Το τελος της "δυαδικης εξουσιας", η προετοιμασια της ενοπλης εξεγερσης

Το καλοκαίρι του 1917 σημαδεύεται από την επικράτηση της αντεπανάστασης. Η «δυαδική εξουσία» καταρρέει και τη θέση της παίρνει η ανοιχτή δικτατορία της αστικής τάξης. Μελετώντας τις εξελίξεις, ο Λένιν γράφει για το τέλος της ειρηνικής περιόδου της επανάστασης και ζητά από το Κόμμα να προετοιμαστεί για την ένοπλη πάλη.

Λόγω της όξυνσης της πολιτικής κατάστασης που προκλήθηκε από την αποτυχημένη επίθεση στο μέτωπο και τις προσπάθειες της Προσωρινής Κυβέρνησης να αποσύρει από την Πετρούπολη τα επαναστατημένα συντάγματα, και να «εκκενώσει την πόλη» από τους επαναστατημένους εργάτες, συνήλθε την 1η του Ιούλη η δεύτερη (έκτακτη) Γενική Συνδιάσκεψη της Πετρούπολης του ΣΔΕΚΡ (μπ). Η συνδιάσκεψη ασχολήθηκε με ζητήματα της οργανωτικής και διαφωτιστικής δουλειάς του Κόμματος στις μάζες, καθώς και με την οργάνωση της πολιτοφυλακής, της Κόκκινης Φρουράς, των συνδικάτων, της Ενωσης Νεολαίας και άλλα.

Στις 14 (1) του Ιούλη οι αστοί υπουργοί Σινγκαριόφ, Σιαχοφσκόι και Μανούιλοφ, οι οποίοι ανήκαν στο κόμμα των καντέτων, παραιτήθηκαν από την Προσωρινή Κυβέρνηση, με στόχο την πρόκληση κυβερνητικής κρίσης. Η αστική τάξη ήθελε να συγκεντρωθεί όλη η εξουσία στα χέρια της αντεπανάστασης.

Στο άρθρο «Σε τι μπορούσαν να υπολογίζουν οι καντέτοι, αποχωρώντας από την κυβέρνηση;», ο Λένιν έγραφε: «Η αποχώρηση των καντέτων μπορεί να νοηθεί μόνο σαν αποτέλεσμα υπολογισμού. Σε τι συνίσταται η ουσία αυτού του υπολογισμού; Από την άποψη της τάξης τους, από την άποψη της τάξης των ιμπεριαλιστών - εκμεταλλευτών, οι καντέτοι υπολογίζουν σωστά: Αποχωρώντας, δίνουνε, λέει, τελεσίγραφο. Ξέρουμε πως ο Τσερετέλι και ο Τσερνόφ δεν έχουν τώρα εμπιστοσύνη στην αληθινά επαναστατική τάξη, δεν θέλουν να εφαρμόσουν τώρα μιαν αληθινά επαναστατική πολιτική. Εμείς, λέει, θα τους φοβίσουμε. Χωρίς τους καντέτους, λέει, θα πει χωρίς τη "βοήθεια" του παγκόσμιου αγγλοαμερικάνικου κεφαλαίου, θα πει να κάνεις επανάσταση και ενάντια σ' αυτό. Αυτό, λέει, δεν θα το κάνουν οι Τσερετέλι και οι Τσερνόφ, δεν θα τολμήσουν! Θα υποχωρήσουν, λέει, μπροστά μας!».

Η διαδήλωση στις 4 Ιούλη

Κτίριο στη Λεωφόρο Μεγάλη Σαμσόνιεφσκι

στην Πετρούπολη (σήμερα δεν υπάρχει πια).

Στο κτίριο αυτό, στα τέλη του Ιούλη του 1917,

άρχισε το 6ο Συνέδριο του Κόμματος,

που χάραξε τη γραμμή για την ένοπλη εξέγερση

Στις 15 (2) του Ιούλη το 1ο Σύνταγμα Πολυβόλων στασίασε. Η θέση των μπολσεβίκων ήταν ότι η εξέγερση ήταν πρόωρη, επειδή δεν μπορούσε να επεκταθεί έξω από την Πετρούπολη, με δεδομένο ότι ο στρατός και η επαρχία ήταν ακόμα με το μέρος των συμβιβαστικών κομμάτων (εσέρων, μενσεβίκων), με συνέπεια η χωριστή κινητοποίηση στην πρωτεύουσα να διευκολύνει την αντίδραση στη συντριβή της επαναστατικής πρωτοπορίας. Παρά την άποψη των μπολσεβίκων, οι αντιπρόσωποι του Συντάγματος επέμειναν στην απόφασή τους.

Συγκροτήθηκαν διαδηλώσεις με τα συνθήματα: «Κάτω οι 10 καπιταλιστές υπουργοί!», «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών βουλευτών!». Οι μπολσεβίκοι, παίρνοντας υπόψη τις διαθέσεις των εργαζομένων, αποφάσισαν να μπουν επικεφαλής του κινήματος και αυτό να πάρει το χαρακτήρα οργανωμένης ειρηνικής διαδήλωσης. Στην έκτακτη συνεδρίαση του Σοβιέτ εργατών της Πετρούπολης, εγκρίθηκε η πρόταση των μπολσεβίκων και εξελέγη Προσωρινή Επιτροπή από 15 άτομα για την καθοδήγηση του κινήματος. Οι εσέροι και οι μενσεβίκοι, που μειοψήφησαν στη συνεδρίαση αυτή, εγκατέλειψαν την αίθουσα.

Η μεγαλειώδης διαδήλωση που έγινε στην Πετρούπολη το μεσημέρι στις 4 του Ιούλη, όπου πήραν μέρος περίπου 500 χιλιάδες εργάτες, στρατιώτες και ναύτες, είχε οπωσδήποτε ειρηνικό χαρακτήρα, αν και στους δρόμους βγήκαν συντάγματα της Φρουράς και μερικές μονάδες από Πετρούπολη, Ορανιενμπάουμ, Κρονστάνδη και Κράσνογιε Σελό.

Η διαδήλωση έγινε με μπολσεβίκικα συνθήματα. Το πρωί, από τον σιδηροδρομικό σταθμό, ο Λένιν τράβηξε ίσια για το αρχοντικό της Κρσεσίνσκαγια. Μέσα σε θύελλα χειροκροτημάτων, ο Λένιν μίλησε στους επαναστατημένους της Κρονστάνδης, καλώντας όλους να επιδείξουν αυτοκυριαρχία, καρτερικότητα και επαγρύπνηση.

Εκτιμώντας αργότερα το ρόλο του μπολσεβίκικου κόμματος στα γεγονότα του Ιούλη, ο Λένιν έγραφε: «Το κόμμα μας εκπλήρωσε το επιτακτικό του χρέος, βαδίζοντας στις 4 του Ιούλη μαζί με τις μάζες που ήταν με το δίκιο τους αγανακτισμένες, και προσπαθώντας να προσδώσει στο κίνημά τους, στις εκδηλώσεις τους, όσο το δυνατόν πιο ειρηνικό και οργανωμένο χαρακτήρα. Γιατί στις 4 του Ιούλη ήταν ακόμη δυνατό ένα ειρηνικό πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ, ήταν ακόμη δυνατή μια ειρηνική εξέλιξη της Ρωσικής Επανάστασης».

Παρ' όλα αυτά, οι αντεπαναστάτες άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών με όπλα και πολυβόλα. Οι δρόμοι της πρωτεύουσας βάφτηκαν με το αίμα των εργατών και στρατιωτών. Στη σύσκεψη των μελών της Κεντρικής Επιτροπής και της Επιτροπής Πετρούπολης του Κόμματος, που έγινε κάτω από την καθοδήγηση του Λένιν το βράδυ της 4 του Ιούλη, ψηφίστηκε απόφαση να σταματήσει οργανωμένα η διαδήλωση. Χάρη σ' αυτό το έγκαιρο βήμα, το Κόμμα μπόρεσε να διασώσει τις βασικές δυνάμεις της επανάστασης από τη συντριβή.

Το Σοβιέτ ενάντια στους εξεγερμένους εργάτες και στρατιώτες

Στιγμιότυπο από τους πυροβολισμούς

των διαδηλωτών στη γωνία των λεωφόρων

Νιέφσκι και Λιτέινι στην Πετρούπολη,

στις 4 του Ιούλη 1917

Στις 4 του Ιούλη, συνήλθε η ενιαία συνεδρίαση της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών και της Εκτελεστικής Επιτροπής του Σοβιέτ των αγροτών βουλευτών.

Στη συνεδρίαση παρευρίσκονταν εκπρόσωποι από τα εργοστάσια και τις στρατιωτικές Οργανώσεις της Πετρούπολης. Στις ομιλίες τους απαιτούσαν την παράδοση όλης της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ, την παραίτηση των καπιταλιστών υπουργών, το πέρασμα της γης στα χέρια του λαού, την εφαρμογή ελέγχου στη βιομηχανία, και την κατάργηση των διαταγών που στρέφονταν κατά του επαναστατημένου στρατού.

Ακόμη και οι αριστεροί από τα κόμματα του συμβιβασμού, αυτή τη φορά υποστήριξαν ανοιχτά την ιδέα του σχηματισμού κυβέρνησης χωρίς τους εκπροσώπους της αστικής τάξης.

Ο «επαναστατημένος αμυνίτης» Γ. Στεκλόφ διαπίστωνε: «Τα εννιά δέκατα του πληθυσμού θα δεχτούν με ενθουσιασμό τη σοσιαλιστική κυβέρνηση, ίσως και με μεγαλύτερο ενθουσιασμό απ' ό,τι την ανατροπή της δυναστείας των Ρομανόφ».

Ο Μάρτοφ έλεγε: «Εδώ είπαν ότι οι εξεγερθέντες αποτελούν τη μειοψηφία της χώρας, όμως η μειοψηφία αυτή προβάλλει μεγάλη δραστηριότητα και μας υποστηρίζει. Ενώ η πλειοψηφία είναι παθητική... Η Ιστορία απαιτεί να πάρουμε την εξουσία στα χέρια μας». Οι εκπρόσωποι των αριστερών εσέρων Μπ. Καμκόφ και Μ. Σπιριντόνοβα επίσης τάχθηκαν υπέρ της εγκαθίδρυσης της μονοκρατορίας των Σοβιέτ.

Ολοι τους υποστήριξαν την απόφαση που διάβασε ο Α. Λουνατσάρσκι: «Ξεκινώντας από το γεγονός ότι η δίμηνη πείρα της κυβέρνησης συνασπισμού έδειξε την πλήρη αδυναμία του συνασπισμού των εκπροσώπων των Σοβιέτ με τους εκπροσώπους της αστικής τάξης, δεν επέτρεψε σ' αυτούς ούτε μια σοβαρή μεταρρύθμιση, οδήγησε στην παραπέρα όξυνση της οικονομικής ερήμωσης, και έθεσε την Επανάσταση στο χείλος της καταστροφής, η Συνέλευση αποφασίζει: Μοναδική διέξοδο από τη νέα κρίση εξουσίας, που δημιουργήθηκε από το ανήσυχο πέρασμα του κόμματος των συνταγματικών δημοκρατών στο στρατόπεδο της αντεπανάστασης, αποτελεί η παράδοση όλης της εξουσίας στα χέρια προσωρινής κυβέρνησης από αντιπροσώπους του κεντρικού οργάνου των Πανρωσικών Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών».

Οι δεξιοί όμως εσέροι και οι αρχηγοί τους τάχθηκαν επίμονα υπέρ της διατήρησης της εξουσίας στα χέρια της αστικής τάξης. Ο Τσερετέλι σχετικά μ' αυτό εκφράστηκε πολύ πιο ανοιχτά. Υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται απλά για την αλλαγή της σύνθεσης της κυβέρνησης, αλλά για την αλλαγή ολόκληρης της πολιτικής γραμμής, είπε: «Αν εμείς, που είμαστε η πλειοψηφία στα Σοβιέτ, πάρουμε την εξουσία στα χέρια μας, άραγε όλοι εσείς, από τον Μάρτοφ ως τον Λένιν, δεν θα απαιτούσατε από μας ενέργειες που θα οδηγούσαν όχι "στην επίθεση, αλλά στην ανακωχή"; Εμείς όμως την πολιτική αυτή δεν θα τη δεχτούμε».

Ομως, τη νύχτα προς την 5 του Ιούλη, η εσερο-μενσεβίκικη πλειοψηφία των Εκτελεστικών Επιτροπών των Σοβιέτ πήρε απόφαση, με την οποία καταδίκαζε τις εκδηλώσεις των εργατών, και υπογράμμιζε ότι στο μέλλον, μέχρι τη λήψη νέας απόφασης, «η απόλυτη εξουσία πρέπει να παραμείνει στα χέρια της Προσωρινής Κυβέρνησης».

Οι συκοφαντίες

Α. Μοράβοφ, "Η ομιλία 

του Β. Ι. Λένιν από το μπαλκόνι 

του αρχοντικού της Κσεσίνσκαγια 

τον Ιούλη του 1917", 

ελαιογραφία, δεκαετία του '30 

Στις 5 του Ιούλη, η αστική φυλλάδα «Ζιβόγιε Σλόβο» («Ζωντανός Λόγος») δημοσίευσε μια πλαστή είδηση για σύνδεση του Λένιν με το γερμανικό Γενικό Επιτελείο, με σκοπό όχι μόνο να δυσφημήσει τον αρχηγό των μπολσεβίκων, αλλά και να συκοφαντήσει όλο το Κόμμα, να το καταστήσει υπεύθυνο για τα θύματα και την αποτυχία της απροετοίμαστης και απερίσκεπτης επίθεσης του Ιούνη, και συνάμα να ξεσηκώσει ένα νέο κύμα «υπερπατριωτισμού», που τόσο μεγάλη ανάγκη είχε η Προσωρινή Κυβέρνηση.

Την περίοδο αυτή έγινε γνωστή η διάσπαση του ρωσικού μετώπου από τον γερμανικό στρατό. «Το γεγονός αυτό», τόνιζε ο Ι. Β. Στάλιν, «είχε προκαλέσει στους αρχηγούς (του Σοβιέτ) καταπληκτική εντύπωση... Οι άνθρωποι που μιλούσαν με μας σαν σύντροφοι, ξαφνικά κάλεσαν στρατεύματα για την περιφρούρηση των Ταυρικών Ανακτόρων, δήλωσαν ότι εμείς προκαλέσαμε την ένοπλη εξέγερση, και μας ονόμασαν προδότες της Επανάστασης. "Αρχισε μια απότομη στροφή στα γεγονότα, παρά την απόφασή μας, την επομένη, να σταματήσει η διαδήλωση, επειδή είχαμε τη γνώμη ότι οι διαδηλωτές είχαν εκδηλώσει ήδη αρκετά τη θέλησή τους».

Στις 5 του Ιούλη, η ενιαία συνεδρίαση της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών και της Εκτελεστικής Επιτροπής του Πανρωσικού Σοβιέτ των αγροτών βουλευτών ενέκρινε τα μέτρα της Προσωρινής Κυβέρνησης ενάντια στους εργάτες και στρατιώτες της Πετρούπολης, και πήρε την απόφαση να δημιουργήσει ειδική επιτροπή από τους Σκόμπελεφ και Λέμπεντεφ, της Προσωρινής Κυβέρνησης, και τους Αφξέντιεφ και Γκοτς, της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ, για την εφαρμογή «παραπέρα αποφασιστικών μέτρων».

Η αντεπανάσταση προχωρά στην επίθεση

Στις 9 του Ιούλη, σε παρόμοια πάλι ενιαία συνεδρίαση της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ εργατών και στρατιωτών βουλευτών και της Εκτελεστικής Επιτροπής του Πανρωσικού Σοβιέτ αγροτών βουλευτών, πάρθηκε απόφαση που γνωστοποιούσε ότι η χώρα και η επανάσταση κινδυνεύουν. Η νέα σύνθεση της Προσωρινής Κυβέρνησης, που είχε αναδιοργανωθεί στις 8 του Ιούλη, ανακηρύχθηκε κυβέρνηση για τη «σωτηρία της Επανάστασης». Στη θέση του πρίγκιπα Λβοφ που παραιτήθηκε, πρωθυπουργός μπήκε ο Κερένσκι, που διατήρησε τη θέση του υπουργού Στρατιωτικών και Ναυτικών.

Στο σημείο αυτό παύει η «δυαδική εξουσία». Η αντεπανάσταση προχωρούσε στην επίθεση. Η τρίτη πολιτική κρίση οδήγησε, εξαιτίας της προδοσίας των εσέρων και μενσεβίκων αρχηγών των Σοβιέτ, στη μονοκρατορία της αστικής τάξης.

Οπως δήλωσε επίσημα στις 11 του Ιούλη το μέλος του Προεδρείου της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής Νταν, «εμείς είμαστε έτοιμοι όχι μόνο να υποστηρίξουμε την Προσωρινή Κυβέρνηση, της δώσαμε όχι μόνο την απόλυτη εξουσία, αλλά απαιτούμε και να χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση την εξουσία αυτή».

Τα λόγια αυτά αντανακλούν όλο το βάθος της πτώσης των ηγετών των συμβιβαστικών κομμάτων. Στις 21 του Ιούλη η εφημερίδα «Νέοι Καιροί» δημοσίευσε το άρθρο «Πρέπει να χωριστούμε», με την αξίωση «με αποφασιστικά μέτρα να χωριστούμε από τον εγκληματικό μπολσεβικισμό και να θέσουμε τους εαυτούς μας πάνω από τις υποψίες για συντροφική προστασία του Λένιν».

Η αντεπανάσταση προσπαθούσε να ξεκάνει πρώτα απ' όλα τους αρχηγούς του κόμματος του Λένιν. Υστερα από απαίτηση της ΚΕ, ο Λένιν υποχρεώθηκε για συνωμοτικούς λόγους να μετακινείται από διαμέρισμα σε διαμέρισμα.

Μετά τη δημοσίευση στη μαυροεκατονταρχίτικη εφημερίδα «Ζιβόγιε Σλόβο» κάποιας συκοφαντίας κατά του Λένιν, η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών, με την επιμονή της μπολσεβίκικης ομάδας, συγκρότησε μια επιτροπή για να εξετάσει τις συκοφαντικές κατηγορίες. Στις 7 του Ιούλη, όταν η Προσωρινή Κυβέρνηση πήρε την απόφαση να συλλάβει τον Λένιν και άλλους εξέχοντες παράγοντες του μπολσεβίκικου κόμματος, για την υπόθεση της «οργάνωσης ένοπλης εξέγερσης στην Πετρούπολη στις 3 - 5 του Ιούλη 1917 κατά της κρατικής εξουσίας», η επιτροπή διαλύθηκε. Αυτό ήταν ακόμη μια απόδειξη της πλήρους συνθηκολόγησης των αρχηγών του Σοβιέτ.

Στο μεταξύ, η αντεπανάσταση όλο και αποθρασυνόταν. Στις 14 του Ιούλη οργάνωσε πανηγυρική διαδήλωση, κάτω από τις κωδωνοκρουσίες όλων των εκκλησιών της Πετρούπολης, για να κηδέψει επτά κοζάκους που σκοτώθηκαν κατά την απόπειρα να διαλύσουν τους ένοπλους στρατιώτες. Το Σοβιέτ είχε μετατραπεί σ' ένα στερημένο από κάθε εξουσία εξάρτημα της Προσωρινής Κυβέρνησης.

Η εφημερίδα «Ντεν» («Ημέρα»), μετά την κηδεία των κοζάκων, τόλμησε να αποκαλέσει τους εργάτες της Πετρούπολης δούλους που στασίασαν, ηλίθιους και σκοτεινά αποβράσματα. Ενώ, στην ειδική σύσκεψη της Κρατικής Δούμας (18 - 19 του Ιούλη), ακόμη και για το εσερο-μενσεβίκικο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών δεν βρέθηκε άλλος ορισμός από «μια χούφτα τρελών φαντασιόπληκτων, τυχοδιωκτών και προδοτών». Βγάλανε προδότες ακόμη και την ίδια την Προσωρινή Κυβέρνηση. Οι Ρώσοι στρατιώτες, που αρνούνταν να σκοτώνονται για ξένα συμφέροντα, θεωρήθηκαν ένα συνονθύλευμα δειλών που προδίδουν την πατρίδα. Η επίθεση της αντίδρασης μεγάλωνε.

Οι μπολσεβίκοι στην παρανομία

Στους δρόμους της Πετρούπολης, οι αποθρασυμένοι αντεπαναστάτες έριχναν συνθήματα να χτυπηθούν οι μπολσεβίκοι. Το εξαγριωμένο πλήθος σκότωσε τον μπολσεβίκο εργάτη I. Βόινοφ γιατί μοίραζε το φυλλάδιο της «Πράβντα».

Οι μπολσεβίκοι πέρασαν στην παρανομία. Καταδιωκόμενος από την Προσωρινή Κυβέρνηση, ο Λένιν, τη νύχτα προς την 10η του Ιούλη, μετακομίζει στον οικισμό κοντά στο σταθμό Ραζλίφ σ' ένα προάστιο της Πετρούπολης, και φιλοξενείται από τον εργάτη Ν. Γιεμιλιάνοφ. Εκεί ένα διάστημα ζούσε στη σοφίτα της αποθήκης, μετά σαν θεριστής πέρασε σ' ένα καλυβόσπιτο που βρισκόταν πίσω από τη λίμνη. Μαζί με τον Λένιν, στο Ραζλίφ κρυβόταν και ο Ζινόβιεφ. Ο Λένιν είχε συνεχή σύνδεση με την Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Με εντολή της ΚΕ, στο Ραζλίφ τον επισκεπτόταν καθημερινά σχεδόν ο Α. Σότμαν, που τον ενημέρωνε για όλες τις κομματικές αποφάσεις και υποθέσεις. Τον επισκέφτηκαν επίσης και οι Γ. Ορντζονικίτζε, I. Στάλιν, Β. Ζοφ, Ε. Ράχια. Ο Λένιν δούλευε πολύ και με ένταση για την προετοιμασία του 6ου Συνεδρίου του κόμματος των μπολσεβίκων, που έπρεπε να επεξεργαστεί ζητήματα που συνδέονταν με την παραπέρα εξέλιξη της Επανάστασης και με τη νέα τακτική σύμφωνα με την καινούργια κατάσταση. Στο Ραζλίβ, ο Λένιν έγραψε εκτός από επιστολές και ανταποκρίσεις, έντεκα άρθρα. Εκεί δούλεψε πάνω στις θέσεις «Η πολιτική κατάσταση», στην μπροσούρα «Σχετικά με τα συνθήματα», στα άρθρα «Απάντηση», «Συνταγματικές αυταπάτες», «Αρχή του βοναπαρτισμού», «Τα διδάγματα της επανάστασης» κ.ά. Ο Λένιν, αναλύοντας βαθιά την εξέλιξη των γεγονότων και την πολιτική κατάσταση που διαμορφώθηκε στη Ρωσία, προσδιόρισε τη νέα τακτική του μπολσεβίκικου κόμματος, στο στάδιο εκείνο της επανάστασης που απέκλειε τη δυνατότητα της ειρηνικής της εξέλιξης.

Το τέλος της ειρηνικής περιόδου της Επανάστασης

Στο μεταξύ, η κυβερνητική κρίση παρατεινόταν. Οι καντέτοι αρνούνταν ακόμη να μπουν στην κυβέρνηση. Τότε ο Κερένσκι υπέβαλε επιδεικτικά την παραίτησή του. Η Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή των Σοβιέτ, με επίσημη απόφασή της, παραχώρησε στον Κερένσκι το δικαίωμα σχηματισμού κυβέρνησης με νέα σύνθεση. Στις 24 του Ιούλη, η ΚΕ του κόμματος των καντέτων επέτρεψε στα μέλη του (κατ' εκλογήν του Κερένσκι) να μπουν στην κυβέρνηση. Την ίδια κιόλας μέρα σχηματίστηκε τελικά η νέα Προσωρινή Κυβέρνηση. Πρωθυπουργός παρέμεινε ο Κερένσκι. Η κατάσταση ταλάντευσης της εξουσίας, τόνιζε ο Λένιν, έληξε, η εξουσία πέρασε στα χέρια της αντεπανάστασης.

Αυτό το στάδιο ο Λένιν το χαρακτήρισε σαν τέλος της ειρηνικής περιόδου της Επανάστασης, και προσανατόλισε το Κόμμα για νέες, μη ειρηνικές μορφές πάλης. Προτείνοντας να αποσυρθεί προσωρινά το σύνθημα «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!», γιατί οι ηγέτες των Σοβιέτ διέπραξαν ανήκουστη προδοσία σε βάρος της Επανάστασης, ταυτόχρονα υπογράμμισε την αναγκαιότητα της δραστήριας πολιτικής δουλειάς για το κέρδισμα της πλειοψηφίας στα Σοβιέτ. Θεμελιώνοντας το αναπόφευκτο και την αναγκαιότητα της ένοπλης εξέγερσης στη νέα κατάσταση, ο Λένιν απαιτούσε την προσεκτική και ολόπλευρη προετοιμασία της.

Στις θέσεις για την πολιτική κατάσταση, που γράφτηκαν από τον Λένιν στις 10 (23) του Ιούλη 1917, αναφέρει συγκεκριμένα:

«Το σύνθημα να περάσει όλη η εξουσία στα Σοβιέτ ήταν σύνθημα ειρηνικής εξέλιξης της επανάστασης, κι αυτό μπορούσε να γίνει τον Απρίλη, το Μάη, τον Ιούνη, έως τις 5 - 9 του Ιούλη, δηλαδή πριν περάσει η πραγματική εξουσία στα χέρια της στρατιωτικής δικτατορίας. Τώρα το σύνθημα αυτό δεν είναι πια σωστό, γιατί δεν παίρνει υπόψη του το συντελεσμένο αυτό πέρασμα, ούτε και την πλήρη προδοσία, στην πράξη, της Επανάστασης από τους εσέρους και τους μενσεβίκους. Την υπόθεση δεν μπορούν να την εξυπηρετήσουν ούτε οι τυχοδιωκτισμοί, ούτε οι ανταρσίες, ούτε η σκόρπια αντίσταση, ούτε οι σκόρπιες απεγνωσμένες απόπειρες αντιμετώπισης της αντίδρασης, παρά μόνο η σαφής επίγνωση της κατάστασης, η αντοχή και η σταθερότητα της εργατικής πρωτοπορίας, η προετοιμασία των δυνάμεων για ένοπλη εξέγερση, που αν και οι συνθήκες για τη νίκη της είναι σήμερα τρομερά δύσκολες, ωστόσο δίνουν τη δυνατότητα να νικήσει, αν συμπέσουν τα γεγονότα και τα ρεύματα που αναφέραμε. Ας αφήσουμε λοιπόν κάθε είδους συνταγματικές και δημοκρατικές αυταπάτες, κάθε είδους αυταπάτες για ειρηνικό δρόμο, κάθε είδους σκόρπιες ενέργειες, ας μην πέφτουμε τώρα στις προβοκάτσιες των μαύρων εκατονταρχιτών και των κοζάκων κι ας συγκεντρώσουμε δυνάμεις, ας τις αναδιοργανώσουμε και ας τις προετοιμάσουμε σταθερά για την ένοπλη εξέγερση, αν η πορεία της κρίσης μάς δώσει τη δυνατότητα να την πραγματοποιήσουμε σε μια πραγματικά μαζική, παλλαϊκή κλίμακα. Τώρα το πέρασμα της γης στους αγρότες είναι αδύνατο χωρίς ένοπλη εξέγερση, γιατί η αντεπανάσταση, παίρνοντας την εξουσία, ενώθηκε πέρα για πέρα με τους τσιφλικάδες σαν τάξη. Ο σκοπός της ένοπλης εξέγερσης μπορεί να είναι μόνο ένας: Το πέρασμα της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου, που το υποστηρίζει η φτωχή αγροτιά, για την πραγματοποίηση του προγράμματος του κόμματός μας».

Η νέα κατάσταση

Οι ακριβείς και σαφείς θέσεις τακτικής του Λένιν τέθηκαν στη βάση των αποφάσεων του 6ου Συνεδρίου του ΣΔΕΚΡ (μπ). Το συνέδριο του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος της χώρας υποχρεώθηκε να συνέλθει ημιπαράνομα. Στον Τύπο εμφανίστηκε μόνο μια ανακοίνωση για τη σύγκληση του Συνεδρίου, χωρίς, όμως, να υποδεικνύεται ο τόπος των συνεδριάσεών του. Οι εργασίες του άρχισαν στις 26 του Ιούλη στην πλευρά Βίμποργκ, στην αίθουσα της πρώην Σαμψωνικής Αδελφότητας.

Στον αστικό Τύπο εμφανίστηκαν αρκετά άρθρα εναντίον των μπολσεβίκων και του συνεδρίου που άρχισε, τα οποία διαστρέβλωναν τους σκοπούς της σύγκλησής του, και απαιτούσαν τη σύλληψη των αντιπροσώπων. Στις 28 του Ιούλη, η Προσωρινή Κυβέρνηση ψήφισε απόφαση με τη συμμετοχή, αν όχι με την πρωτοβουλία των σοσιαλιστών υπουργών, για το δικαίωμα του υπουργού Στρατιωτικών και του υπουργού Εσωτερικών να απαγορεύουν τα συνέδρια και τις συνελεύσεις «που μπορούν να είναι επικίνδυνα σε ό,τι αφορά το στρατό και τη δημόσια ασφάλεια...». Η εφημερίδα «Ούτρο Ροσίι» («Η Πρωία της Ρωσίας») γνωστοποίησε ότι, κατά την άποψη μερικών μελών της Προσωρινής Κυβέρνησης, «το μπολσεβίκικο συνέδριο, που πραγματοποιείται τη στιγμή αυτή στην Πετρούπολη, έχει διατυπώσει σε ολόκληρη σειρά αποφάσεών του εντελώς σαφείς προθέσεις, οι οποίες σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν δεν μπορούν να μη συνεπιφέρουν την αποδιοργάνωση της άμυνας της χώρας. Γι' αυτό (...) είναι απόλυτα απαραίτητη η εφαρμογή βίαιων μέτρων κατά του μπολσεβίκικου συνεδρίου, πολύ περισσότερο αφού θεωρείται εξακριβωμένο το γεγονός ότι το μπολσεβίκικο συνέδριο βρίσκεται σε συνεχή επαφή με πρόσωπα που είχαν διωχθεί δικαστικά, με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας».

Εγινε σαφές ότι η απόφαση της Προσωρινής Κυβέρνησης, όπως και οι δημοσιεύσεις στον αστικό Τύπο, στρέφονταν βασικά κατά των μπολσεβίκων. Ηταν μια άμεση υποκίνηση για διάλυση του συνεδρίου. Για λόγους ασφαλείας, οι αντιπρόσωποι αποφάσισαν να μεταφέρουν τις εργασίες του συνεδρίου στην περιοχή Νάρβσκαγια Ζαστάβα.

Στο 6ο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ (μπ) είχαν έρθει εκπρόσωποι όλων των σπουδαιότερων περιοχών της Ρωσίας. 157 αντιπρόσωποι είχαν δικαίωμα ψήφου και 110 έπαιρναν μέρος με συμβουλευτική ψήφο. Ο Λένιν, χωρίς να περιμένει το τέλος των εργασιών του Συνεδρίου, εγκατέλειψε το επισφαλές καταφύγιο στο Ραζλίφ και αργά τη νύχτα της 29ης του Ιούλη ήλθε στο σταθμό Ουντέλναγια, κοντά στην Πετρούπολη, και τις πρωινές ώρες της 31ης του Ιούλη, παρακάμπτοντας τα τελωνιακά σύνορα με τη Φινλανδία, με την ατμομηχανή του μηχανοδηγού Γιαλάβα έφτασε στο χωριό Γιάλκαλα (τώρα Ιλιτσιόβο) κοντά στο Τεριόκι (τώρα Ζελενογκόρσκ). Μετά από μερικές επικίνδυνες μετακινήσεις, στις 9 του Αυγούστου εγκαταστάθηκε οριστικά στο Χέλσινγκφορς (τώρα Ελσίνκι), από όπου συνέχισε να επικοινωνεί τακτικά με την Κεντρική Επιτροπή και να καθοδηγεί όλη την πολιτική δραστηριότητα του Κόμματος.

“Ρ”