Φωτιά Ασπροπύργου: Μύθοι και πραγματικότητα

Η φωτιά του Ασπροπύργου είναι μια περιβαλλοντική καταστροφή, που ακόμα δεν έχουμε τα πλήρη στοιχεία για να την αξιολογήσουμε. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από τη διεθνή βιβλιογραφία που δείχνουν ότι το μέγεθος της καταστροφής είναι μεγάλο.

Το θέμα, όμως, με την καύση των πλαστικών είναι η παραγωγή βαρέων κυκλικών υδρογονανθράκων, διοξίνες, φουράνες, για τις οποίες δεν έχουμε ακόμα μετρούμενες τιμές στην περίπτωση του Ασπροπύργου.

Η καύση πλαστικών εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους και δεν είναι το ίδιο με την καύση άλλων στερεών καυσίμων, όπως ο άνθρακας, το ξύλο. Οι σωματιδιακοί ρύποι συνήθως είναι λιγότεροι στην περίπτωση του πλαστικού. Αυτό φαίνεται και από τα πρώτα αποτελέσματα των μετρήσεων του «Δημοκρίτου» που έχουν δημοσιευτεί. Φυσικά, πρέπει να σημειωθεί εδώ πως και του σωματιδιακού ρύπου που μετρήθηκε, ακόμη δεν έχει αναλυθεί η σύστασή του και πως οι ενώσεις αυτές, σε χαμηλές θερμοκρασίες, έχουν την τάση να δημιουργούν συσσωματώματα (nucleations) με τους σωματιδιακούς ρύπους. Οπότε, καλό είναι να περιμένουμε πρώτα και αποτελέσματα και μετά να μιλάμε για «χαμηλά όρια ρύπων».

Οι επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων είναι τρομακτικές από αυτές τις ουσίες. Αντιγράφοντας έγκυρες αναλύσεις για τα αποτελέσματα αυτών των ουσιών, σημειώνουμε: «...Οι διοξίνες δρουν ως ισχυρές "περιβαλλοντικές ορμόνες". Οπως και οι φυσικές ορμόνες, οι διοξίνες μπορούν να διαπεράσουν τη μεμβράνη των κυττάρων και να αλλάξουν τη δράση των γονιδίων που ρυθμίζουν τη διαδικασία της ανάπτυξης. Ακόμη και απειροελάχιστες συγκεντρώσεις διοξινών μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα των οργανισμών. Σε πειραματόζωα, η έκθεση σε διοξίνες έχει προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα τοξικολογικών επιπτώσεων. Μερικές απ' αυτές εμφανίστηκαν σε εξαιρετικά μικρές δόσεις διοξινών, της τάξης των λίγων τρισεκατομμυριοστών του γραμμαρίου. Κάποιες διοξίνες μπορούν ακόμη να προκαλέσουν καρκίνο, όπως καταδεικνύεται από πολλές πρόσφατες μελέτες».

Γι' αυτό και τα όρια εκπομπών διοξινών από την καύση σκουπιδιών (που προφανώς περιέχουν πλαστικό) σε αποτεφρωτήρες είναι 0.1 ng/Nm³,1συγκέντρωση εξαιρετικά χαμηλή. Η συγκέντρωση αυτή αποτελεί όριο ασφαλείας και είναι πολύ μικρότερη από 1 μόριο πολικυκλικών υδρογονανθράκων (διοξινών κλπ) ανά δισεκατομμύρια μόρια αέρα (δηλαδή οξυγόνου και αζώτου, συγκέντρωση πολύ μικρότερη από ένα ppb).

Το ΚΚΕ είναι ενάντιο στην καύση των σκουπιδιών (σε αποτεφρωτήρες), ακριβώς γι' αυτές τις εκπομπές και τις πολύ σημαντικές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία. Τα πράγματα στην περίπτωση της φωτιάς του Ασπροπύργου είναι χιλιάδες φορές χειρότερα.

Πρώτον, μιλάμε για αποκλειστικά καύση πλαστικού και μάλιστα πολύ μεγάλων ποσοτήτων.

Δεύτερον και σημαντικότερο, η καύση είναι ανεξέλεγκτη. Για τη δραστική μείωση των εκπομπών διοξινών, απαιτείται παραμονή των παραγόμενων αερίων σε θερμοκρασία άνω των 850oC για χρόνο μεγαλύτερο από 2 δευτερόλεπτα (ή 1 δευτ. για 1.000oC)2. Αυτή η προϋπόθεση, στην περίπτωση του Ασπροπύργου, είναι σίγουρο πως δεν πληρείται. Μάλιστα, το ότι η Πυροσβεστική έριχνε νερό, μπορεί να περιόριζε ως ένα βαθμό τη φωτιά, αλλά μάλλον έχει αρνητική επίδραση στο θέμα των διοξινών.

Εγκληματικό, που δεν υπήρχαν τα μέσα πυρασφάλειας στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Δύο φορές εγκληματικό, που όλες αυτές οι επιχειρήσεις δεν ελέγχονται για το αν πληρούν τους κανόνες.

Εφόσον φαίνεται πως υπήρχε τρόπος να σβηστεί η φωτιά (όπως αναφέρεται στον Τύπο), είναι εγκληματικό ότι δε διατέθηκαν τα κονδύλια, για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Προτιμάνε, δηλαδή, να πληρώνουν τους δανειστές, από την υγεία του λαού της Αθήνας. Μας ψεκάζουν, δηλαδή, στην κυριολεξία, για να μη «στενοχωρήσουν» τους τοκογλύφους. Από αυτό και μόνο φαίνονται οι προτεραιότητες της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, αλλά και της «εσωκομματικής αριστερής αντιπολίτευσης» Λαφαζάνη, που προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα.

Επίσης, το ότι δεν υπήρξε άμεση προσπάθεια να μειωθεί η εισπνοή του νέφους από τους κατοίκους της περιοχής (π.χ. κλείσιμο σχολείων, επιχειρήσεων), είναι επίσης το λιγότερο εγκληματικά ανεύθυνο.

Α. Nικολόπουλος, Δρ. Μηχ. Μηχανικός, Εθνικό Κέντρο Ερευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ)

Χ. Χριστοδούλου, υποψήφιος διδάκτορας Μηχ. Μηχανικός, EKETA

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1. DIRECTIVE 2000/76/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 4 December 2000 on the incineration of waste

2. McKay G (2002) Dioxin characterization, formation and minimization during municipal solidwaste (MSW) incineration: review. Chem. Eng J 86(3):343-68