Ενδοκαπιταλιστικοι ανταγωνισμοι στο φοντο της τριτης "αξιολογησης"

Προς νέο κύκλο ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών και αντιθέσεων δείχνουν να οδηγούν οι εξελίξεις γύρω από τα ανοιχτά ζητήματα των εγχώριων τραπεζικών ομίλων. Μάλιστα, το θέμα αυτό αναμένεται να βρεθεί ψηλά στην ατζέντα των αντιλαϊκών παζαριών στο πλαίσιο της τρίτης «αξιολόγησης» με το κουαρτέτο, ενώ είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η πλευρά του ΔΝΤ έρχεται να «ανακατέψει την τράπουλα» βάζοντας και πάλι ζήτημα «ελλείμματος» σε ό,τι αφορά την αναγκαία κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΔΝΤ σε πρόσφατη έκθεση για την ελληνική οικονομία, κάνει ανοιχτά λόγο για το ενδεχόμενο νέας ανακεφαλαιοποίησης των εγχώριων τραπεζών μετά το 2018, προτείνοντας τη δημιουργία «κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας», ύψους 10 δισ. ευρώ.

Αυτό, με τη σειρά του, ανοίγει κι άλλο κύκλο παζαριών σχετικά με την ανάγκη για νέες αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων, ενώ σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια εξέλιξη, «στρώνει το χαλί» για την είσοδο νέων «παικτών» στο χώρο, ενώ βέβαια θα συνεπάγεται «χασούρα» για σημερινούς μεγαλομετόχους, που βέβαια αντιδρούν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε πρόσφατη έκθεση της Γιούρομπανκ«οι μέτοχοι των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένου του δημοσίου, έχασαν δύο φορές το σύνολο της επένδυσής τους στις τράπεζες, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων, επιβλήθηκαν περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, οι τράπεζες υποχρεώθηκαν να υλοποιήσουν προγράμματα αναδιάρθρωσης και συρρίκνωσης των δραστηριοτήτων τους, ενώ πλήθος τραπεζών οδηγήθηκε στη μη βιωσιμότητα και τελικά στην πτώχευση».

Ουσιαστικά με τους δικούς τους όρους και για τις δικές επιχειρηματικές βλέψεις και σχεδιασμούς περιγράφουν το μέγεθος της καταστροφής υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων στη φάση της καπιταλιστικής κρίσης. Και επισημαίνουν: «Το τραπεζικό σύστημα υποχρεώθηκε σε διαδοχικές αυξήσεις κεφαλαίου ύψους 64 δισ. ευρώ, απώλεσε καταθέσεις συνολικά 125 δισ. ευρώ, στηρίχθηκε στο Ευρωσύστημα για ρευστότητα για να επιβιώσει (στην κορύφωση της κρίσης ο δανεισμός του ξεπέρασε τα 130 δισ.) και δημιουργήθηκαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια άνω των 100 δισ...».

Ολα τα παραπάνω συνιστούν πλευρές της αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόστηκε για διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση σε όφελος των μονοπωλίων και βέβαια των τραπεζών, για τη διάσωση των οποίων διοχετεύθηκε πακτωλός κρατικών και διακρατικών ενισχύσεων και μέσω των δανείων και μάλιστα σε συνδυασμό με την πλήρη φορολογική απαλλαγή των τραπεζών σε ορίζοντα δεκαετιών, που βέβαια παραμένουν σε ισχύ.

Η "αναβαλλόμενη φορολογία" και οι μονοπωλιακοί ανταγωνισμοί

Την ίδια ώρα, το ζήτημα της «αναβαλλόμενης φορολογίας» που εκχωρήθηκε στους εγχώριους τραπεζικούς ομίλους, φαίνεται να αποτελεί πεδίο επιχειρηματικών ανταγωνισμών, και μάλιστα με πολλαπλές στοχεύσεις.

Με τον λεγόμενο «αναβαλλόμενο φόρο», καθιερώθηκε το δικαίωμα των τραπεζικών ομίλων να απαλλάσσονται από κάθε φόρο, προκειμένου έτσι να αναπληρώσουν την εμφανιζόμενη χασούρα τους από το «κούρεμα» (PSI) του κρατικού χρέους το 2012. Ουσιαστικά, οι τραπεζικοί όμιλοι δεν θα πληρώνουν «δεκάρα τσακιστή» για φόρους μέχρις ότου να ισοφαρίσουν τη χασούρα από το «κούρεμα» των ελληνικών κρατικών ομολόγων που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους, ακόμα και κατά τη φάση επανόδου σε ρυθμούς κερδοφορίας, που αναμένονται στον τραπεζικό κλάδο.

Ταυτόχρονα, ο «αναβαλλόμενος φόρος» εμφανίζεται στα λεγόμενα εποπτικά κεφάλαια των ισολογισμών τους και υπολογίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο «σκληρό πυρήνα» που αφορά στην «κεφαλαιακή επάρκεια», δηλαδή στο κατά πόσο έχουν την ικανότητα να ανταποκριθούν σε μελλοντικές «δυσκολίες» και κλυδωνισμούς.

Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, δείχνει να «ανησυχεί» γύρω από την «ποιότητα» του αναβαλλόμενου φόρου σε ό,τι αφορά την προσμέτρησή του στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Παράλληλα, έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες γύρω από τον κατάλληλο χρόνο για τη διενέργεια νέων ελέγχων στις εγχώριες τράπεζες από την πλευρά της ΕΚΤ.

Στο προσκήνιο τα "κόκκινα" δάνεια και τα διαχειριστικά ζόρια

Τα παραπάνω περιλαμβάνονται τόσο στην αντιλαϊκή διαπραγμάτευση με τους «θεσμούς» του κουαρτέτου όσο και στους μονοπωλιακούς ανταγωνισμούς που εκδηλώνονται για τον έλεγχο των τραπεζών και γενικότερα του επιχειρηματικού πεδίου.

Αλλωστε, το ζήτημα των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων, θα αποτελέσει επίσης νευραλγικό σημείο και των επόμενων κύκλων αξιολόγησης και των παζαριών με το κουαρτέτο, ενώ σε κάθε περίπτωση, η απομείωση της μάζας με τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, αποτελεί μοχλό μαζικών αναδιαρθρώσεων στο επιχειρηματικό πεδίο.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση από την Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ), η απομείωση των προβληματικών δανείων «θα συμβάλει στη συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας υπέρ των κλάδων παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την άνοδο της συνολικής παραγωγικότητας».

Βέβαια, η πορεία αυτή δεν είναι ανέφελη, καθώς δεν μπορούν να αποκλειστούν και νέοι κλυδωνισμοί. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση της ΤτΕ, «δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει ευάλωτο σε μακροοικονομικές και χρηματοπιστωτικές διαταραχές».

Επιπρόσθετα, γίνεται λόγος για το διεθνές εποπτικό και θεσμικό περιβάλλον των τραπεζών, που γίνεται αυστηρότερο, καθώς «οι αρχές και οι κυβερνήσεις δεν θέλουν να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος», όπως υποστηρίζει η ΤτΕ , «δείχνοντας» προς τις αλλαγές που δρομολογούνται σε επίπεδο ΕΕ σε σχέση με το πλαίσιο για την «τραπεζική ένωση». Μια εξέλιξη που συνδέεται με τους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς σχετικά με τον επιμερισμό ανδεχόμενης χασούρας σε περιπτώσεις νέων κλυδωνισμών, άρα και της ανάγκης για νέες διασώσεις από τις κυβερνήσεις.

Την ίδια ώρα, αβεβαιότητες διατυπώνονται σχετικά με το γενικότερο περιβάλλον και τις εξελίξεις, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται γύρω από τους υπάρχοντες στόχους για την απομείωση των «κόκκινων» δανείων. Οπως χαρακτηριστικά τονίζει η ΤτΕ , «οι επιχειρησιακοί στόχοι της μείωσης του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά την επόμενη τριετία θα πρέπει να αναθεωρούνται, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν μεταβολές στο μακροοικονομικό περιβάλλον, το οποίο συνδιαμορφώνεται από εξωγενείς παράγοντες και γεωπολιτικές στρατηγικές»...

“Ρ”