Α, αυτό είναι δύσκολο "θαύμα"…

Ουδείς αμφιβάλλει για τον υψηλό συμβολισμό της επίσκεψης του Πάπα στη Λέσβο αλλά και για την ακόμα υψηλότερη επικοινωνιακή προβολή της.

Οι συμβολισμοί, όμως, δεν είναι πάντα μονής κατεύθυνσης. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να πει κανείς ότι όταν κάποιος – όπως ο Πάπας – συναντά και ευλογεί τους ηγέτες των κρατών που βομβαρδίζουν τη Μέση Ανατολή και μετά συναντά και τα θύματά τους, τα οποία ευλογεί επίσης, αυτό συνιστά μια πολύ βολική εκδοχή του «αγαπάτε αλλήλους» για όσους βομβαρδίζουν…

Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να ερμηνευτεί και η σκηνή με τις ελιές και το ψωμί στα κοντέινερς. Όσο χριστιανικού συμβολισμού θα μπορούσε να εκληφθεί αυτή η εικόνα, άλλο τόσο έχουν δικαίωμα να ακουστούν και οι άλλοι. Εκείνοι που λένε ότι το να χρησιμοποιείς τους πρόσφυγες που πέρασαν το χειμώνα στις λάσπες ως φόντο μιας ταπεινότητας που όταν σβήσουν οι κάμερες επιστρέφει στα μέγαρά της για να αποτελέσει την «δεξιά του Κυρίου» ιμπεριαλιστικών και φασιστικών καθεστώτων, αυτό δεν συνιστά χριστιανισμό, αλλά φαρισαϊσμό…

Σε κάθε περίπτωση, οι πρόσφυγες στη Λέσβο, την Ειδομένη, το Ελληνικό, αλλά και η εικόνα του 22% των Ελλήνων που ζουν σε συνθήκες απόλυτης ένδειας, δεν είναι παρά εικόνες ενός σάπιου κόσμου. Του κόσμου που δεν αρμόζει στον άνθρωπο. Ενός κόσμου που οι αρμοί οικοδόμησης του καθόλου άσχετοι δεν είναι με την Εκκλησία ως σύστημα εξουσίας.

Επειδή, μάλιστα, με αφορμή την επίσκεψη του Πάπα, δεν έλειψε ούτε το υμνολόγιο, ούτε η απίθανη υποκρισία για την «ωραιοποίηση» του ρόλου της Καθολικής Εκκλησίας ως βασικού πυλώνα του συστήματος εξουσίας που έχει εγκαθιδρυθεί στον κόσμο, και παρά το γεγονός ότι έχει πέσει  τόση στάχτη στα μάτια με συνέπεια να χρειαστεί πολλή προσπάθεια και αρκετός χρόνος για να κατακαθίσει η αχλή του διαχρονικού ψεύδους και για να ερμηνευτούν σωστά τα λόγια του Ντοστογιέφσκι, εντούτοις ας τα θυμηθούμε:

Στο έργο του «Αδελφοί Καραμαζόφ», περιγράφοντας με μαεστρία το ρόλο της Εκκλησίας, βάζει τον ιεροεξεταστή να απευθύνεται στον Χριστό και να του λέει: «Αυτό κάναμε. Διορθώσαμε το έργο Σου...».

Σε αυτό το «έργο», της… «διόρθωσης» του ανθρωπιστικού μηνύματος του χριστιανισμού, ο Πάπας (κάθε Πάπας, πέρα από το πρόσωπο) έχει διαχρονικά τη δική του «συμβολή». Για παράδειγμα:

• Ήταν ο προκάτοχος του σημερινού Πάπα, ο Ράτσινγκερ, για τον οποίο τα διεθνή ΜΜΕ έγραφαν: «Ο Πάπας κήρυξε πόλεμο στο χρήμα». Αλλά στο πλαίσιο εκείνου του… ανένδοτου, ουδέποτε μπήκε λουκέτο στην περίφημη «Τράπεζα του Βατικανού». Την ιδρυθείσα επί Μουσολίνι . Την εμφανιζόμενη να εμπλέκεται με χίλια νήματα με τη διαφθορά και τη μαφία. Την κατέχουσα δισεκατομμύρια σε ακίνητη περιουσία ανά τον κόσμο, σε χρυσό, σε αρχαιολογικούς θησαυρούς κλπ.

Τέτοια «θαύματα», προφανώς, δεν γίνονται. Είναι μάλλον πιο… οικονομικό να οργανώνεται κατά καιρούς μια... καλή «εξομολόγηση» των ιθυνόντων της Τράπεζας, ώστε να τηρείται πλήρως και το τελετουργικό για την «άφεση των αμαρτιών» τους...

• Ήταν ο προηγούμενος από τον Ράτσινγκερ, ο περίφημος Βοϊτίλα, που ουδείς αμφέβαλε ποτέ ότι ανάμεσα στους λόγους της ανάδειξής του στον παπικό θρόνο – λίγες βδομάδες αφότου είχε ηττηθεί από τον προκάτοχό του που πέθανε αιφνιδίως και έμεινε στον θρόνο μόνο για μερικές μέρες… - δέσποζε ο εξής: Ο αντικομμουνισμός του. Επρόκειτο για «θεϊκό» λόγο αν σκεφτεί κανείς ότι ο Βοϊτίλα ήταν (όλως τυχαίως) Πολωνός, ο πρώτος μη Ιταλός Πάπας μετά από 455 χρόνια, σε μια περίοδο έξαρσης του ψυχρού πολέμου και με την Πολωνία να θεωρείται ο αδύναμος κρίκος του τότε σοσιαλιστικού στρατοπέδου.

Ο Βοϊτίλα τίμησε τις προσδοκίες των υποστηρικτών του, προσανατόλισε το Βατικανό σε ρόλο «δεξιού βραχίονα» της Δύσης στη μάχη της ενάντια στον «άθεο κομμουνισμό». Μέχρι που πήρε και τα εύσημα του Γκορμπατσόφ που δήλωνε το 2005 ότι «χωρίς αυτόν δε θα είχε υπάρξει το τέλος του κομμουνισμού». ..

Στο πλαίσιο της «διόρθωσης» του κόσμου και της συμβολής της παπικής εξουσίας σε αυτό, αξίζει να θυμηθούμε ότι ήταν ο πάπας Ιωάννης - Παύλος ο Β΄ που είχε τη δική του συμβολή στις εξελίξεις και στη γειτονιά μας καθώς :

• ήταν από τους πρώτους που έθεσε το θέμα της «Μεγάλης Αλβανίας» (Μάρκο Αουρέλιο Ριβέλι, «Ο αρχιεπίσκοπος της γενοκτονίας», εκδόσεις Προσκήνιο),
• το 1991 έθεσε το ...Θεό στην υπηρεσία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας αναγνωρίζοντας την Κροατία πριν ακόμα κι από την ΕΕ (ο.π.),
• το 1995 προσκαλούσε το ΝΑΤΟ να πράξει το «αναγκαίο» (σ.σ.: βομβαρδισμούς) και
• το 1998, από το Ζάγκρεμπ όπου και ανακήρυξε «Άγιο» τον καρδινάλιο Στέπινατς, τον τιποτένιο συνεργάτη των χιτλερικών και γνωστό στην ιστορία ως «Αρχιεπίσκοπο της γενοκτονίας», ζητούσε την «επίλυση» (ο.π) του προβλήματος στο Κόσσοβο.

Η «επίλυση» ήρθε ένα χρόνο αργότερα με τον ανελέητο ΝΑΤΟϊκό βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας...

Θα πει κανείς ότι «αυτά είναι παλιά». Ότι από την εποχή που

• ο «Άγιος» Καρλομάγνος διακήρυττε ότι «αποστολή μου είναι να υπερασπιστώ με τα όπλα και με τη βοήθεια του Θεού την Αγία Εκκλησία, προς τα έξω για τη συντριβή των απίστων, στο εσωτερικό για τη διάδοση της Καθολικής πίστης»,
• από τις θηριωδίες των «πιστών σταυροφόρων», από το κάψιμο των «απαγορευμένων βιβλίων» και την Ιερά Εξέταση που στην πυρά της έγιναν παρανάλωμα από το 1542 δεκάδες εκατομμύρια «αιρετικοί» (Σωτήρης Οικονόμου, «Θρησκευτικός Λόγος», εκδόσεις ΔΙΟΝ).
• από την εκδοθείσα στα 1900 εγκύκλιο του πάπα Λέοντα ΙΓ΄ που έλεγε: «Είναι εντελώς απαράδεκτο να ενισχύσουμε, να υπερασπιζόμαστε ή να επιτρέψουμε την ελευθερία της σκέψης, του λόγου, των γραφομένων (...) σαν να ήταν δικαιώματα δοσμένα στους ανθρώπους απ' τη φύση» (Λιλή Ζωγράφου, «Αντιγνώση, τα δεκανίκια του καπιταλισμού», εκδόσεις Αλεξάνδρεια )
• από την περίοδο που ο πάπας θα ξεκαθαρίσει απευθυνόμενος προς όλο τον κόσμο: «Ο Μουσολίνι είναι απεσταλμένος της Θείας Πρόνοιας» (ο.π.) ενώ αργότερα ο πάπας Πίος ο ΙΒ΄ εξηγούσε ως εξής τη φιλοναζιστική στάση του Βατικανού: «Πού ξέρεις, μπορεί να κερδίσει τον πόλεμο η Γερμανία»...
• από την μετά τον πόλεμο περίοδο που «το Βατικανό προστάτεψε τους παλιούς ναζιστές και ανάμεσά τους πολλούς δολοφόνους και κατάφερε με εκκλησιαστική βοήθεια να τους φυγαδεύσει κρυφά στη Νότιο Αμερική» ενώ επίσης στήριξε κάθε αιμοσταγή και αμερικανοκίνητη δικτατορία στην περιοχή («Θρησκευτικός Λόγος», εκδόσεις ΔΙΟΝ, ο.π.), και
• από την εποχή που η Αγία Έδρα, το 1949, προέβη σε επίσημο αφορισμό όλων των κομμουνιστών ανά την υφήλιο,

ότι το διάστημα που μεσολάβησε οδήγησε στην «συγχώρεση» ή έστω την… παραγραφή των «αμαρτιών».

Ακόμα κι αν είναι έτσι – που δεν είναι - υπάρχουν γεγονότα τόσο πρόσφατα που δεν εμπίπτουν σε καμία διαδικασία παραγραφής. Για παράδειγμα:

• Ο Ράτσινγκερ, ο προκάτοχος του επισκέπτη μας Φραγκίσκου, ήταν ό,τι πιο «μαύρο» θα μπορούσε να εκλέξει το κονκλάβιο. Ήταν ο άνθρωπος στον οποίο ο Βοϊτίλα ανέθεσε - μεταξύ άλλων - να τσακίσει το κίνημα της «θεολογίας της απελευθέρωσης », δηλαδή το κίνημα για μια Εκκλησία κοντά στο λαό και τους αγώνες του στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και του Τρίτου Κόσμου. Για να το πετύχει αυτό ο Βοϊτίλα άνοιξε τις πόρτες της ιεραρχίας στην παραεκκλησιαστική οργάνωση «Opus Dei» και αναβάθμισε τη λεγόμενη «Ιερά Σύνοδο για τη διδασκαλία της πίστης», υπηρεσία του Βατικανού που θεωρείται ο «κληρονόμος» της Ιεράς Εξέτασης. Επικεφαλής αυτής της σύγχρονης Ιεράς Εξέτασης, ο πάπας Παύλος ο Β' διόρισε τον διάδοχό του, τον Γιόζεφ Ράτσινγκερ.

Η αποστολή του Ράτσινγκερ από το 1983 ήταν πολύ «λεπτή»: Να «εξοντώσει» όχι μόνο τους επισκόπους που είχαν ταχθεί με τις λαϊκές επαναστάσεις και τα λαϊκά κινήματα στη Λατινική Αμερική («έργο» που έφερε σε πέρας σε Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, Χιλή κ.ά.), αλλά και τον «ιδρυτή» της «θεολογίας της απελευθέρωσης », τον θεολόγο και κοινωνικό επιστήμονα Γκουστάβο Γκουτιέρες, από το Περού.

Στον Γκουτιέρες ανακοινώθηκε το 1998 ότι η Ιερά Σύνοδος υπό τον Ράτσινγκερ συνέχιζε να διατηρεί το έργο του για τη «θεολογία της απελευθέρωσης» σε καθεστώς (ιεράς) «εξέτασης».

Από το χέρι του Ράτσινγκερ, επίσης, είναι γραμμένο και το κείμενο του Βατικανού, από το 1984, με το οποίο το κίνημα της «θεολογίας της απελευθέρωσης », δηλαδή το κίνημα υπέρ των φτωχών και καταπιεσμένων, καταδικάζεται από τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία σαν «μαρξιστική αίρεση»...

• Εξίσου πρόσφατη, μόλις το 2010, είναι η κατάθεση που έδωσε ενώπιον του δικαστηρίου ο σημερινός Πάπας, απαντώντας στις κατηγορίες για τη σχέση του με τη δικτατορία στην Αργεντινή και για τα χιλιάδες θύματα, εκείνου του «βρόμικου πολέμου» των δολοφονιών και των απαγωγών – μεταξύ των οποίων και ιερωμένοι - που πραγματοποίησε το αιμοσταγές καθεστώς του στρατηγού Βιντέλα.

Ο Πάπας, κατά κόσμον Μπεργκόλιο, προκαθήμενος τότε της Καθολικής Εκκλησίας στην Αργεντινή,  δήλωσε ότι είχε άγνοια για όλα όσα του απέδιδαν, ισχυριζόμενος ότιπληροφορήθηκε για τα βασανιστήρια «πολύ αργότερα». Πάλι καλά που δεν είπε ότι «τότε διάβαζε»…

Ωστόσο οι ηρωικές μανάδες της Αργεντινής, οι μανάδες της Πλατείας του Μάη (Plaza del Mayo), που διαδηλώνουν για τις δολοφονίες των παιδιών τους για δεκαετίες, έχουν άλλη άποψη.     

Ήδη από το 2007, οι μανάδες καταγγέλλουν τον Φραγκίσκο για τη στάση του επί χούντας. Το ίδιο και ο αντάρτης παπάς Don Vitaliano della Sala που έχει δημοσιοποιήσει  στοιχεία, μιλώντας για συνεργασία του Φραγκίσκου, τότε αρχιεπισκόπου  Αργεντινής, με την χούντα του Βιντέλα (Νίκος Κλειτσίκας)

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα πως βλέπει κανείς τα πράγματα, αν δηλαδή τέτοιες επισκέψεις έχουν ειλικρινή χαρακτήρα ή αποτελούν ένα επικοινωνιακό εργαλείο στην υπηρεσία της βιτρίνας πασών των εξουσιών και των Εκκλησιών, θα το επαναλάβουμε:

Πάνω και πέρα από τους συμβολισμούς, υπάρχει η ουσία.

Και η ουσία είναι ότι στην Ελλάδα παραμένουν εγκλωβισμένοι πάνω από 50.000 άνθρωποι.

Η ουσία είναι ότι τελεί εν ισχύ μια εμετική, ρατσιστική απόφαση της ΕΕ ,τόσο στο εσωτερικό της όσο και με την Τουρκία, που αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες με όρους «τόσα γρόσια το κεφάλι».

Η ουσία είναι ότι την ίδια μέρα που ο Πάπας πήρε μαζί του 12 ανθρώπους από τη Λέσβο με κατεύθυνση το Βατικανό, πάνω από 30.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν το Χαλέπι παίρνοντας το δρόμο της προσφυγιάς λόγω της συνέχισης του πολέμου στη Συρία.

Η ουσία είναι αυτή που αναδύεται από το εξαιρετικό σκίτσο:   

«Θαύματα», όπως το τέλος του πολέμου, δεν γίνονται ούτε με ευχές, ούτε με παρακάλια.

Νίκος Μπογιόπουλος