Αντιλαϊκή κλιμάκωση σε βάθος χρόνου για την "αξιοπιστία" του προγράμματος

Κάτω από τις σημαίες των μονοπωλίων και εν μέσω ανταγωνισμών ανάμεσα στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ, αλλά και των αντιθέσεων και διαιρέσεων που εκδηλώνονται και στο εσωτερικό Ευρωζώνης - ΕΕ, συνεχίστηκαν την περασμένη βδομάδα στην Αθήνα, τα παζάρια και οι συνεννοήσεις της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με το «κουαρτέτο». Οι ανταγωνισμοί ΔΝΤ - Ευρωζώνης εμφανίζονται γύρω από τις εκτιμήσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα (το ΔΝΤ εκτιμά ότι δεν μπορούν μετά το 2018 και μακροχρόνια να υπάρχουν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%, προτείνοντας 1,5%, διαφορετικά χρειάζονται και άλλα αντιλαϊκά μέτρα), εκφράζονται όμως και στη βιωσιμότητα του χρέους (το ΔΝΤ εκτιμά ότι δεν είναι βιώσιμο και ζητά μακροπρόθεσμα μέτρα απομείωσης).

Την ίδια ώρα, ενδοαστικές αντιθέσεις έχουν ξεσπάσει γύρω από ζητήματα όπως οι εφάπαξ παροχές - ψίχουλα, μπροστά στην τεράστια λαϊκή αφαίμαξη, του λεγόμενου «κοινωνικού μερίσματος», με τον ESM να «παγώνει» την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος για να εξετάσει τη συμβατότητα της κυβερνητικής απόφασης με το μνημόνιο, αλλά και τον επικεφαλής του Γιούρογκρουπ να θέτει ζήτημα αν πρέπει να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις μετά από παρέμβαση του Β. Σόιμπλε, ενώ ο επίτροπος των Οικονομικών Π. Μοσκοβισί να εξανίσταται γι' αυτές τις αντιδράσεις, αφού οι κυβερνητικές παροχές - ψίχουλα είναι συμβατές με το μνημόνιο. Το ίδιο και ο Γάλλος υπουργός των Οικονομικών Σαπέν και άλλοι.

Οι αντιθέσεις αυτές, με αφορμή τις κυβερνητικές μικροπαροχές, όπως φαίνεται, αποτελούν μόνο την «κορυφή του παγόβουνου», καθώς βέβαια στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο οι κινήσεις των εμπλεκόμενων ισχυρών κέντρων (Κομισιόν, γερμανική κυβέρνηση, ΔΝΤ κ.ά.) έχουν σχέση με βαθύτερα ζητήματα. Ζητήματα που εξελίσσονται κάτω από τις σημαντικές αβεβαιότητες για την πορεία της οικονομίας Ευρωζώνης - ΕΕ (αδύναμη ανάκαμψη και στασιμότητα των Ιταλίας - Γαλλίας, σε συνδυασμό με τα τεράστια κρατικά χρέη και τις δυσκολίες κρατικής συνδρομής σε επενδύσεις), άρα στο φόντο των γενικότερων εξελίξεων και δυσκολιών στην Ευρωζώνη, συνολικά στην ΕΕ, που συνδέονται με γενικότερους ανταγωνισμούς και στην παγκόσμια οικονομία που επιβραδύνει (βλέπε αναλυτικά σελ. 6).

Ετσι, παρά τις όποιες διαφορετικές εκτιμήσεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών ως προς το βαθμό «αποδοτικότητας» των αντιλαϊκών μέτρων στην Ελλάδα, αλλά και τις κόντρες για μικροπαροχές της κυβέρνησης τα κεντρικά ζητήματα, όπως η αποκατάσταση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, η προσέλκυση κερδοφόρων επενδύσεων, η επιστροφή του ελληνικού κράτους για δάνεια στις διεθνείς χρηματαγορές κ.ά., έχουν ως όρο και προϋπόθεση την κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής με διαδοχικά μέτρα.

Οι άξονες των παζαριών

Σε αυτήν τη συγκυρία, το ΔΝΤ επανήλθε με τη δημοσιοποίηση της ήδη γνωστής «πρότασης» για νέες μειώσεις στις σημερινές συντάξεις, παραπέρα σύνθλιψη του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς - συνταξιούχους, «ανάγκη» για εκ των προτέρων νομοθέτηση των αντιλαϊκών μέτρων που θα εφαρμόζονται μετά το 2018, ως πρόσθετη δικλίδα ασφαλείας, προκειμένου το «πρόγραμμα» να διατηρηθεί σε «τροχιά επιτυχίας». Μάλιστα, σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα μέτρα αυτά αποτελούν «ένα το κρατούμενο» ανεξάρτητα από το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απαντάει στις αιτιάσεις του ΔΝΤ, τονίζοντας ότι «το ελληνικό πρόγραμμα είναι απόλυτα αξιόπιστο». Την ίδια ώρα, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η «αξιοπιστία» του τρέχοντος προγράμματος (μνημόνιο) έρχεται να πατήσει πάνω στις μακροπρόθεσμες προβολές μόνιμων αντιλαϊκών μέτρων «επαναλαμβανόμενης απόδοσης».

Σε αυτό το επίπεδο, οι κεντρικοί άξονες των αντιλαϊκών παζαριών αφορούν και στα παρακάτω «ανοιχτά» ζητήματα:

• Πρωτογενή πλεονάσματα. Στο αντιλαϊκό τραπέζι βρίσκεται και το ζήτημα των πρωτογενών πλεονασμάτων για μετά το 2018 και σε βάθος πολλών χρόνων, το οποίο αναμένεται να συζητηθεί «διεξοδικά» σε επόμενη φάση. Σε κάθε περίπτωση, στην αντιλαϊκή «σούμα» από το 2018 προστίθενται και νέα ποσά, πέρα και πάνω από αυτά που φαίνεται να «κλειδώνουν» στην τρέχουσα φάση των αντιλαϊκών παζαριών.

Να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ, με βάση τα πρωτογενή πλεονάσματα στο 3,5% του ΑΕΠ, έχει ποσοτικοποιήσει τα αντιλαϊκά μέτρα για την περίοδο μετά το 2018, στο 2,5% του ΑΕΠ ή περίπου σε 4,5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με πληροφορίες, για το συγκεκριμένο ζήτημα δρομολογείται μια κατά αρχήν συμφωνία, ανεξάρτητα από το χρονοδιάγραμμα εξειδίκευσης και ψήφισης των απαιτούμενων αντιλαϊκών μέτρων.

• Κρατικό χρέος. Εν προκειμένω, ο χρονικός ορίζοντας για την απομείωσή του επεκτείνεται μέχρι το 2060 σύμφωνα το σχεδιασμό του ESM που παρουσιάστηκε στο τελευταίο Γιούρογκρουπ. Μια επίσημη ανάλυση της Ευρωζώνης τον περασμένο Μάη προέβλεπε το κρατικό χρέος στο 104,9% του ΑΕΠ το 2060, υπό την προϋπόθεση ότι το ελληνικό κράτος θα εφαρμόζει ολόπλευρα το «πρόγραμμα διάσωσης».
• Δημοσιονομικός κόφτης. Βασικό θέμα διαπραγματεύσεων κυβέρνησης - κουαρτέτου θα είναι ο μόνιμος, νέου τύπου «κόφτης», τον οποίο προτάσσει η συγκυβέρνηση ως αντιλαϊκό «ατού» για τη διασφάλιση της «αξιοπιστίας του προγράμματος», που ισοδυναμεί με μνημόνιο διαρκείας και σε κάθε περίπτωση με χρονικό ορίζοντα μεγαλύτερο από του τρέχοντος μνημονίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεν θα προβλέπονται μόνο οριζόντιες περικοπές, αλλά προκαθορισμένα μέτρα και στόχοι που θα ενεργοποιούνται σε περίπτωση απόκλισης από τους στόχους, όπως περικοπές συντάξεων, μειώσεις μισθών και απολύσεις στο Δημόσιο, κατάργηση φοροελαφρύνσεων και αυξήσεις φόρων σε βάρος βέβαια των λαϊκών νοικοκυριών.

Ταυτόχρονα, ανοίγει και η συζήτηση για την ανάληψη δράσης και «εποπτικών ελέγχων» και από το «Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο», συνδυαστικά βέβαια με το «Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

"Εντιμος συμβιβασμός" στις πλάτες του λαού

Την ίδια ώρα, η συγκυβέρνηση μέσω δηλώσεων του υπουργού Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτου, επανέρχεται στη γραμμή του λεγόμενου «έντιμου συμβιβασμού», που αποτελεί την προαναγγελία της αντιλαϊκής κλιμάκωσης που θα ακολουθήσει στο αμέσως προσεχές διάστημα: «Η ελληνική έκφραση είναι "βάζω νερό στο κρασί μου". Δεν είναι μία έκφραση που μου αρέσει (...), αλλά ξέρετε τι εννοώ, να φτάσουμε σε μία έντιμη συμφωνία», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Ευ. Τσακαλώτος, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά την ίδια φρασεολογία με αυτήν του καλοκαιριού του 2015, πριν από την υπογραφή του 3ου μνημονίου.

Σχετικά με τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, ο Ευ. Τσακαλώτος, μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα «Guardian»ν τονίζει: «Κάποια κράτη - μέλη υποστήριζαν τη θέση ότι το 3,5% θα πρέπει να διατηρηθεί για 10 χρόνια. Αλλα κινούνται προς ένα συμβιβασμό 5 ετών. Η ελληνική θέση είναι ότι κανένα από τα δύο δεν θα λειτουργήσει για την Ελλάδα και προτείναμε το συμβιβασμό τού να μειωθεί άμεσα στο 2,5%, αλλά συμφωνώντας με τους θεσμούς ότι η μείωση μιας ποσοστιαίας μονάδας από το 3,5% θα διατεθεί αποκλειστικά για τη μείωση της φορολογίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, βελτιώνοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη».

Σύμφωνα με την πρόταση της συγκυβέρνησης, μείωση του στόχου κατά μία εκατοστιαία μονάδα του ΑΕΠ (2,5% από 3,5% από το 2019) διαμορφώνεται σε περίπου 1,8 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, ποσό που θα δαπανηθεί αποκλειστικά και μόνο για την ενίσχυση της «ανταγωνιστικότητας», μέσω της ελάφρυνσης της φορολογίας και των εισφορών των επιχειρήσεων. Να σημειωθεί, δε, ότι «μικρομεσαίες» χαρακτηρίζονται επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 250 εργαζόμενους.

Α. Σ.