Ενταση της αντιλαϊκής επιδρομής των μονοπωλίων

Η

 πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης» COM (2012) 777/28 Νοεμβρίου 2012 - στρατηγικό σχέδιο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μονοπωλίων - σηματοδοτεί ενίσχυση των αντιδραστικών χαρακτηριστικών και της επιθετικότητας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου της ΕΕ, ενάντια στην εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Το σχέδιο της Επιτροπής για την «εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης» αποτελεί συνέχεια του σχεδίου που παρουσίασε στις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ του Ιουλίου και του Οκτωβρίου 2012, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Βαν Ρομπάι (μαζί με τον Πρόεδρο της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) για την «ενισχυμένη Οικονομική και Νομισματική Ενωση», το τελικό σχέδιο της οποίας θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, 13 - 14 Δεκέμβρη 2012.

Η ανακοίνωση της Επιτροπής προτείνει ένα σύνολο βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων καιμακροπρόθεσμων μέτρων που απαιτούν και αλλαγές στην Ευρωσυνθήκη - τη Συνθήκη της Λισαβόνας - τρία χρόνια μόλις από τη θέση της σε ισχύ.

Οι προτάσεις της Επιτροπής κινούνται στην ίδια αντιλαϊκή κατεύθυνση που διέπει και τις προτάσεις Βαν Ρομπάι, δηλαδή έντασης της επίθεσης ενάντια στα δικαιώματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, προσπάθεια αντιμετώπισης της όξυνσης των ενδοαστικών αντιθέσεων που εκφράζονται με την ένταση φυγόκεντρων τάσεων εντός της ΕΕ και ενίσχυσης του αντιδραστικού χαρακτήρα της ΕΕ ως λυκοσυμμαχίας του ευρωνενωσιακού κεφαλαίου και των πολιτικών εκπροσώπων του, για τη θωράκιση της εξουσίας των μονοπωλίων.

Οι προτάσεις της Επιτροπής σε σχέση με το 3ο Σχέδιο «προς μια γνήσια οικονομική και νομισματική ένωση» που ανακοίνωσε ο Βαν Ρομπάι, σε συνεργασία με Μπαρόζο, Γιούνκερ και Ντράγκι στις 5 Δεκέμβρη 2012, αποτελούν το φιλόδοξο σχέδιο των κρατών - μελών για εμβάθυνση της οικονομικής - νομισματικής ένωσης, που δημιουργεί έντονες αναταράξεις στο εσωτερικό της ευρωζώνης και της ΕΕ. Το ζήτημα δημιουργίας ενιαίου εποπτικού μηχανισμού του χρηματοπιστωτικού τομέα των κρατών - μελών της ΕΕ είναι ανοικτό με έντονες αντιθέσεις και απειλές μεταξύ Γερμανίας - Γαλλίας - Μ. Βρετανίας κ.ά.

Τ

ο βάθεμα της καπιταλιστικής κρίσης αγγίζει πλέον τον πυρήνα της Ευρωζώνης και της ΕΕ. Οι ευρωενωσιακές αποφάσεις είναι εύθραυστοι - προσωρινοί συμβιβασμοί που δεν μπορούν να ισορροπήσουν τις αντιθέσεις και τα διαφορετικά συμφέροντα των αστικών τάξεων και τμημάτων του κεφαλαίου που οξύνονται όσο εξελίσσεται η καπιταλιστική κρίση. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να κρύψει ούτε το σχέδιο της Επιτροπής, το όποιο χαρακτηριστικά αναφέρει πως η όξυνση της κρίσης έχει οδηγήσει στον «κατακερματισμό»της ενιαίας αγοράς και στην ενίσχυση του «οικονομικού προστατευτισμού».

Σύμφωνα με τη δεύτερη Εκθεση του Μηχανισμού Επαγρύπνησης («alertmechanism report») της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία συζητήθηκε στο Συμβούλιο Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων (ECOFIN) στις 4 Δεκέμβρη 2012 και σηματοδοτεί την έναρξη της ετήσιας διαδικασίας μακροοικονομικών ανισσοροπιών, συστήνεται αυξημένη επιτήρηση σε 14 κράτη - μέλη της ΕΕ: Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος, Ουγγαρία, Μάλτα, Ολλανδία, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ελλάδας, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία είναι ήδη κάτω από ασφυκτικό έλεγχο των ευρωενωσιακών μηχανισμών μέσα από τις δανειακές συμβάσεις.

Με σκοπό τη διάσωση κερδοφορίας και ενίσχυσης της θέσης των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, το σχέδιο της Επιτροπής προτείνει σειρά μέτρων που έρχονται να κλιμακώσουν την αντιλαϊκή επίθεση, επιταχύνοντας τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, ειδικά στις εργασιακές σχέσεις, στην εκπαίδευση, στην επιστημονική έρευνα και το φορολογικό σύστημα, που αποτελούν τις προτεραιότητες του σχεδίου.

Σηματοδοτεί ένταση της πολικής λιτότητας, με την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, εφαρμόζοντας ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο και παρέμβαση στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Τέλος, η όποια «ανάπτυξη» και «διάθεση» των κοινοτικών κονδυλίων (με απώτερο στόχο τον κοινό προϋπολογισμό για την Ευρωζώνη και εκχώρηση περισσότερων κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών - μελών της ΕΕ) θα γίνεται με αυστηρούς όρους, ώστε να μην υπάρχει καμία παρέκκλιση από το σχέδιο καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Ο

ι προτάσεις της Επιτροπής σηματοδοτούν την ένταση της ήδη εφαρμοζόμενης αντιλαϊκής ευρωενωσιακής πολιτικής, για τη στήριξη των μονοπωλιακών ομίλων. Οπως τονίζει και το ίδιο το έγγραφο, το σχέδιο έρχεται να ενισχύσει και να συντονίσει τα αντιλαϊκά μέτρα που έχουν ήδη πάρει ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις των κρατών - μελών. Πατάει και ενισχύει όλο το αντιδραστικό, αντιλαϊκό πλέγμα μηχανισμών και μέτρων που έχει θεσπίσει τα τελευταία χρόνια η ΕΕ.

Το μηχανισμό διαρκών «μνημονίων» για όλα τα κράτη - μέλη με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, την Ενισχυμένη Οικονομική Διακυβέρνηση, το «Σύμφωνο Σταθερότητας», τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας- μηχανισμό ελεγχόμενης χρεοκοπίας και ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών και αγοράς δημοσίου χρέους της ΕΚΤ, όπως είναι οι «Οριστικές Νομισματικές Συναλλαγές».

Η Επιτροπή προτείνει ένα χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή και υλοποίηση μέτρων μεγαλύτερης οικονομικής και δημοσιονομικής ενοποίησης σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει:

• Βραχυπρόθεσμα μέτρα (σε 6 - 18 μήνες)

-- Υιοθέτηση του «διπλού - πακέτου» κανονισμών για τη συμπλήρωση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Διακυβέρνησης. Πρόκειται για δύο νέους κανονισμούς που εντάσσονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της ενισχυμένης Ευρωπαϊκής Οικονομικής Διακυβέρνησης.

Το καινούριο πακέτο κανονισμών δίνει στα ευρωενωσιακά όργανα τη δυνατότητα ενισχυμένης παρακολούθησης και παρέμβασης στους προϋπολογισμούς των κρατών - μελών, ελέγχοντας το βαθμό υλοποίησης των Εθνικών Μεταρρυθμιστικών Προγραμμάτων, δηλαδή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε κάθε κράτος - μέλος.

Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στην Επιτροπή και το Συμβούλιο να εντάξει κράτος - μέλος σε μηχανισμό επιτήρησης, ακόμη και υποχρεωτικής ένταξης σε μηχανισμό χρηματοδοτικής «βοήθειας», ακόμη και εάν το ίδιο δεν επιθυμεί.

-- Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ενωση. Αμεση υιοθέτηση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της πρώτης δέσμης κανονισμών για την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ενωση. Η ΕΚΤ αποκτά ρόλο εποπτικό του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης, αλλά και άλλων κρατών - μελών που επιθυμούν να ενταχθούν. Η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για το κλείσιμο, ανακεφαλαιοποίηση, χρεοκοπία, εξαγορές και συγχωνεύσεις τραπεζών.

-- «Σύντομα να ληφθεί απόφαση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο». Η Επιτροπή ενδιαφέρεται να κατευθύνει τα κοινοτικά κονδύλια στην ενίσχυση με ζεστό χρήμα των μονοπωλιακών ομίλων, στην αξιοποίησή τους για την εμβάθυνση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, ειδικά για μεταρρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις, Παιδεία, Ερευνα και στη Δημόσια Διοίκηση. Γι' αυτό το λόγο, όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ θα πρέπει να συνάπτουν συμφωνίες με την Επιτροπή για την τήρηση των όρων των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

-- Δημιουργία «Εργαλείου Σύγκλισης και Ανταγωνιστικότητας». Πρόκειται για "πρόδρομο" του κοινού προϋπολογισμού της Ευρωζώνης. Τα κράτη - μέλη θα συνάπτουν συμβόλαια με την Επιτροπή για τη χρηματοδότηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, όπως θα καθορίζονται στα Εθνικά Μεταρρυθμιστικά τους Προγράμματα.

Αφορά όλα τα κράτη - μέλη που έχουν ως νόμισμα το ευρώ. Η χρηματοδότηση του εργαλείου θα γίνει σε αρχική φάση από τα κράτη - μέλη και από τα ευρωενωσιακά κοινωνικά ταμεία. Θα χρηματοδοτεί μεγάλες καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην Ευρωζώνη, στις εργασιακές σχέσεις, στην υγεία κ.λπ. Τα κράτη - μέλη θα δεσμεύονται με συμβόλαιο με την Επιτροπή, για το χρονοδιάγραμμα τήρησης των δεσμεύσεών τους.

-- Κοινή Εκπροσώπηση της Ευρωζώνης στο ΔΝΤ

• Μεσοπρόθεσμα μέτρα (σε 18 μήνες με 5 χρόνια)

-- Δημοσιονομικός Συντονισμός. Η Επιτροπή προτείνει τροποποίηση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης, ώστε να είναι δυνατή η άμεση παρέμβαση της ΕΕ στην κατάρτιση, υλοποίηση και έλεγχο των προϋπολογισμών κάθε κράτους - μέλους. Οπως παραδέχεται και η ίδια η Επιτροπή στο έγγραφό της, το ήδη υπάρχον «Σύμφωνο Σταθερότητας» δεν είναι αρκετό, καθώς αποτελεί διακρατική Συμφωνία.

-- Δημιουργία «δημοσιονομικής ικανότητας»(fiscal capacity). Θα αποτελέσει την εξέλιξη του εργαλείου «Σύγκλισης και Ανταγωνιστικότητας». Θα έχει χαρακτηριστικά προϋπολογισμού της Ευρωζώνης και θα χρηματοδοτείται από ιδίους πόρους και δανεισμό από τις αγορές.

-- Ευρωπαϊκό Ταμείο Απόσβεσης. Τα κράτη - μέλη θα μπορούν να εναποθέτουν στο ταμείο αυτό το τμήμα του δημόσιου χρέους τους που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους, για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια. Η εναπόθεση του «υπερβολικού» χρέους θα γίνεται με αυστηρούς όρους που μεταξύ των άλλων θα προβλέπουν: τμήμα εσόδων από την κρατική φορολογία να παρακρατούνται για την αποπληρωμή του χρέους, κατάθεση εγγυήσεων και την εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών.

-- Ευρωομόλογα

• Μακροπρόθεσμα μέτρα (περισσότερο από 5 χρόνια)

-- Πλήρης Τραπεζική Ενωση. Κοινή εγγύηση των καταθέσεων και δημιουργία Ταμείου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

-- Κοινός προϋπολογισμός για την Ευρωζώνη με δημιουργία θέσης Επιτρόπου αρμόδιου για τον Προϋπολογισμό.

Τ

ο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δυναμώνει στο έπακρο και βαθαίνει όλα τα αντιδραστικά χαρακτηριστικά της ΕΕ. Εντείνει την επιθετικότητά της ενάντια στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα. Η Επιτροπή, όπως και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τα σχέδιά τους προσπαθούν να εκφράσουν και να προβάλουν τα ενιαία συμφέροντα του κεφαλαίου ως τάξης, επιδιώκοντας την άμβλυνση των ανταγωνισμών των αστικών τάξεων των κρατών - μελών με πιο μακροπρόθεσμους συμβιβασμούς.

Προσπαθεί να συγκεράσει και να προσαρμόσει μείγματα διαχείρισης που προβάλλονται από τις αστικές τάξεις των κρατών - μελών ή και επιμέρους τμήματά τους, καθώς και από τους πολιτικούς εκπροσώπους του κεφαλαίου στο Ευρωκοινοβούλιο και στα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου υπεράσπισης των συμφερόντων της αστικής τάξης πρωτοστατεί η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ και τα άλλα κόμματα του κεφαλαίου και του ευρωμονόδρομου, που στο πέρασμά τους αφήνουν συντρίμμια με δραματικές επιπτώσεις - μαζική ανεργία, μισθοί, συντάξεις πείνας, φοροληστεία, φτώχεια και απόλυτη εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Είναι πραγματικά χαρακτηριστικό ότι πολλές από τις προτάσεις των οπορτουνιστών του ΣΥΡΙΖΑ και τουΚόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) που προβλήθηκαν το προηγούμενο διάστημα σαν «αριστερό» μείγμα διαχείρισης της κρίσης (εποπτεία Τραπεζών, ευρωομόλογα, ανάληψη κοινού χρέους) υιοθετούνται από την Επιτροπή, που ικανοποιεί την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για «νέα αρχιτεκτονική της ΟΝΕ».

Αλλωστε ΚΕΑ και ΣΥΡΙΖΑ είναι από τους πιο φανατικούς υπέρμαχους της μεγαλύτερης ενοποίησης της ΕΕ. Στη δεδομένη χρονική στιγμή, η κυρίαρχη αστική τάξη είναι η διατήρηση της Ευρωζώνης και η επιδίωξη μεγαλύτερης οικονομικής, επομένως και πολιτικής ενοποίησης της Ευρωζώνης. Βεβαίως, η πορεία αυτή είναι γεμάτη αντιφάσεις, ανυπέρβλητες δυσκολίες συμβιβασμών συμφερόντων των μονοπωλιακών ομίλων και των αστικών κυβερνήσεων που τα εκφράζουν και τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται οριστικό και προδιαγεγραμμένο.

Οχι μόνο δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει, τον αδυσώπητο νόμο της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά αντίθετα θα εντείνει τις ανισομετρίες τόσο ανάμεσα στα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης, όσο και αυτών που βρίσκονται εκτός ΟΝΕ. Οσο μεγαλύτερη ενοποίηση θα επιτυγχάνεται στην Ευρωζώνη, τόσο περισσότερο θα ενισχύονται οι φυγόκεντρες δυνάμεις εκτός Ευρωζώνης.

Είναι χαρακτηριστική από την άποψη αυτή η στάση της Μ. Βρετανίας, που με αφορμή την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ενωση εμφανίζεται ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων και της ίσης μεταχείρισης των κρατών - μελών εκτός Ευρωζώνης, επιδιώκοντας έτσι να χτίσει άξονα κρατών - μελών εκτός ΟΝΕ, ενώ μεγαλώνει ο σκεπτικισμός σε τμήματα του Βρετανικού κεφαλαίου, για τη σχέση κόστους - οφέλους από την παραμονή τους στην ΕΕ.

Οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη και την ΕΕ κάθε άλλο παρά ευθύγραμμες προδιαγράφονται. Θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη της καπιταλιστικής κρίσης, την όξυνσή της σε μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, από το χρόνο, την έκταση και τη μορφή της καπιταλιστικής αναζωογόνησης, που προδιαγράφεται αναιμική και ασταθής. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η αντιλαϊκή λαίλαπα μονοπωλίων, ΕΕ και κυβερνήσεων θα παίρνει ακόμη πιο γιγάντιες διαστάσεις.

Η ζωή της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων θα επιδεινώνεται σε όλους τους τομείς, θα μετατρέπεται σε μια διαρκή κόλαση, για να υπηρετεί την ανάγκη διάσωσης και ενίσχυσης της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων. Γι' αυτό στις εξελίξεις πρέπει να παρέμβουν και να βάλουν τη σφραγίδα τους οι λαοί. Να δυναμώσουν την πάλη τους ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ και το ίδιο το οικοδόμημα της ένωσης των μονοπωλίων.

Να δυναμώσουν την αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική Λαική Συμμαχία για την αναμέτρηση με την εξουσία των μονοπωλίων, για να απαλλαγούν από τα δεσμά της ΕΕ, της ευρωενωσιακής συμμαχίας των καπιταλιστών, να ανοίξουν το δρόμο για ριζικές αλλαγές στην Λαϊκή Εξουσία και τη Λαϊκή Οικονομία. Αυτός είναι ο δρόμος για την εργατική τάξη και τα λαικά στρώματα.

Γιώργους ΤΟΥΣΣΑΣ*

* Ο Γ. Τούσσας είναι μέλος της ΚΕ και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ