Ο υπουργός Υγείας "με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγεια"

Η πατέντα αποτελεί βασικό μηχανισμό εξασφάλισης

και προστασίας του κέρδους των φαρμακοβιομηχάνων

και απορρέει από το γεγονός ότι το Φάρμακο παράγεται

και διακινείται σαν εμπόρευμα

Στις 18/04/2016 πραγματοποιήθηκε στο Αμστερνταμ η άτυπη Σύνοδος των υπουργών Υγείας της ΕΕ με θέμα «Φαρμακευτική Καινοτομία προς όφελος των ασθενών και των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας». Σε αυτήν ο Α. Ξάνθος ανέφερε: «(...) η φαρμακευτική και βιοτεχνολογική καινοτομία μπορεί να συμβάλει στην ανακούφιση των ασθενών, να επηρεάσει την πρόγνωση, να θεραπεύσει σοβαρά και απειλητικά για τη ζωή νοσήματα, αλλά η πρόσβαση των ανθρώπων σε αυτά, ακόμα και σε αναπτυγμένες χώρες, δεν είναι αυτονόητη, ούτε δεδομένη».

Είναι απόλυτα σωστή η διαπίστωση του υπουργού, αλλά γιατί δε μας λέει γιατί συμβαίνει αυτό; Μήπως επειδή θέλει να κρύψει ότι ευθύνεται η ίδια η πολιτική που ασκεί και η κυβέρνησή του, όπως και άλλων κρατών, πολιτική δραστικών περικοπών των κρατικών δαπανών για Υγεία και Φάρμακο και αύξηση των (άμεσων και έμμεσων πληρωμών) του λαού γι' αυτά;

Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής και με στόχο την απαρέγκλιτη εφαρμογή της, μιλά για την αναγκαιότητα προώθησης των καινοτόμων φαρμάκων, την οποία εξαρτά από την «οικονομική αντοχή των συστημάτων Υγείας». Αυτό σημαίνει ότι τα καινοτόμα φάρμακα θα προωθούνται στο βαθμό που θα επιτρέπουν οι δραστικά πετσοκομμένοι προϋπολογισμοί του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων.

Αυτός είναι ο πυρήνας της πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση, όπως ακριβώς έκαναν και όλες οι προηγούμενες, που έχει ως αποτέλεσμα ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των λαϊκών στρωμάτων να αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του σε φάρμακα, πολύ περισσότερο σε καινοτόμα.

Πάει πολύ, λοιπόν, να λέει ο υπουργός ότι «βασική αξιακή μας παραδοχή είναι ότι το Φάρμακο δεν αποτελεί απλό εμπορικό προϊόν, αλλά ένα μείζονος σημασίας κοινωνικό αγαθό». Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκει να συγκαλύψει την αντιλαϊκότητα της πολιτικής του, επιστρατεύοντας αξιακές αρχές, φιλολαϊκό πλαίσιο αιτημάτων, τα οποία η κυβέρνησή του τα έχει απεμπολήσει προ πολλού.

Ενδεικτικό τού πόσο «μείζονος σημασίας κοινωνικό αγαθό» θεωρεί ο υπουργός και η κυβέρνησή του το Φάρμακο, είναι - εκτός από τις υπέρογκες αυξήσεις της φαρμακευτικής δαπάνης που πληρώνουν οι ασθενείς - και η πρόσφατη Υπουργική Απόφαση, με την οποία βάζει μέχρι και τους ανασφάλιστους να πληρώνουν για φάρμακα, ενώ οι μόνοι που δε θα πληρώνουν είναι όσοι έχουν 201 ευρώ (!!!) μηνιαίο εισόδημα. Τέτοια γαλαντομία! Αναρωτιόμαστε πόσο παραπάνω θα πληρώναμε για φάρμακα, αν η κυβέρνηση δεν είχε «βασική αξιακή παραδοχή» ότι το Φάρμακο αποτελεί «κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα».

Στη συνέχεια, προσπαθεί να δικαιολογήσει τη διαφορά λόγων και έργων της κυβέρνησης με το ότι «οι βιομηχανίες Φαρμάκου διαθέτουν μεγάλη οικονομική ισχύ (...) κάνουν κατάχρηση του καθεστώτος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων (...)». Γι' αυτό προτείνει: «Αναθεώρηση του καθεστώτος κατάχρησης της προστασίας των δικαιωμάτων (...) για την πρώιμη πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα, διακρατική συνεργασία για κοινή διαπραγμάτευση τιμής αποζημίωσης των φαρμάκων για να αντιμετωπιστεί η τακτική των βιομηχανιών να επιβάλλουν μηχανισμούς τιμολόγησης που υπονομεύουν το δικαίωμα των ασθενών στην ευχερή πρόσβαση σε καινοτόμα και ακριβά φάρμακα».

Δηλαδή, η πρόταση της κυβέρνησης φτάνει μέχρι να ζητά «μια κάποια χαλάρωση της πατέντας» (πού να τολμήσει να μιλήσει για κατάργηση...) «με διακρατική συνεργασία».

Η πατέντα αποτελεί βασικό μηχανισμό εξασφάλισης και προστασίας του κέρδους, μέσα σε συνθήκες ανελέητου ανταγωνισμού των φαρμακοβιομηχανιών, και απορρέει από το γεγονός ότι το Φάρμακο παράγεται και διακινείται σαν εμπόρευμα. Τα μέτρα που προτείνει ο υπουργός, ενταγμένα στην κυβερνητική πολιτική, αφορούν ρυθμίσεις στην αγορά του Φαρμάκου στο πλαίσιο της επιχειρηματικής δράσης. Γι' αυτό, εξάλλου, δε μιλά για κατάργηση της πατέντας, αλλά για «περιορισμό της κατάχρησης αυτής».

Αλλωστε, ο περιορισμός ή ακόμα και η κατάργηση της πατέντας εκφράζουν τα ιδιαίτερα συμφέροντα ενός τμήματος φαρμακοβιομηχάνων (π.χ. αυτών που παράγουν γενόσημα), στο πλαίσιο των οξυμένων ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών στον κλάδο του Φαρμάκου, από τους οποίους ο λαός δεν έχει να κερδίσει τίποτα.

Αναμφισβήτητα, είναι θετικό για το λαό ένα καινοτόμο φάρμακο να κυκλοφορήσει πιο γρήγορα. Δε φτάνει, όμως, μόνο αυτό. Διότι οι ασθενείς καλούνται να πληρώσουν βαρύ τίμημα με τις αυξημένες πληρωμές στις συμμετοχές και γι' αυτά τα φάρμακα, ενώ ένα μεγάλο κομμάτι του λαού δεν μπορεί να τα αγοράσει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα φάρμακα τα οποία δεν προστατεύονται από πατέντα, γιατί όλα τα φάρμακα εξακολουθούν να είναι εμπορεύματα και μάλιστα πολλές φορές «απρόσιτα» για τα λαϊκά στρώματα.

Η «επίτευξη μιας πιο προσιτής τιμής» των ακριβών καινοτόμων φαρμάκων αφορά τις κρατικές δαπάνες και όχι τις δαπάνες των ασθενών. Αυτό διαπραγματεύεται ο υπουργός. Αλλωστε, υπάρχει σχετική πείρα των τελευταίων χρόνων, όπου ενώ έγιναν πολλές φορές μειώσεις στις λιανικές τιμές των φαρμάκων, ωστόσο αυτές «ενσωματώθηκαν» ως μείωση στην ασφαλιστική τιμή (δηλαδή αυτή που αποζημιώνει το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία) και όχι σε αυτήν που πληρώνουν οι ασθενείς, η οποία αντίθετα αυξήθηκε.

Ο υπουργός αναφέρθηκε και στις ελλείψεις των φαρμάκων, όπου είπε: «Απαιτείται συντονισμός και διακρατική συνεργασία για να αντιμετωπίζονται προβλήματα ελλείψεων φαρμάκων, που προκύπτουν από τη δυνατότητα της φαρμακοβιομηχανίας να εκμεταλλεύεται τη μονοπωλιακή της θέση και να απειλεί με αποσύρσεις φαρμάκων». Κι εμείς λέμε ότι αυτός είναι στην κυβέρνηση εδώ κι ένα χρόνο, «έχει το μαχαίρι, έχει και το πεπόνι». Γιατί δεν παίρνει όλα τα απαιτούμενα μέτρα, είτε μεμονωμένα είτε σε συνεργασία, ώστε οι ασθενείς να μην ταλαιπωρούνται και βάζουν σε δοκιμασία την υγεία τους, ακόμα και τη ζωή τους, προκειμένου να έχουν έγκαιρα το φάρμακο που απαιτείται;

Πρόκειται για σοβαρό πρόβλημα, το οποίο έχει εμφανιστεί ξανά αυτήν την περίοδο στη χώρα μας. Κατά διαστήματα, τα όποια μέτρα παίρνονται, μπορεί πρόσκαιρα να οδηγούν στην εκτόνωση μιας κατάστασης, όμως οι ελλείψεις επανεμφανίζονται, γιατί το Φάρμακο αποτελεί πεδίο κερδοφορίας κι έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των μονοπωλίων. Γι' αυτό και οι φαρμακοβιομήχανοι, αξιοποιώντας την ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων του Μάαστριχτ, τα αποσύρουν αν δεν εξασφαλίζουν το προσδοκώμενο κέρδος, τα διακινούν σε άλλες αγορές (κάνουν παράλληλες εξαγωγές), που είναι πιο ακριβά απ' ό,τι στην Ελλάδα.

Απ' όλα τα παραπάνω φαίνεται ότι ο υπουργός επιβεβαιώνει τη λαϊκή παροιμία σε παράφραση: «Ο Αντρέας με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγεια». Γι' αυτό και ο λαός, εκτός από τα λόγια, πρέπει να κρίνει τους πολιτικούς και τα κόμματα και από τα έργα τους.

Χριστίνα ΜΑΤΣΙΑΚΑ
Μέλος του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ