Για το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια και άλλες διατάξεις που αφορούν τους μετανάστες

Στον απόηχο των αποφάσεων της ΕΕ για ενίσχυση των μηχανισμών καταστολής στα σύνορα και ανάληψη μέχρι και στρατιωτικών επεμβάσεων για την καταπολέμηση δήθεν των κυκλωμάτων διακινητών μεταναστών, αποφάσεων που φέρουν φαρδιά - πλατιά την υπογραφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, κατατέθηκε και το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια, το οποίο θα ψηφιστεί την επόμενη βδομάδα στην Ολομέλεια της Βουλής. Η ίδια κυβέρνηση έχει επίσης προσυπογράψει σε ΝΑΤΟ και ΕΕ όλες τις αποφάσεις κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων με διάφορα προσχήματα («τζιχαντιστές», «ασύμμετρες απειλές»), που θα προκαλέσουν ακόμη μεγαλύτερα προσφυγικά και μεταναστευτικά κύματα, ακόμη περισσότερους νεκρούς πρόσφυγες και μετανάστες στα σύνορα. Είναι η ίδια κυβέρνηση που, με το ένα χέρι αδειάζει την Αμυγδαλέζα και με το άλλο την ξαναγεμίζει, αφού - όπως υποστηρίζει - δεν πρέπει να χαθούν τα κονδύλια της ΕΕ.

Δεν είναι περίεργο για την κυβέρνηση να θέλει να φιλοτεχνήσει το δήθεν προοδευτικό και «αριστερό» προφίλ της, όσο περισσότερο σφίγγει τη θηλιά γύρω από τα εναπομείναντα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους «εταίρους» της. Νομοσχέδια, όπως το συγκεκριμένο, προσφέρονται για μια τέτοια αξιοποίηση.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την ιθαγένεια, η κυβέρνηση τροποποιεί προς το χειρότερο τον προηγούμενο νόμο 3838/2010 (νόμος Ραγκούση), προσαρμόζοντάς τον στην αντιδραστική απόφαση του ΣτΕ (460/2013), που τον είχε κρίνει αντισυνταγματικό. Επιπλέον, παγιώνει τον αποκλεισμό των μεταναστών από τη συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές, που επίσης είχε κριθεί αντισυνταγματική και αφήνει ανέγγιχτες τις αντιδραστικές διατάξεις του προηγούμενου νόμου για την πολιτογράφηση.

Με τις υπόλοιπες ρυθμίσεις, το νομοσχέδιο έρχεται να ενισχύσει το αντιδραστικό πλαίσιο σε βάρος των μεταναστών, που έχουν διαμορφώσει οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις και η ΕΕ. Πέρα από κάποιες επιμέρους διατάξεις, που κινούνται στη λογική της προσωρινής ρύθμισης οξυμένων καταστάσεων - όπως έκαναν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις - το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις καθαρά φιλεργοδοτικές, που εξυπηρετούν τις ανάγκες της εργοδοσίας για φτηνά και με μειωμένα δικαιώματα εργατικά χέρια μεταναστών, ιδίως στην αγροτική οικονομία.

Ιθαγένεια για ακόμη λιγότερα παιδιά

Καταργείται η δυνατότητα κτήσης ιθαγένειας με μόνη προϋπόθεση τη γέννηση στην Ελλάδα. Γίνονται ακόμη πιο αυστηρές οι προϋποθέσεις που αφορούν τη νόμιμη παραμονή των γονιών, αυξάνονται τα απαιτούμενα χρόνια φοίτησης σε ελληνικό σχολείο. Συνολικά, δυσκολεύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας για τα παιδιά των μεταναστών.Προβλέπονται οι εξής τρεις περιπτώσεις απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας:

1. Απόκτηση ιθαγένειας λόγω γέννησης και φοίτησης. Αφορά τα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και θα πρέπει α) να έχουν εγγραφεί τουλάχιστον στην α΄ τάξη του Δημοτικού σχολείου και να συνεχίζουν να το παρακολουθούν, β) ένας τουλάχιστον γονέας να διέμενε νόμιμα στη χώρα για 5 τουλάχιστον χρόνια πριν τη γέννηση του παιδιού, γ) νόμιμη διαμονή και των 2 γονέων κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης, ενώ ο ένας τουλάχιστον πρέπει να κατέχει συγκεκριμένη κατηγορία άδειας διαμονής (άδεια επί μακρόν διαμένοντος ή αόριστη ή δεκαετούς διάρκειας ή να έχει δελτίο πολιτικού πρόσφυγα ή να είναι ομογενής). Οι προϋποθέσεις για την απόκτηση των συγκεκριμένων αδειών είναι αυστηρές και τα παράβολα ιδιαίτερα υψηλά. Τέτοιου είδους άδειες διαθέτουν περίπου οι μισοί από τους λεγόμενους «νόμιμους» μετανάστες. Αποκλείονται τα παιδιά δεκάδων χιλιάδων μεταναστών που οι γονείς τους, είτε έχουν μικρότερης διάρκειας άδειες είτε δεν έχουν καθόλου, παρόλο που μπορεί να ζουν και να εργάζονται πολλά χρόνια στην Ελλάδα.

2. Απόκτηση ιθαγένειας λόγω φοίτησης. Αφορά τα παιδιά που μπορεί και να μη γεννήθηκαν στην Ελλάδα (όπως και η επόμενη περίπτωση), αλλά πρέπει να έχουν ολοκληρώσει 9 τάξεις ελληνικού σχολείου ή το γυμνάσιο και το λύκειο (6 τάξεις δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), εφόσον έχουν χαρτιά νόμιμης παραμονής και

3. Απόκτηση ιθαγένειας λόγω αποφοίτησης. Αφορά παιδιά που είναι απόφοιτοι ελληνικού ΑΕΙ ή ΤΕΙ και έχουν απολυτήριο ελληνικού Λυκείου, εφόσον έχουν χαρτιά νόμιμης παραμονής.

Στις περιπτώσεις που η αίτηση υποβάλλεται από το ίδιο το παιδί μετά την ενηλικίωσή του, το νομοσχέδιο διατηρεί τις προβλέψεις του νόμου Ραγκούση, που αποκλείουν την κτήση της ιθαγένειας σε περίπτωση που κριθεί επικίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια ή έχει καταδικαστεί (ποινικό μητρώο) για μια σειρά ποινικά αδικήματα, στα οποία περιλαμβάνονται και η αντίσταση κατά της αρχής ή η συκοφαντική δυσφήμηση (από τα κατεξοχήν αδικήματα που η εργοδοσία φορτώνει στους εργαζόμενους) ή ακόμη και το «αδίκημα» της έμπρακτης αλληλεγγύης σε μετανάστες που δεν έχουν χαρτιά, όπως η παροχή στέγης.

Ούτε στα λόγια ίση μεταχείριση ξένων και ντόπιων εργαζομένων

Με τη θέσπιση της ενιαίας άδειας διαμονής και εργασίας, ενσωματώνεται η Οδηγία 2011/98/ΕΕ, που υλοποιεί τη γενικότερη κατεύθυνση κεφαλαίου, κρατών - μελών και ΕΕ για απόλυτη σύνδεση της μετανάστευσης με την αγορά εργασίας, δηλαδή με την εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας και επιδιώκει τη νομιμοποίηση μεταναστών με βάση τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας.

Η βασικότερη αλλαγή αφορά τη λεγόμενη «ίση μεταχείριση εργαζομένων, κατόχων ενιαίας άδειας» με τους ημεδαπούς, π.χ. στους όρους απασχόλησης, στην απεργία και στη συνδικαλιστική δράση, στην εκπαίδευση και κατάρτιση. Ωστόσο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εξαιρεί από την «ίση μεταχείριση» στα όποια κουτσουρεμένα δικαιώματα, τομείς της Κοινωνικής Ασφάλισης (εκτός από τα οικογενειακά επιδόματα και τα επιδόματα ανεργίας), της εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, παρόλο που, με βάση ακόμη και την Οδηγία, δεν ήταν υποχρεωμένη. Ετσι, για παράδειγμα, οι μετανάστες που κατέχουν ενιαία άδεια διαμονής και εργασίας δεν μπορούν να λάβουν υποτροφίες, σπουδαστικά δάνεια, ή άλλες παροχές στο πλαίσιο της 2βάθμιας, 3βάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, ούτε εντάσσονται στις διαδικασίες παροχής στέγης (π.χ. φοιτητικές εστίες).

Η επιλεκτική και εναλλασσόμενη μετανάστευση σε όλο της το μεγαλείο

Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/36/ΕΕ, η μετάκληση και η εποχιακή εργασία των μεταναστών προσαρμόζεται απόλυτα στις ανάγκες των εργοδοτών, η λεγόμενη επιλεκτική μετανάστευση ξεδιπλώνεται σε όλο της το μεγαλείο, οι ισχύουσες ρυθμίσεις γίνονται ακόμη πιο φιλεργοδοτικές. Συγκεκριμένα:

-- Ο εργοδότης απαλλάσσεται ουσιαστικά από την υποχρέωση να εξασφαλίζει κατάλυμα στον εργαζόμενο.

-- Ακόμη και η υποχρέωση του εργοδότη να προκαταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές του μετανάστη για δύο μήνες, περιορίζεται στον ένα μήνα, ενώ για το υπόλοιπο διάστημα θα μπορεί να εξουσιοδοτήσει τον ΟΓΑ να τις εισπράξει από τις επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στην πράξη, ο εργαζόμενος θα κινδυνεύει να μένει ανασφάλιστος, αφού δεν ορίζεται έστω, ότι, αν δεν καταβληθούν οι εισφορές, θα θεωρείται ασφαλισμένος.

-- Μειώνεται ο ελάχιστος χρόνος μετάκλησης, από τρεις σε δύο μήνες, ρύθμιση προσαρμοσμένη ακόμη και στις βραχυχρόνιες ανάγκες των εργοδοτών.

-- Εάν ο εργοδότης δεν είναι εντάξει ως προς τις υποχρεώσεις του (ασφάλιση, φορολογία, μισθός κ.λπ.) ή αν παραβιάζει τη σύμβαση εργασίας, τότε ανακαλείται η θεώρηση εισόδου, δηλαδή θα πληρώνει τα σπασμένα ο μετανάστης που θα πρέπει να φύγει και από τη χώρα.

Διατηρείται η ασφάλιση των μεταναστών (όπως και των Ελλήνων) εργατών γης στον ΟΓΑ και όχι στο ΙΚΑ, παρόλο που παρέχουν μισθωτή εργασία, για να πληρώνουν μικρότερες ασφαλιστικές εισφορές οι εργοδότες, ενώ δεν προβλέπεται τίποτε για τη νομιμοποίηση των χιλιάδων μεταναστών εργατών γης, που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και συχνά δουλεύουν σε συνθήκες Μανωλάδας.

Συνεχίζεται η τακτική του "μπαλώματος" μέσω των αδειών διαμονής για "εξαιρετικούς" λόγους

Υπάρχουν μια σειρά διατάξεις που κινούνται στη λογική του «μπαλώματος» και της προσωρινής ρύθμισης κάποιων οξυμένων περιπτώσεων μεταναστών που έχασαν ή δεν απέκτησαν ποτέ νόμιμο καθεστώς διαμονής, παρόλο που ζουν κι εργάζονται για χρόνια στην Ελλάδα, όπως ακριβώς συνέβαινε και με τα νομοθετήματα των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Τέτοιες διατάξεις είναι: Η δυνατότητα χορήγησης άδειας για «εξαιρετικούς» λόγους σε όσους έχουν συμπληρώσει 7 (αντί για 10) έτη συνεχούς διαμονής, καθώς και σε όσους είχαν 5 χρόνια νόμιμης διαμονής στην τελευταία 10ετία πριν την υποβολή αίτησης, η δυνατότητα χορήγησης άδειας για «ανθρωπιστικούς» λόγους στα θύματα ή μάρτυρες ρατσιστικών εγκλημάτων (χωρίς παράβολο) κ.λπ.

Διατηρούνται τα δυσβάστακτα παράβολα, η σύνδεση της ανανέωσης των αδειών διαμονής με τα ένσημα, ενώ ακόμη και όσοι καταφέρουν να αποκτήσουν άδεια διαμονής με τις παραπάνω διατάξεις, γρήγορα θα έρθουν αντιμέτωποι με το Γολγοθά της ανανέωσής της, κινδυνεύοντας να βρεθούν και πάλι σε καθεστώς παρανομίας.

Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ είναι απόλυτα εναρμονισμένο με τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ και τις ανάγκες του κεφαλαίου, για μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό διαφορετικών ταχυτήτων. Δηλαδή, σε ένα μικρό κομμάτι μεταναστών, να δίνονται κάποια δικαιώματα, ώστε να επιτυγχάνεται και η μεγαλύτερη ενσωμάτωσή τους στο σύστημα, με σκοπό να είναι πιο παραγωγικοί για τις ανάγκες του κεφαλαίου, ενώ οι περισσότεροι να ζουν με ελάχιστα ή και καθόλου δικαιώματα, να παραμένουν σε καθεστώς επισφαλούς νομιμότητας ή «παρανομίας», ώστε να μπορούν οι εργοδότες να τους εκμεταλλεύονται με ακόμη πιο σκληρούς όρους, να διασπάται η ενότητα των εργαζομένων ακόμη και ανάμεσα στις τάξεις των ίδιων των μεταναστών.

Η θέση του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ έχει κατ' επανάληψη πει καθαρά στην εργατική τάξη και το λαό ότι το μεταναστευτικό ζήτημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί έξω από τις αιτίες που το προκαλούν, χωρίς σύγκρουση με την ΕΕ, με τον ίδιο τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης. Ειδικά σε ό,τι αφορά τον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα, που έχουν αυξηθεί κατακόρυφα το τελευταίο διάστημα, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε στοιχειώδης ανακούφιση του προβλήματος, χωρίς σύγκρουση με τη Συνθήκη Σένγκεν, τον Κανονισμό του Δουβλίνου, τις επιχειρήσεις του Frontex κ.λπ.

Ειδικά για την ιθαγένεια, το Κόμμα μας έχει τελείως διαφορετική προσέγγιση, που απορρέει από τη θέση του να μην υπάρχουν διακρίσεις στα δικαιώματα κανενός παιδιού. Γι' αυτό παλεύουμε για: Πλήρη δικαιώματα σε όλα τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται ή μεγαλώνουν στην Ελλάδα, χωρίς κανένα διαχωρισμό ανάλογα με το καθεστώς «νομιμότητας» των γονιών τους. Εγγραφή σε ειδικά δημοτολόγια των δήμων που κατοικούν. Αυτοδίκαιη κτήση της ελληνικής ιθαγένειας, μετά την ενηλικίωσή τους, εφόσον το επιθυμούν.

Για τα ζητήματα των αδειών παραμονής που ταλανίζουν τους μετανάστες διεκδικούμε άμεσα μέτρα ανακούφισης, όπως κατάργηση των παραβόλων, αποσύνδεση των αδειών διαμονής από τα ένσημα, νομιμοποίηση όσων βρίσκονται και εργάζονται στην Ελλάδα, με απλές και γρήγορες διαδικασίες, ιδιαίτερα αυτών που έχουν αναπτύξει ισχυρούς βιοτικούς δεσμούς, στελέχωση των υπηρεσιών κ.λπ.

Συνολικά για το νομοσχέδιο, το Κόμμα μας τοποθετείται με γνώμονα την υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων μεταναστών και των παιδιών τους, την ανάγκη να αντιμετωπιστούν έστω και ορισμένα από τα επιμέρους προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Συγχρόνως, αποκαλύπτει, αντιμάχεται και καταγγέλλει τις φιλεργοδοτικές, αντεργατικές ρυθμίσεις του.

Ιούνης 2015

Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ

για τις Λαϊκές Ελευθερίες και τη Δικαιοσύνη