Το βιομηχανικο προλεταριατο στην πρωτη γραμμη της αντιπαραθεσης

Η φάλαγγα της περιοχής Βίμποργκ

της Πετρούπολης στις 18 του Ιούνη.

Επικεφαλής της τα μέλη της Κεντρικής

Επιτροπής και της Επιτροπής της Πετρούπολης

του κόμματος των μπολσεβίκων,

συνεργάτες των εφημερίδων "Πράβντα",

"Σολντάτσκαγια Πράβντα" ("Στρατιωτική Αλήθεια"),

αντιπρόσωποι της Πανρωσικής συνδιάσκεψης

των στρατιωτικών οργανώσεων, της ομάδας

των μπολσεβίκων του 1ου Πανρωσικού

Συνεδρίου των Σοβιέτ

Στο δίμηνο Ιούνη - Ιούλη 1917 η διαδικασία της απαλλαγής της λαϊκής συνείδησης από την ομίχλη των συμβιβαστικών θεωριών προχωρούσε σταθερά και με όλο και αυξανόμενο ρυθμό. Η γενική ένταση αυξανότανε αδιάκοπα. Η επίθεση στο μέτωπο, που ανέστειλε προσωρινά την πολιτική κρίση, όξυνε απότομα τις ταξικές αντιθέσεις σπρώχνοντας με περισσότερη δύναμη τους μισοπρολετάριους και τα μικροαστικά στρώματα προς το μέρος του επαναστατικού προλεταριάτου απ' ό,τι την εποχή της κρίσης του Απρίλη. Το προλεταριάτο γινόταν μέρα με τη μέρα πιο δραστήριο. Τον Ιούνη, ετοιμαζόταν η σύναψη της πρώτης συλλογικής σύμβασης των μεταλλουργών, που για την υλοποίηση των αιτημάτων τους σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν μαζική απεργία. Αισθητά αυξήθηκαν και οι επαναστατικές διαθέσεις των στρατιωτών, που διαμαρτύρονταν ενάντια στην προετοιμασία της κυβέρνησης να στείλει στο μέτωπο τα συντάγματα φρουράς της πρωτεύουσας. Τα γεγονότα του Ιούνη αποκάλυψαν την οξύτητα της κατάστασης στη χώρα, την ένταση της ταξικής πάλης.

Την ώρα που η αστική κυβέρνηση ετοιμαζόταν για τη νέα πολεμική εκστρατεία, το επαναστατικό κίνημα έκανε τα δικά του βήματα.

Στις 4 του Ιούνη, σε πολυάριθμο συλλαλητήριο εργατών και στρατιωτών στο Κίεβο, όπου για το ζήτημα της σχέσης προς την κυβέρνηση συνασπισμού είχαν προταθεί δύο αποφάσεις (των μενσεβίκων που ήταν υπέρ της εμπιστοσύνης και των μπολσεβίκων που ζητούσε το πέρασμα της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ) ψηφίστηκε με πλειοψηφία η μπολσεβίκικη απόφαση.

Οι εργάτες έριχναν τα συνθήματα:

"Ζήτω ο σοσιαλισμός!",

"Κάτω οι καπιταλιστές υπουργοί!".

"Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ των εργατών,

 στρατιωτών και αγροτών βουλευτών!"

Στις 7 του Ιούνη, στη Μόσχα, οι στρατιώτες του 36ου εφεδρικού συντάγματος απαίτησαν την παράδοση όλης της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ και διαμαρτυρήθηκαν κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου και της δραστηριότητας των «σοσιαλιστών υπουργών, που δεν ικανοποιούν την επιθυμία του εργατικού κινήματος, και στερούν από εμάς τους στρατιώτες τα πολιτικά δικαιώματα, και μας απειλούν με κάτεργα».

Στις 8 του Ιούνη, η συγκέντρωση 2.000 εργατών του εργοστασίου «Στάρι Παρβιάινεν» πήρε απόφαση που απαιτούσε την παράδοση όλης της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ και εξέφραζε την πλήρη εμπιστοσύνη των εργατών στην ΚΕ του ΣΔΕΚΡ (μπ.).

Στις 14 του Ιούνη, η «Πράβντα» δημοσίευσε το κύριο άρθρο «Τα συνθήματά μας στην επικείμενη διαδήλωση». Εκτός από τα συνθήματα που πρόβαλλε το Κόμμα για τις 10 του Ιούνη, η ΚΕ διατύπωνε συμπληρωματικά τα ακόλουθα συνθήματα: «Οχι στον αφοπλισμό των εργατών!», «Οχι στη διάλυση των επαναστατημένων συνταγμάτων!», «Οχι στην πολιτική της επίθεσης!», «Ζήτω ο εξοπλισμός όλου του λαού, και πρώτ' απ' όλα των εργατών!».

Το φιάσκο στο μέτωπο

Οι ναύτες απαιτούσαν:

"Κάτω οι καπιταλιστές υπουργοί!",

"Ολη η εξουσία στο Πανρωσικό

Σοβιέτ των εργατών,

στρατιωτών και αγροτών

βουλευτών!"

Η Προσωρινή Κυβέρνηση άρχισε εσπευσμένα να επιταχύνει την προετοιμασία της επίθεσης στο μέτωπο, ελπίζοντας ότι οι πρώτες κιόλας φήμες για τις πολεμικές επιτυχίες θα φέρουν σύγχυση στις τάξεις των εχθρών του πολέμου και ότι η διαδήλωση θα μετατραπεί σε αναμφίβολη υποστήριξη της πολιτικής της κυβέρνησης και των κομμάτων του συμβιβασμού. Και σε περίπτωση νίκης, και σε περίπτωση ήττας, υπολόγιζαν να χρησιμοποιήσουν την επίθεση αυτή κατά των επαναστατικών δυνάμεων: Η νίκη θα είχε ως αποστολή να καταπραΰνει τη συντριβή των επαναστατικών οργανώσεων, ενώ η ήττα θα έπρεπε να γίνει το πρόσχημα για νέες ενοχοποιήσεις των μπολσεβίκων.

Στις 16 του Ιούνη, ο Κέρενσκι έβγαλε διαταγή για το στρατό και το στόλο και έκανε έκκληση «Σε όλους τους πολίτες της Ρωσίας» για την επίθεση.

Στο Νοτιοδυτικό μέτωπο οι στρατιώτες των μεραρχιών 12ης και 13ης της Σιβηρίας αρνήθηκαν να εκτελέσουν τη διαταγή του Κέρενσκι. Οι στρατιώτες των συνταγμάτων 41ου, 43ου και 44ου δεν βγήκαν στις προχωρημένες θέσεις. Στον καταυλισμό του σώματος φρουράς (11η στρατιά) είχαν δηλώσει στον Κέρενσκι ότι δεν πρέπει να είναι πια υπουργός Στρατιωτικών. Επειδή αρνήθηκαν να αρχίσουν την επίθεση, οι στρατιώτες του 21ου συντάγματος γρεναδιέρων του Ρουμιάντσεφ με διαταγή του Ανωτάτου Γενικού Διοικητή δέχτηκαν επίθεση του ιππικού: Στην 36η μεραρχία της 10ης στρατιάς είχαν συλληφθεί περίπου 6 χιλιάδες άτομα, το 703ο σύνταγμα πεζικού κυκλώθηκε από μονάδες της εκκαθαριστικής εκστρατείας, αλλά το 704ο σύνταγμα πεζικού, που πήρε μέρος στον αφοπλισμό, «επίσης στασίασε» κ.λπ.

Το στρατηγικό σχέδιο της επίθεσης, που άρχισε στις 18 του Ιούνη, είχε ετοιμαστεί πριν από την ανατροπή ακόμη της μοναρχίας. Το κύριο χτύπημα στον εχθρό δινόταν στην περιοχή του Νοτιοδυτικού μετώπου, στην κατεύθυνση του Λβοφ. Στην αρχή η επίθεση εξελισσόταν με επιτυχία. Μετά, κάτω από το απαντητικό χτύπημα των αυστρογερμανικών στρατευμάτων, που είχαν πάρει ενισχύσεις από το Δυτικό μέτωπο, τα ρωσικά στρατεύματα άρχισαν να υποχωρούν χωρίς σχεδόν να προβάλλουν καμιάν αντίσταση. Υστερα από μερικές μέρες, η επίθεση στο Νοτιοδυτικό μέτωπο απότυχε. Η επίθεση κόστισε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. Η ίδια η Προσωρινή Κυβέρνηση χαρακτήρισε το γεγονός καταστροφή, που στοίχισε στη χώρα «μεγάλες ανθρώπινες θυσίες και εδαφικές απώλειες».

Η μεγάλη διαδήλωση στις 18 του Ιούνη

Ντονμπάς. Εργάτες του εργοστασίου

Γιούζοφ με το σύνθημα:

"Ούτε χωριστή ειρήνη με τον Βίλχελμ

 (τον Γερμανό αυτοκράτορα)

ούτε μυστικές διαπραγματεύσεις

με τους Αγγλους και Γάλλους καπιταλιστές!"

Ταυτόχρονα, στη μεγαλειώδη διαδήλωση στις 18 του Ιούνη στην Πετρούπολη ούτε ένα σύνταγμα ούτε ένα εργοστάσιο δεν παρουσίασε συνθήματα εμπιστοσύνης στην Προσωρινή Κυβέρνηση. Στην ανθρώπινη θάλασσα (στη διαδήλωση πήραν μέρος περίπου μισό εκατομμύριο άτομα) κυμάτιζαν χιλιάδες σημαίες και πλακάτ με τα συνθήματα: «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!», «Κάτω οι δέκα καπιταλιστές υπουργοί!», «Ούτε χωριστή ειρήνη με τον Γουλιέλμο ούτε μυστικά σύμφωνα με τους Αγγλο-γάλλους καπιταλιστές!», «Ζήτω ο έλεγχος και η οργάνωση της παραγωγής!».

Ακόμη και η μενσεβίκικη εφημερίδα «Νόβαγια Ζιζν» («Νέα Ζωή») παραδέχτηκε: «Η διαδήλωση της Κυριακής έδειξε τον πλήρη θρίαμβο του "μπολσεβικισμού" μέσα στο προλεταριάτο και τη φρουρά της Πετρούπολης».

Και η εφημερίδα «Ιζβέστιγια», επίσημο όργανο του Σοβιέτ της Πετρούπολης, στις 20 του Ιούνη 1917 διαπίστωνε: «...Ηταν αισθητή στην πορεία, στις 18 του Ιούνη, η σκυθρωπή επιφυλακτικότητα και δυσπιστία της εργατικής μάζας (...) Με λύσσα ξέσκιζαν, πότε εδώ πότε εκεί, τις σημαίες με τα συνθήματα εμπιστοσύνης προς την Προσωρινή Κυβέρνηση».

Στις 18 του Ιούνη έγιναν επίσης διαδηλώσεις στη Μόσχα, στο Κίεβο, στη Ρίγα, στο Ιβάνοβο-Βοζνεσένσκ και σε άλλες πόλεις. Οι διαδηλώσεις αυτές έδειξαν την αύξηση της επιρροής του μπολσεβίκικου κόμματος στις μάζες και αποτέλεσαν μια μαχητική επιθεώρηση των δυνάμεών του.

Τη γενική σημασία της διαδήλωσης, ο Λένιν την έβλεπε στο ότι αυτή «αποτέλεσε διαδήλωση των δυνάμεων και της πολιτικής του επαναστατικού προλεταριάτου που δείχνει την κατεύθυνση της επανάστασης, που δείχνει τη διέξοδο από το αδιέξοδο».

Σε άρθρο του με τίτλο «Η δεκαοχτώ του Ιούνη», που δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα» στις 20 του Ιούνη (3 του Ιούλη) 1917, σημείωνε: «Η δεκαοχτώ του Ιούνη θα μπει, είτε έτσι είτε αλλιώς, στην Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης σαν μια από τις μέρες της στροφής. Η θέση της μιας τάξης απέναντι στην άλλη, ο συσχετισμός τους στην πάλη μεταξύ τους, η δύναμή τους, κυρίως σε σύγκριση με τη δύναμη των κομμάτων, όλα αυτά αποκαλύφθηκαν στη διαδήλωση της Κυριακής τόσο χτυπητά, τόσο έκδηλα, τόσο επιβλητικά, ώστε όποια κι αν είναι η πορεία και ο ρυθμός της παραπέρα ανάπτυξης, το κέρδος παραμένει τεράστιο από άποψη συνειδητότητας και σαφήνειας. Η διαδήλωση σκόρπισε μέσα σε λίγες ώρες σαν μια χούφτα σκόνη τα κούφια λόγια για τους μπολσεβίκους - συνωμότες κι έδειξε με αναμφισβήτητη παραστατικότητα ότι η εμπροσθοφυλακή των εργαζόμενων μαζών της Ρωσίας, το βιομηχανικό προλεταριάτο της πρωτεύουσας και τα στρατεύματά της είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία υπέρ των συνθημάτων που υποστήριζε πάντα το κόμμα μας».

“Ρ”