Ο θαυμαστος "καινουργιος κοσμος" των μετα-"μαρξιστων"

Από διεθνούς φήμης αλλά και εγχώριους “θεωρητικούς” επιχειρείται να συστηθεί στην παγκόσμια κοινότητα, με ιδιαίτερη στόχευση,  στα λαϊκά και εργατικά στρώματα, μια θεωρητική προσέγγιση που διατείνεται πως αντλεί τα θεωρητικά και πολιτικά της εργαλεία από την μαρξιστική κριτική του καπιταλισμού, την οποία αποπειράται να συνταιριάξει με ένα ήπιο μοντέλο μετά-καπιταλισμού. Για να επιτευχθεί αυτή η εκπάγλου αισθητικής σύνθεση, ήταν αναγκαία η κατασκευή ενός ευρέως αναγνωρίσιμου και ήδη μισητού εχθρού : Και αυτός δεν είναι άλλος από το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Πρόκειται εδώ για την τεχνητή αποκόλληση του χρηματοπιστωτικού συστήματος από την γενικότερη κίνηση της καπιταλιστικής οικονομίας, προκειμένου να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η κρίση του καπιταλισμού είναι η κρίση των πιο ακραίων και ανώμαλων εκδοχών του. Κατά συνέπεια τεκμαίρεται, πως αν ελεγχθούν τα «ζωώδη καπιταλιστικά ένστικτά» των golden boys, και προστεθεί και μια πρέζα κοινωνικής δικαιοσύνης, τότε είναι δυνατόν να επέλθει μια οικονομική, κοινωνική και πολιτική ισορροπία.

Αυτό το σχήμα υποτίθεται πως είναι καινοφανές και ταυτόχρονα θελκτικό στις μάζες, ακριβώς γιατί περιγράφει μια δυνατότητα βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης, εντός της υπάρχουσας κατάστασης. Το πρόβλημα ωστόσο που εδώ αναφύεται, είναι ότι το εν λόγω σχήμα δεν είναι ούτε καινοφανές αλλά  ούτε και θελκτικό. Δεν είναι καινοφανές ακριβώς γιατί αποτελεί την κακότεχνη επιστροφή ενός πρωτόγονου κεϋνσιανισμού που κατοικοεδρεύει πλέον στα μουσεία της φυσικής ιστορίας, και ταυτόχρονα δεν είναι θελκτικό ακριβώς γιατί σκορπίζει κοινωνικές και πολιτικές αυταπάτες που σύντομα καταρρέουν όπως συνέβη στην ελληνική περίπτωση με το κωμικό φαινόμενο, ΣΥΡΙΖΑ.

Η φενάκη περί «ανθρώπινου καπιταλισμού» που έχει εξελιχθεί πια, σε θεωρητική και πολιτική παρωδία, δεν είναι δυνατή ακριβώς γιατί προσκρούει στη ανελαστική μορφολογία του σύγχρονου καπιταλισμού, η οποία δεν επιδέχεται και δεν επιτρέπει δεσπόζουσες μεταβολές υπέρ των εργατικών συμφερόντων, αν αυτές δεν αποτελούν απόρροια μιας συνολικής αμφισβήτησης των δομικών στοιχείων συγκρότησης του καπιταλιστικού καθεστώτος σε εθνική και διεθνική κλίμακα. Το ηγεμονικό, ακραία νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες, δρομολογήθηκε ως κεντρική επιλογή επιβίωσης από μέρους των καπιταλιστικών ελίτ και ταυτόχρονα συνιστά απόρροια της ήττας των δυνάμεων της εργασίας, εξαιτίας και της επικράτησης θεωρητικών ρευμάτων που επέλεξαν να τετραγωνίσουν τον κύκλο της εκμετάλλευσης αντί να περιγράψουν και να προτάξουν την διάρρηξη του.

Στο πεδίο της θεωρίας είναι επιτακτική η ανάπτυξη μιας ευρείας πολεμικής απέναντι σε αυτά τα ρεύματα, ενώ είναι φυσικά αποδεκτοί και καλοδεχούμενοι όσοι ανανήψαντες, αποκήρυξαν έστω και αργά, «ογκόλιθους του σύγχρονου μαρξισμού» όπως ο Ζίζεκ και τα ανάλογα φωτοαντίγραφά του.

Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται, ότι είναι προτιμότερο να διαβάζεται πρώτα ο Μαρξ, πριν διαβαστούν οι «θεωρητικές» ονειρώξεις των κατά φαντασία ερμηνευτών του.

Χρήστος Μιάμης