουν οι διακηρύξεις για την «αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών που στο μεσοδιάστημα των κοινοβουλευτικών κύκλων συντελείται στους μαζικούς - κοινωνικούς - επαγγελματικούς χώρους και κορυφώνεται κατά τη διαδικασία των βουλευτικών εκλογών».

Αλλωστε, όπως υποστηρίζουν στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έχουν βασική ευθύνη τους την οργανωτική δουλειά του κόμματος, «η κοινωνική μας βάση, όπως έχουν δείξει και οι πρόσφατες αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες πανελλαδικής εμβέλειας (ΤΕΕ, ΟΕΕ), είναι πολλαπλάσια της κομματικής»...

Σε αυτή τη βάση, εξάλλου, τίθενται και μια σειρά από στόχοι, όπως π.χ. για το επερχόμενο συνέδριο που, όπως λένε στο ΠΑΣΟΚ, πρέπει να είναι «αντιπροσωπευτικό ως προς τις κοινωνικές και παραγωγικές δυνάμεις που συμμετέχουν. Κάλπες για εκλογή σε κάθε δήμο, σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε επιστημονικό ή επαγγελματικό φορέα».

...εναλλακτικά σχέδια...

Βέβαια, τα σχέδια αυτά δεν προχωρούν σε κενό αέρος. Εξάλλου, όπως σημειώνουν και οι Θέσεις της ΚΕ: «Οσον αφορά το σοσιαλδημοκρατικό χώρο, η ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ ως βασικού πυλώνα του στη χώρα και η αναγνώρισή του από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες στις προσπάθειες αναμόρφωσης της λεγόμενης "κεντροαριστεράς", στην οποία περιλαμβάνονται η κλασική σοσιαλδημοκρατία του ΠΑΣΟΚ, το ΠΟΤΑΜΙ και άλλα μικρότερα πολιτικά σχήματα. Με δεδομένη τη σημερινή δυσκολία αυτού του χώρου να παίξει έναν πιο αυτοτελή ρόλο, υπάρχει διαπάλη και ταλάντευση για το αν θα αποτελέσει, ως τρίτος πόλος, προνομιακό συνομιλητή του ΣΥΡΙΖΑ ή της ΝΔ.

Συνυπάρχουν δύο διαφορετικές τάσεις:

• Από τη μια η τάση για υπό όρους συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, με προϋπόθεση μια πιο ουσιαστική κεντρώα στροφή του τελευταίου που θα εκφραστεί και με την επιλογή προσώπων. Αυτή η τάση φαίνεται να ενισχύεται και από κύκλους της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.
• Από την άλλη υπάρχει η τάση που προκρίνει την ανάγκη συμμαχίας των συνεπών ευρωπαϊκών και μεταρρυθμιστικών δυνάμεων στις οποίες συμπεριλαμβάνουν και τη ΝΔ υπό τον Κυρ. Μητσοτάκη».

Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να τοποθετηθούν και τα σενάρια που γράφονται και αναπαράγονται συνεχώς περί κινητικότητας στελεχών του ευρύτερου χώρου όπως οι Αννα Διαμαντοπούλου, Γ. Φλωρίδης, Μιχ. Χρυσοχοΐδης κ.ά., σενάρια που επιφυλάσσουν κάποιο ρόλο και στον Ευ. Βενιζέλο, για τη διαμόρφωση ενός νέου κόμματος - σχήματος που να εκφράσει με αξιώσεις το «εκσυγχρονιστικό κέντρο» και την κεντροαριστερά, αν και είναι ένα ερώτημα το πόσο μπορούν να συσπειρώσουν οι φθαρμένοι από την αστική διαχείριση πρώην υπουργοί.

Σε κάθε περίπτωση, τις τελευταίες μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες περί της πρόθεσης των Διαμαντοπούλου, Φλωρίδη και Γ. Ραγκούση να ανακοινώσουν μέσα στο Γενάρη τη δημιουργία του τέτοιου νέου κόμματος. Καθώς εκτιμάται ότι η Γεννηματά θα αρνηθεί συμμετοχή της στο εγχείρημα, λέγεται ότι οι τρεις τους θα απευθυνθούν κύρια στον Στ. Θεοδωράκη, εφόσον το κόμμα του, το Ποτάμι, έτσι κι αλλιώς δείχνει να φυλλορροεί, στις δημοσκοπήσεις και σε στελέχη, και ο ίδιος έχει δηλώσει έτοιμος να θυσιάσει αν δημιουργηθεί ένα ...πραγματικά νέο προοδευτικό κίνημα.

Τα παραπάνω, προφανώς, δεν βρίσκουν σύμφωνη την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, εκ μέρους της οποίας, ο γραμματέας της ΚΠΕ του κόμματος, Στέφανος Ξεκαλάκης, δήλωνε στην εφημερίδα «Καρφί»: «Η Παράταξή μας έχει διαχρονικά πληρώσει τον κατακερματισμό των δυνάμεών της. Οι φιλοδοξίες εκάστου στελέχους είναι θεμιτές, αλλά για να είναι ωφέλιμες για το κοινωνικό σύνολο πρέπει να εντάσσονται σε ένα συλλογικό σκοπό. Τότε μόνο έχουν προστιθέμενη αξία». Κάλεσε, δε, τα πρώην στελέχη που σκέφτονται να στήσουν νέο κόμμα, αν στόχος τους είναι η συγκρότηση μιας ισχυρής «Προοδευτικής Παράταξης», να καταθέσουν τις θέσεις τους και να κριθούν στο συνέδριο που μεθοδεύουν στο ΠΑΣΟΚ, ως «ορόσημο» για την «αναγέννηση» του χώρου.

...και πιέσεις

Ταυτόχρονα, αυτά τα σχέδια και οι κινήσεις γίνονται με δεδομένη την πρόθεση της ηγεσίας της ΝΔ να διεμβολίσει ό,τι απέμεινε από το Ποτάμι, αλλά και το ΠΑΣΟΚ (εξ ου και το αντίστοιχο άγχος της Γεννηματά να ανεβάζει τους τόνους της αντιπαράθεσης και απέναντι στη ΝΔ), με την προμετωπίδα της ΝΔ ως «μετριοπαθούς», «εκσυγχρονιστικής», «μεταρρυθμιστικής» δύναμης που μπορεί πιο σταθερά να υπηρετήσει τα συμφέροντα του κεφαλαίου, αλλά και να συσπειρώσει στους στόχους του κεφαλαίου τμήματα του λαού.

Ενδεικτικά, ο ίδιος ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυρ. Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ, την περασμένη Πέμπτη, οξύνοντας την κριτική προς την κυβέρνηση ότι αποδεικνύεται «λίγη» μπρος στα ζητήματα που της έχει βάλει το κεφάλαιο και επαναλαμβάνοντας το αίτημά του για εκλογές, σημείωνε: «Διεκδικούμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Και έχουμε πει ξεκάθαρα ότι και αυτοδύναμοι να είμαστε θα επιδιώξουμε μία ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία την επόμενη ημέρα. Από εκεί και πέρα, δεν ενδιαφερόμαστε για προεκλογικές συνεργασίες. Ενδιαφερόμαστε να διευρύνουμε την απήχηση της ΝΔ στην κοινωνία (...) Βλέπω ανθρώπους οι οποίοι έρχονται για πρώτη φορά στις συγκεντρώσεις της Νέας Δημοκρατίας. Οι οποίοι μας ακούνε για πρώτη φορά», συνέχισε, θέλοντας να πείσει για την ικανότητά του να στοιχίσει ευρύτερα στρώματα στην πολιτική του κεφαλαίου.

Οπως και να 'χει, η πορεία αναμόρφωσης του λεγόμενου «κεντρώου χώρου» στο αστικό πολιτικό σύστημα, πορεία που γίνεται πάνω στην «κινούμενη άμμο» των «αβεβαιοτήτων» για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας, φαίνεται να έχει ακόμα δρόμο. Το σίγουρο, βέβαια, είναι ότι στην πορεία αυτή παραμένει σταθερή η «πυξίδα» της εξυπηρέτησης του κεφαλαίου, με τη διαμόρφωση και των επόμενων εναλλακτικών κυβερνητικών σχημάτων της αστικής διαχείρισης...

Κ. Μ.