Περί νέου συστήματος πρόσβασης

Η προχτεσινή ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στην Ανώτατη Εκπαίδευση, μαζί με τα χαμόγελα ή τις απογοητεύσεις για τους υποψηφίους μετά από μια δύσκολη πορεία, έφερε στην επιφάνεια για άλλη μια χρονιά τα αδιέξοδα που κουβαλά αυτό το σύστημα, τα τεράστια εμπόδια για τις λαϊκές οικογένειες που πασχίζουν για την εισαγωγή και τις σπουδές των παιδιών τους, τα νέα άγχη που περιμένουν από δω και πέρα τους επιτυχόντες και μη, και τις οικογένειές τους. Η υποχρηματοδότηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά και είναι δεδομένο πια ότι το κόστος για τις σπουδές βαραίνει τις ίδιες τις οικογένειες, καθώς η φοιτητική μέριμνα για σίτιση, στέγαση, μετακινήσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ οι φοιτητές καλούνται από την τσέπη τους να καλύπτουν αναλώσιμα, σημειώσεις, ακόμα και συγγράμματα σε κάποιες περιπτώσεις. Από την άλλη, τα αδιέξοδα για τα παιδιά που δεν κατάφεραν να πετύχουν το στόχο τους μεγαλώνουν και οι νέοι αυτοί ζουν ένα εμπόριο ελπίδας, για «ένα κάποιο χαρτί» επαγγελματικής αποκατάστασης, αφού η όποια επαγγελματική εκπαίδευση (με δίδακτρα στην πλειοψηφία της) έχει μετατραπεί σε ένα υποβαθμισμένο δίκτυο σεμιναρίων και πρόσκαιρων καταρτίσεων με στόχο να εξασφαλίζει φθηνό ευέλικτο εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις και όχι ολοκληρωμένη επαγγελματική μόρφωση στους σπουδαστές.

Κι επειδή όλα αυτά είναι γνωστά και δεν τα αμφισβητεί κανένας, ο υπουργός Παιδείας έσπευσε προχτές με την ανακοίνωση των βάσεων να προαναγγείλει ένα νέο σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση «κλείνοντας το μάτι» στα σχετικά πορίσματα του λεγόμενου «Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία». Θυμίζουμε ότι το πόρισμα της Επιτροπής Διαλόγου πρότεινε για την πρόσβαση ένα διετές λύκειο, όπου θα διδάσκονται όλα κι όλα έξι μαθήματα, τα δύο υποχρεωτικά (Νεοελληνική Γλώσσα και Αγγλικά) και τα υπόλοιπα 4 επιλογής, ανάλογα με το τι έχει αποφασίσει να ακολουθήσει ο κάθε μαθητής για σπουδές, ενώ για το βαθμό του Εθνικού Απολυτηρίου (το οποίο θα αποτελεί το «διαβατήριο» για την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση), πέρα από τις εξετάσεις στο τέλος του λυκείου, θα μετράνε και οι προφορικοί βαθμοί στις δύο τάξεις του λυκείου και οι βαθμοί των εργασιών που θα εκπονούν οι μαθητές. Με άλλα λόγια, η πρόταση προβλέπει ένα λύκειο που θα λειτουργεί ως διετές φροντιστήριο, με μαθήματα αποκλειστικά προσανατολισμένα στην πρόσβαση και με τη γενική παιδεία εξοβελισμένη, ένα λύκειο προφανώς πιο ανταγωνιστικό και εξετασιοκεντρικό.

Σ' αυτό το πνεύμα και επικαλούμενος τον «εθνικό διάλογο», ο υπουργός Παιδείας έκανε λόγο προχτές για ένα νέο σύστημα με αναμόρφωση και ενίσχυση των δύο τελευταίων τάξεων του λυκείου και καλύτερη προετοιμασία για τις εξετάσεις, μιλώντας χαρακτηριστικά για ένα σύστημα που «θα αποδίδει στο σχολείο την ευθύνη επιλογής για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Το αν θα υιοθετηθεί η πρόταση της Επιτροπής για τετραετές γυμνάσιο και διετές λύκειο μικρή σημασία έχει, αφού έτσι κι αλλιώς υιοθετούνται η ουσία της και η λογική της για μετατροπή των δύο τελευταίων τάξεων του λυκείου αποκλειστικά σε προγυμναστήριο για τις εξετάσεις. Προφανώς, μετατρέποντας το ίδιο το λύκειο σε φροντιστήριο, η κυβέρνηση πασχίζει να περάσει στις λαϊκές συνειδήσεις ότι μπορεί και να μειώσει την πελατεία της παραπαιδείας, την οποία ο υπουργός προχτές βάφτισε «παράλληλη εκπαίδευση» (γιατί και οι λέξεις έχουν τη σημασία τους)...

Η υποβάθμιση του μορφωτικού ρόλου του λυκείου και η υποταγή του στη διαδικασία της πρόσβασης δεν είναι καμιά καινοτομία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, είναι ένα βήμα παραπέρα στις αναδιαρθρώσεις που είχαν προχωρήσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, είναι νομιμοποίηση των βασικών παθογενειών που είχε προκαλέσει το σύστημα πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες. Κι όταν από το ίδιο το λύκειο μπαίνει ο στόχος της διετούς προετοιμασίας σε λίγα μαθήματα αποκλειστικά για τις εξετάσεις καμιά εγγύηση δεν υπάρχει για μείωση των φροντιστηρίων σ' ένα φόντο ακόμα μεγαλύτερου ανταγωνισμού. Στην πραγματικότητα, η οποιαδήποτε αλλαγή στο σύστημα πρόσβασης μέσα σε ένα σύστημα ταξικής εκπαίδευσης, σε μια ταξική κοινωνία, δεν μπορεί να απαλλάξει από τις παθογένειες που εντοπίζονται στις πανελλαδικές και γενικότερα στα συστήματα πρόσβασης που έχουμε γνωρίσει στον καπιταλισμό. Οι εργαζόμενοι και οι λαϊκές οικογένειες, λοιπόν, όταν ακούν τις εξαγγελίες της κυβέρνησης πρέπει να κρατούν μικρό καλάθι... γιατί ούτε στις τσέπες τους ούτε - πολύ περισσότερο - στη μόρφωση των παιδιών τους θα δουν κάποια βελτίωση από αυτές.

Γ. Σ.