Μια αποκαλυπτική συζήτηση για την Ασφάλιση

Τι ειπώθηκε (και τι δεν ειπώθηκε) σε πρόσφατη ημερίδα του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου

Από παλιότερη κινητοποίηση του ΠΑΜΕ

Oποιος παρακολούθησε πρόσφατη ημερίδα του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου για την Ασφάλιση, το συμπέρασμά του θα ήταν μονοσήμαντο: Η ανάπτυξη ιδιωτικών συστημάτων Ασφάλισης, που θα έρθουν να αντικαταστήσουν το συνεχώς συρρικνούμενο δημόσιο σύστημα, είναι μονόδρομος, σύμφωνα με όσα είπαν διοργανωτές και συμμετέχοντες.

Οι καπιταλιστικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, με τη συνδρομή οικονομολόγων και «ειδικών» της Ασφάλισης, μυρίζονται «ψητό» και όχι άδικα. Το προωθούμενο από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σχέδιο για την Ασφάλιση και η παραπέρα συρρίκνωση των κύριων συντάξεων, μαζί με την «εξαέρωση» των επικουρικών και των εφάπαξ, δημιουργούν το πιο κατάλληλο έδαφος για την προώθηση των επιχειρηματικών σχεδίων αυτών των ομίλων.

Είναι η βάση, πάνω στην οποία η «ιδιωτική πρωτοβουλία» θα ανοίξει νέα πεδία δράσης, στήνοντας τις δικές της πυραμίδες κερδοφορίας. Βέβαια, από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι των επιχειρηματικών ομίλων κάνουν τη δουλειά τους. Φροντίζουν για τα κέρδη των επιχειρήσεών τους και προς τούτο επιστρατεύουν και τους «ειδικούς», για να αποδείξουν τη «χρεοκοπία» του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος, τις «παθογένειές του», που δήθεν θα γιατρευτούν από τη δράση του ιδιωτικού τομέα, κρύβοντας τις πραγματικές αιτίες και τις ευθύνες κράτους και εργοδοσίας για τη σημερινή κατάσταση στα Ταμεία.

Και τι δεν χρέωσαν στη δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση: Ο Μ. Νεκτάριος, καθηγητής ασφαλιστικής επιστήμης και πρώην διοικητής του ΙΚΑ, ισχυρίστηκε πως «το ασφαλιστικό πρόβλημα αποτελεί τον έναν από τους τρεις κύριους παράγοντες της πτώχευσης της χώρας...». Ο πρώην υπουργός Εργασίας Τ. Γιαννίτσης, πηγαίνοντας παραπέρα, υποστήριξε ότι «το Ασφαλιστικό ήταν και είναι γενεσιουργός παράγοντας της μεγάλης κρίσης μας».

Κουνάνε το δάχτυλο στους ασφαλισμένους

Σε αυτήν τη «γραμμή», δεν έχουν πρόβλημα να τα «ρίξουν» και στις κυβερνήσεις, όχι βέβαια για να αναδείξουν τον αντεργατικό χαρακτήρα των πολιτικών τους, αλλά για να ενοχοποιήσουν τα εργατικά και ασφαλιστικά δικαιώματα και να καταγγείλουν την πολιτική ατολμία τους να τα συντρίψουν με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς.

Ετσι, ο Μ. Νεκτάριος αποφάνθηκε ότι πολλά από τα αίτια για την κατάσταση του Ασφαλιστικού «οφείλονται στον άκρατο λαϊκισμό των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης σε αγαστή συνεργασία με τα εργατικά συνδικάτα»!Ορισε, μάλιστα, τους κυριότερους παράγοντες επιβάρυνσης του συστήματος ως εξής: «α) Τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης, τα οποία ήσαν τα πλέον γενναιόδωρα σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, β) η πολυδιάσπαση των Ταμείων, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή και γ) η πρόωρη συνταξιοδότηση πριν την κανονική ηλικία των 65 ετών».

Δεν γνωρίζουμε αν η «πολυδιάσπαση», που επικαλείται ο πρώην διοικητής του ΙΚΑ, τον εμπόδισε να περιορίσει έστω την εισφοροδιαφυγή των επιχειρήσεων προς τον ασφαλιστικό οργανισμό που διοικούσε και που από τη θέση του είχε υποχρέωση να πράξει. Σημειώνεται μόνο ότι η εισφοροδιαφυγή προς το ΙΚΑ και την περίοδο που είχε την ευθύνη του, ξεπερνούσε το 30%. Επιπλέον, ήδη το 2012 το ΚΕΑΟ διαπίστωνε πως τα ληξιπρόθεσμα χρέη των επιχειρήσεων προς το Ταμείο έφταναν τα 8 δισ. ευρώ!

Μάλιστα, το μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των οφειλών προς το ΙΚΑ δημιουργήθηκε μέχρι το 2009, πριν δηλαδή από το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης και σε καιρούς υψηλής κερδοφορίας για τους καπιταλιστικούς ομίλους. Αλλά για τους καπιταλιστές και το ρόλο τους στην εξέλιξη του Ασφαλιστικού, οι «ειδικοί» τηρούν σιγήν ιχθύος.

Αντίθετα, είναι λαλίστατοι όταν προσπαθούν να μας πείσουν ότι το ασφαλιστικό σύστημα είναι «γενναιόδωρο» προς τους συνταξιούχους και πως υπάρχουν πολλές «πρόωρες» συνταξιοδοτήσεις. Ετσι μεταφράζουν το «λαϊκισμό» των αστικών κυβερνήσεων. Προφανώς, δεν είναι άξιο προσοχής το γεγονός ότι οι ίδιες αυτές κυβερνήσεις έκλειναν τα μάτια (όταν δεν ενθάρρυναν...) στην εισφοροδιαφυγή και στην εισφοροαποφυγή των επιχειρήσεων.

Ενα βήμα πιο πέρα η διαχρονική επίθεση

Ολα τα παραπάνω, η συντονισμένη αυτή επίθεση προς την Κοινωνική Ασφάλιση δεν γίνεται βέβαια για να διορθωθούν τα «κακώς κείμενα», αλλά υπηρετεί τους ίδιους διαχρονικούς ταξικούς στόχους: Την απαλλαγή του κράτους και της εργοδοσίας από το κόστος της Ασφάλισης, τη μετατροπή της σε ατομική υπόθεση.

Ετσι, αφού για 20 χρόνια οι αστικές κυβερνήσεις τσάκισαν με αλλεπάλληλους νόμους τις συντάξεις, ρήμαξαν τα αποθεματικά των Ταμείων και αύξησαν τα όρια ηλικίας, τώρα βάζουν μπροστά το σχέδιο για την ανάπτυξη της ιδιωτικής Ασφάλισης, δηλαδή των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων, που θα τα διαχειρίζονται οι καπιταλιστικοί όμιλοι.

Ο Τ. Γιαννίτσης αποφάνθηκε πως «σήμερα, η πολιτική διαχείριση του Ασφαλιστικού έχει κάνει την θεσμοθέτηση μιας κεφαλαιοποιητικής διάστασης αναπότρεπτη» (!) Η Γενική Διευθύντρια της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, Μαργαρίτα Αντωνάκη, που επίσης μίλησε στην ημερίδα, υπογράμμισε πως «απαιτούνται δομικές αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Στροφή προς κεφαλαιοποιητικά συστήματα» και ειδικά «το σύστημα των τριών πυλώνων».

Ιδού και η ...«ψυχολογική» εξήγηση αυτής της «αναγκαιότητας»: «Ο τρίτος πυλώνας - λέει η εκπρόσωπος των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών - αντανακλά τη συνειδητή βούληση του πολίτη να πάρει τη ζωή στα χέρια του και να φροντίσει ο ίδιος γι' αυτόν μέσα από τα ιδιωτικά προγράμματα συνταξιοδότησης που αγοράζει από ασφαλιστικές εταιρίες»!

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, η εξώθηση των εργαζομένων να ξαναπληρώσουν από το υστέρημά τους επιπλέον εισφορές προς τις ασφαλιστικές εταιρείες για να συμπληρώσουν την πενιχρή δημόσια σύνταξη, αναγορεύεται σε «συνειδητή βούληση» και πλασάρεται ως στοιχείο «ελευθερίας» και προσωπικής επιλογής «να πάρει (ο ασφαλισμένος) τη ζωή στα χέρια του». Η πραγματικότητα βέβαια είναι ότι μ' αυτόν τον τρόπο, η ζωή του πέφτει στα χέρια των κορακιών της ιδιωτικής Ασφάλισης, χωρίς καμία εγγύηση για τις μελλοντικές παροχές που θα λάβει.

Βρίσκουν πρόσφορο έδαφος

Ιδού πώς μετράνε οι ασφαλιστικές εταιρείες τις προοπτικές που ανοίγονται μπροστά τους ενόψει των νέων ανατροπών. «Στην Ελλάδα - ανέφερε η εκπρόσωπος της ΕΑΕΕ - ο τρίτος πυλώνας είναι λιγότερο ανεπτυγμένος απ' ό,τι στην Ευρώπη, όπως προκύπτει από τα καταβαλλόμενα κατά κεφαλήν ασφάλιστρα Ζωής και Συντάξεων. Μέσος όρος ετησίως στην Ευρώπη 1.200 ευρώ. Μέσος όρος στην Ελλάδα 172 ευρώ».

Να, λοιπόν, το «ψητό». Μάλιστα, η ίδια ανέφερε πως ήδη στα ευρωπαϊκά όργανα διεξάγεται συζήτηση «για τη δημιουργία πανευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού προγράμματος». Δηλαδή, η ΕΕ μπαίνει μπροστά για να προωθηθεί ακόμα πιο αποφασιστικά η ιδιωτική Ασφάλιση, σε βάρος των δημόσιων συστημάτων που η ίδια υπονομεύει.

Σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, στην ανάπτυξη των ιδιωτικών προγραμμάτων Ασφάλισης, σπρώχνει σταθερά το σχέδιο νόμου της κυβέρνησης, κατακρεουργώντας τις δημόσιες συντάξεις. Και αυτό ως το πρώτο βήμα. Διότι, η κυβέρνηση με το Πόρισμα της «επιτροπής σοφών» που δόθηκε στη δημοσιότητα το προηγούμενο φθινόπωρο - και μόνο προσωρινά κρατήθηκε προς τα πίσω - δεν εγκαταλείπει το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την επιβολή προγραμμάτων ιδιωτικής Ασφάλισης με την «κεφαλαιοποιητική» λογική.

Αλλωστε, αυτή η πλευρά έχει πλήρως υιοθετηθεί στην περίπτωση του ΕΤΕΑ (επικουρικών συντάξεων), αλλά και των εφάπαξ που πλέον εντάσσονται σε αυτό, αφού μέσω της «ρήτρας μηδενικού ελλείμματος» δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το ύψος των επικουρικών και των εφάπαξ, αλλά αυτά θα δίνονται ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του Ταμείου.

Το γεγονός ότι το ΕΤΕΑ - προς το παρόν - μαζί με τις εισφορές και τα όποια αποθεματικά του, παραμένει τυπικά στην ευθύνη του κράτους, αυτό σε τίποτα δεν το εντάσσει στο δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα. Το κράτος έτσι και αλλιώς δεν εγγυάται τις παροχές του. Το επόμενο βήμα θα είναι το πέρασμα αυτών των συντάξεων στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, κάτι για το οποίο ερίζουν οι ασφαλιστικές. Η συζήτηση άλλωστε σε αυτήν την προοπτική ήδη άνοιξε..!

Γιαννής ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ