Οταν οι αστοί αρθρογραφούν με τίτλους: "Ιρλανδία εναντίον Φινλανδίας"...

...ή πώς η καπιταλιστική ανάπτυξη φέρνει καπιταλιστική κρίση

Από κινητοποίηση στην Ιρλανδία ενάντια στη λιτότητα

Σε πρόσφατο άρθρο του BLOOMBERG με τίτλο: «Ιρλανδία εναντίον Φινλανδίας: Τα δύο άκρα της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη», αναφερόταν: «Η μία χώρα μπήκε σε πρόγραμμα διάσωσης, ενώ η άλλη μετατράπηκε από "οικονομικό θαύμα" στο "νέο ασθενή της Ευρώπης". Υστερα από τον εντυπωσιακό ρυθμό ανάπτυξης του 7,8% το 2015, ο Κέλτικος Τίγρης αναμένεται να αναπτυχθεί με τον ταχύτερο ρυθμό στην Ευρωζώνη φέτος, 4,7%.

Η Φινλανδία, από την άλλη, συνεχίζει να απογοητεύει. Παραμένοντας χαμηλότερα από το μέσο όρο της Ευρωζώνης από το 2012, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της αναμένεται να αυξηθεί μόλις κατά 0,5% φέτος, που είναι ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης έπειτα απ' αυτόν της Ελλάδας.

Ο διεθνής οίκος «Standard & Poor's» αφαίρεσε από τη σκανδιναβική χώρα την αξιολόγηση ΑΑΑ, ενώ αντίστοιχα αναβάθμισε αυτή της Ιρλανδίας».

Το φινλανδικό θαύμα

Στην οικονομία της Φινλανδίας εκδηλώθηκε οικονομική κρίση το 1990 που κράτησε έως τις αρχές του 1995. Το ΑΕΠ μειώθηκε συνολικά 15%, η επίσημη ανεργία έφτασε στο 20%, οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 50%, η ιδιωτική κατανάλωση κατά 10%, οι εξαγωγές κατά 10%. Πώς αντιμετωπίστηκε η κρίση σε όφελος του κεφαλαίου; Με τη γνωστή συνταγή: Τσάκισμα της εργατικής τάξης με δραστική μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Τσάκισμα και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Σ' αυτό συνέβαλε η πολιτική συναίνεση των κομμάτων και η ταξική συνεργασία. Ποια μέτρα εφάρμοσαν;

Υποτίμησαν το φινλανδικό νόμισμα κατά 40% και μείωσαν τα επιτόκια στο 1/3, από 15% έπεσαν στο 5%. Τα μέτρα αυτά συρρίκνωσαν δραστικά το εργατικό, λαϊκό εισόδημα. Μείωσαν δραστικά επίσης τις δημόσιες δαπάνες και την πλήρωσε μέρος των παροχών στο λαό από το κράτος.

Προχώρησαν σε παραγωγική ανασυγκρότηση με έμφαση την πληροφορική, τις τηλεπικοινωνίες και τη βιοτεχνολογία, ως τομείς με μεγάλο κέρδος, λόγω μεγάλης παραγωγικότητας, και τεράστιες για τη Φινλανδία εξαγωγές. Ετσι δημιουργήθηκε π.χ. η «Nokia».

Αυτά ονομάστηκαν «φινλανδικό θαύμα», αλλά το 2011 εκδηλώθηκε ξανά οικονομική κρίση και κρατά έως σήμερα. Το ΑΕΠ της Φινλανδίας έχει μειωθεί κατά 6%.

Και μάλιστα έχουν χτυπηθεί οι κλάδοι της βιομηχανίας (χαρτοβιομηχανίες, βιομηχανία ξυλείας), αλλά και η βιομηχανία της Πληροφορικής, όπως το διεθνικό μονοπώλιο «Nokia».

Τέλη Μάη του 2015, η κυβέρνηση πρόβαλε ένα πρόγραμμα, για την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ έως το 2030, δηλαδή μέτρα λιτότητας που χτυπούν, από την Υγεία μέχρι το Δημόσιο, την Εκπαίδευση, τις παροχές κάλυψης λαϊκών αναγκών, επιδόματα κ.λπ.

Πριν από το 1995 και την εισαγωγή του ευρώ, είχαν πάρει όλα τα μέτρα ενίσχυσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά επανήλθε η κρίση, μετά το ξεπέρασμα της προηγούμενης κρίσης τη δεκαετία του 1990.

Και τώρα, λοιπόν, παίρνουν μέτρα διαχείρισης της κρίσης που να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα, μέτρα που να αυξάνουν το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου.

Ρεπορτάζ αστικών ΜΜΕ τον Ιούλη του 2015 αναφέρονταν σε εφαρμογή πολιτικής δημοσιονομικής λιτότητας, αφού ο πρωθυπουργός της, Γιούχα Σιπίλα, παρουσίαζε σχέδιο για τη μείωση των μισθών κατά 5% έως το 2019 ως λύση, προκειμένου να βρεθεί διέξοδος στο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της χώρας.

Αρχές του Απρίλη 2016, η κυβέρνηση της Φινλανδίας κατέληξε σε συμφωνία με τα συνδικάτα και προβλέπει, ανάμεσα στα άλλα, δραστικές περικοπές στις κρατικές δαπάνες για παροχές στο λαό, όπως στην εκπαίδευση και τα επιδόματα παιδιών. Αύξησαν τις ώρες εργασίας, «πάγωσαν» τους μισθούς, κατάργησαν μια σειρά παροχές όπως το επίδομα της καλοκαιρινής άδειας, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, μέσω της μείωσης κατά τουλάχιστον 5% της τιμής της εργατικής δύναμης, αλλά και για «εξοικονόμηση» περίπου 7 δισ. ευρώ μέχρι το 2019. Δηλαδή, το πρόγραμμα λιτότητας που εξάγγειλε το 2015 για 10 δισ. ευρώ έως το 2030, το προωθεί σχεδόν ολόκληρο έως το 2019.

Η κρίση στην Ιρλανδία

Από το 2008 έως και το 2010, το ΑΕΠ της Ιρλανδίας υποχώρησε κατά 8,4%. Εκδηλώθηκε κρίση. Το Νοέμβρη του 2010, η Ιρλανδία υπέγραψε μνημόνιο για να δανειοδοτηθεί με 85 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των μεγάλων κρατικών χρεών σε ιδιωτικούς τραπεζικούς ομίλους. Το κρατικό χρέος της Ιρλανδίας αυξήθηκε σημαντικά, επειδή η κυβέρνησή της ενίσχυε, λόγω κρίσης, τους ιρλανδικούς τραπεζικούς ομίλους από το 2008 ακόμη, ενώ είχε και μεγάλο έλλειμμα που οφειλόταν στην τεράστια φοροαπαλλαγή του κεφαλαίου (φόρος μόλις 12,5%). Αυτά συνοδεύτηκαν από ένα πακέτο βάρβαρων αντιλαϊκών μέτρων για επαναφορά των δεικτών στο πλαίσιο του «Συμφώνου Σταθερότητας» της ΟΝΕ. Δηλαδή, μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2,9% του ΑΕΠ έως το 2014 από 11,7% το 2009 (όριο είναι το 3%). Επέβαλαν δραστική μείωση των κρατικών δαπανών για λαϊκές ανάγκες, μείωση των μισθών στο Δημόσιο, από 5% έως 20%, ανάλογα με το ύψος των αποδοχών, μείωση των συντάξεων του Δημοσίου. Ελαχιστοποίησαν τα επιδόματα ανεργίας, τα επιδόματα παιδιών, αύξησαν υπέρογκα τους έμμεσους φόρους. Ολ' αυτά για την αντιμετώπιση της κρίσης υπέρ του κεφαλαίου.

Το 2012, η Ιρλανδία επέβαλε νέα, ακόμη πιο βάρβαρα, μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής για την περίοδο 2011 - 2014, συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ. Με νέες περικοπές σε «κοινωνικές δαπάνες», με φορολογία των συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ από 21% σε 22% το 2013 και σε 23% το 2014, φόρο «τοπικών υπηρεσιών» (θα τον εφαρμόζουν τα τοπικά κρατικά όργανα), ενώ μείωσε ξανά τους μισθούς. Την ίδια ώρα, η φορολογία κεφαλαίου είναι αμετάβλητη, 12,5%. Οι αντεργατικές αναδιαρθρώσεις κάνουν πιο φτηνούς τους εργαζόμενους, για να διευκολυνθεί το κεφάλαιο στην κερδοφορία του.

Να θυμίσουμε εδώ ότι, από τα μέσα της 10ετίας του '90, η Ιρλανδία είχε τεράστιους ρυθμούς ανάπτυξης, ώστε να τη βαφτίσουν οι καπιταλιστές «ιρλανδικό θαύμα». Ας το δούμε.

Το "Ιρλανδικό θαύμα"

Το ΑΕΠ της Ιρλανδίας, από το 1989 έως το 1993 αυξανόταν με ρυθμούς 2,5% κατά μέσο όρο με την Ελλάδα τότε στο 2,6%. Το 1994 ο ρυθμός υπερδιπλασιάστηκε έχοντας αύξηση 5,8%, το 1995 9,8%, το 1996 8,1%, το 1997 10,8%, το 1998 8,5%, το 1999 10,7%, το 2000 9,2%. Και αυτό το «θαύμα» προήλθε με αντεργατικά μέτρα, από το 1994. Μέσω του «Εθνικού Κέντρου Συνεταιρισμού», στο οποίο συμμετέχουν από κοινού πολιτικά κόμματα, εκπρόσωποι της Τοπικής Διοίκησης, συνδικαλιστικές οργανώσεις και ενώσεις εργοδοτών, έκαναν τοπικές και κλαδικές συμφωνίες για την προώθηση των λεγόμενων Προγραμμάτων Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης. Οι συμφωνίες που έκαναν προέβλεπαν:

Συγκράτηση μισθών. Μερική απασχόληση. Ευελιξία στην απασχόληση. Ευελιξία του χρόνου εργασίας. Ετήσια διευθέτηση του χρόνου εργασίας. Ευελιξία στον τρόπο πληρωμής. Διάλειμμα καριέρας, κ.ά. Δηλαδή, μέτρα φτηνέματος των εργατών, για να αυξάνονται η εκμετάλλευση και η κερδοφορία.

Στην Ιρλανδία, υπάρχει υψηλό ποσοστό «μερικής απασχόλησης», όπου «μερική απασχόληση» σημαίνει οποιαδήποτε μορφή εργασίας ακόμη και μία ώρα!!!

Η εφαρμογή της «ευελιξίας στον τρόπο πληρωμής» σημαίνει πληρωμή είτε με τη μορφή της «συμμετοχής των εργαζομένων στα κέρδη, είτε με το μοίρασμα μετοχών».

Το λεγόμενο «διάλειμμα καριέρας» είναι υποχρεωτική άδεια εργασίας σε εργαζόμενους, με το πρόσχημα της επανεκπαίδευσης. Στην ουσία, είναι ένας προσχηματικός τρόπος απόλυσης.

Σύμφωνα με τη «Γιούροστατ», όταν στην ΕΕ η μέση πληρωμή συντάξεων κινούνταν γύρω από το 13% του ΑΕΠ, στην Ιρλανδία κινούνταν στο 5,8% του ΑΕΠ το 1993, ενώ το 2003 το σχετικό ποσοστό έπεσε στο 3,9%. Στην ίδια δεκαετία, στην Ιρλανδία, τα κέρδη αυξήθηκαν κατά 300%!

Αυτά τα μέτρα συμβολής στην τεράστια αύξηση του ποσοστού κέρδους μαζί με το χαμηλό συντελεστή φορολόγησης του κεφαλαίου, ώθησαν στις αρχές της δεκαετίας του '90, τα αμερικανικά μονοπώλια στους κλάδους των νέων τεχνολογιών να επιλέξουν την Ιρλανδία για επενδύσεις σαν πύλη εισόδου στην ΕΕ. Μετά τη INTEL το 1990, από το 1991 έως το 1994, εγκαταστάθηκαν στην Ιρλανδία ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου της πληροφορικής και των ηλεκτρονικών υπολογιστών και εταιρείες λογισμικού, όπως οι APPLE, DELL, COMPAQ, GATE 2000 και AST, MICROSOFT, LOTUS, CLARIS, ORACLE, ΙΒΜ και NOVELL, αλλά και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της Υγείας και του Φαρμάκου, όπως οι ABBOTT, SCHERING PLOUGH, MERCK, JOHNSON & JOHNSON.

Ολ' αυτά όμως δεν απέτρεψαν τη νέα κρίση. Οπως και στη Φινλανδία. Αρα η τωρινή μεγάλη ανάπτυξη στην Ιρλανδία προετοιμάζει την επόμενη κρίση.

Υπάρχει άλλος δρόμος

Τα διάφορα αστικά επιτελεία ή ΜΜΕ όπως π.χ. το BLOOMBERG εμφανίζουν έτσι την εικόνα, αλλά συγκαλύπτουν τις αιτίες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, δηλαδή την όξυνση της βασικής οικονομικής αντίθεσης του καπιταλισμού με την παραγωγή να είναι κοινωνική, αλλά τα αποτελέσματά της να τα καρπώνονται μια χούφτα καπιταλιστές. Αλλά και να στηρίξουν την ουτοπική άποψη ότι μπορεί να εφαρμοστεί πολιτική διαχείρισης του καπιταλισμού που να καταργήσει την αλληλοδιαδοχή κρίσης - ανάπτυξης στις καπιταλιστικές οικονομίες, ώστε να υποτάσσουν εργατικές - λαϊκές δυνάμεις στην αστική πολιτική και τη στήριξη της ιδιοκτησίας και της εξουσίας των καπιταλιστών για τη διαιώνιση του σάπιου και ιστορικά ξεπερασμένου εκμεταλλευτικού συστήματος.

Ταυτόχρονα, τα δύο «θαύματα» στηρίζονται στη συνεχή συρρίκνωση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης, ενώ καμιά μορφή διαχείρισης, αλλά και η προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις, με τη λεγόμενη μεγάλη προστιθέμενη αξία και τον εξαγωγικό προσανατολισμό, δεν εξαλείφουν τις καπιταλιστικές οικονομικές κρίσεις. Αυτά προβάλλουν η κυβέρνηση, το αστικό πολιτικό σύστημα, ο ΣΕΒ και άλλες επιχειρηματικές ενώσεις ως συνταγή για ανάπτυξη, λέγοντας ότι ωφελούν και την εργατική τάξη, το λαό, αλλά είναι φρούδες ελπίδες.

Αυτή η πείρα δείχνει, τηρουμένων των αναλογιών, και την πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας της Ελλάδας. Οι αισιόδοξες προβλέψεις από τα κυβερνητικά επιτελεία είναι αβέβαιες. Αλλά είτε υπάρξει ανάκαμψη είτε όχι, θα συνεχίζουν τα αντιλαϊκά μέτρα και οι αναδιαρθρώσεις, προκειμένου να ενισχύεται η προσπάθεια αναπαραγωγής της κερδοφορίας του κεφαλαίου και μετά την «αξιολόγηση», αφού η αβεβαιότητα σε σχέση με την καπιταλιστική ανάκαμψη θα συνεχίζεται.

Αλλωστε, όπως επεσήμανε στις 5/4/2016 και η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρ. Λαγκάρντ, σε ομιλία της στη Φρανκφούρτη, η Ευρωζώνη πάσχει από απογοητευτικά χαμηλές επενδύσεις, υψηλή ανεργία και υποτονικούς εταιρικούς ισολογισμούς (σ.σ. είναι οι ισολογισμοί των επιχειρήσεων), αναθεωρώντας προς τα κάτω τις προβλέψεις για ανάπτυξη. Σ' αυτό το φόντο υπάρχει αβεβαιότητα για την ανάκαμψη στην Ελλάδα, που θα πιέζει την κυβέρνηση, πολύ περισσότερο αν αναπτύσσεται μαζική εργατική - λαϊκή δράση κόντρα στην πολιτική του κεφαλαίου. Αυτό θα δυσκολεύει συνολικά το αστικό πολιτικό σύστημα.

Η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα, σ' αυτές τις συνθήκες πρέπει όχι μόνο να μη φοβηθούν, αλλά να αντιτάξουν τη μέγιστη δυνατή οργανωμένη παρέμβαση και κοινή δράση, κόντρα στο κεφάλαιο και την εξουσία του, τους έξωθεν συμμάχους τους, να μεγαλώσουν στο έπακρο τις δυσκολίες του αστικού πολιτικού συστήματος, να αξιοποιούν κάθε ρωγμή και δυνατότητα, για να βάζουν εμπόδια, συμπορευόμενοι με την πολιτική πρόταση διεξόδου του ΚΚΕ, για την εργατική, λαϊκή εξουσία που θα κοινωνικοποιήσει τα μονοπώλια. Ετσι θα αναπτύσσουν την οικονομία χωρίς κρίσεις, για την ευημερία του λαού.

Λ.