Η χώρα των διαρροών

Πριν από λίγες μέρες, η παγκόσμια κοινή γνώμη σοκαρίστηκε (;) από τις αποκαλύψεις εγγράφων που εμπλέκουν μια σειρά σημαίνοντα στελέχη και πολιτικούς ηγέτες χωρών με την κατοχή οφ-σορ εταιριών και διάφορων οικονομικών σκανδάλων. Οι πιο υποψιασμένοι αναρωτήθηκαν για ποιο λόγο τα βέλη των αποκαλύψεων είχαν συγκεκριμένες κατευθύνσεις, αφήνοντας όλως τυχαίως στο απυρόβλητο την αφρόκρεμα των οικονομικών και πολιτικών στελεχών των Ηνωμένων Πολιτειών. Σαν να λείπει ο Μάης από τη Σαρακοστή…! Το παρακάτω απόσπασμα, παρμένο από το πολύ ενδιαφέρον και αξιόλογο βιβλίο του Κώστα Λουλουδάκη – Ιουλιανού "Άσπρα Μαντίλια στην Plaza de Mayo" (που αποτελεί μια, γλαφυρή συναρπαστική περιγραφή-επισκόπηση της ιμπεριαλιστικής επέμβασης των ΗΠΑ σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της αμερικάνικης ηπείρου) ίσως δίνει κάποιες απαντήσεις για το τυχαίο του πράγματος και τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω του.

Η Κολομβία ήταν η χώρα που θα ένωνε τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Το έργο το ανέλαβαν οι Γάλλοι υπό την επίβλεψη του Γάλλου διπλωμάτη και επιχειρηματία Φερντινάν ντε Λεσέψ (Ferdinand de Lesseps). Ο Λεσέψ με το Γάλλο ναύαρχο Ντε λα Ρονσιέρ-Λε Νουρί (De la Ronciere-Le Noury) δημιούργησαν την εταιρεία Panama Canal Company και άρχισαν να ψάχνουν επενδυτές σε Γαλλία, Βρετανία και ΗΠΑ. Το αρχικό κεφάλαιο βρέθηκε και τα έργα κατασκευής της διώρυγας ξεκίνησαν το 1881, αλλά ως το 1889 πέθαναν από εργατικά ατυχήματα, την πείνα και την κούραση, κίτρινο πυρετό ή ελονοσία 22.000 άνθρωποι. Επιπροσθέτως, ο κακός προγραμματισμός, τα τεχνικά προβλήματα, η ελλιπής μελέτη, η μικρή χρηματοδότηση και τα σκάνδαλα διαφθοράς οδήγησαν το 1890 στη διακοπή των εργασιών.

Τα δικαιώματα κατασκευής της διώρυγας τα αγόρασαν οι ΗΠΑ από την Panama Canal Company και άσκησαν αμέσως πιέσεις στην Κολομβία απαιτώντας ιδιοκτησιακά δικαιώματα στο έργο. Η κυβέρνηση της Κολομβίας αντέδρασε. Τότε ο πρόεδρος Τίοντορ Ρούζβελτ (Thoedore Roosevelt) χρηματοδότησε το 1903 μια “εξέγερση”, που με την αμέριστη συμπαράσταση του αμερικανικού στόλου και των πεζοναυτών ήταν επιτυχής. Έτσι μια λωρίδα γης 75.650 τ.χλμ. από την επαρχία της Κολομβίας μετατράπηκε σε χώρα.

Ο γιατρός Μανουέλ Αμαντόρ Γκερέρο (Manuel Amador Guerrero) διορίστηκε πρόεδρος, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν τη χώρα του και αυτός αναγνώρισε τη διώρυγα ως αμερικανικό έδαφος. Μάλιστα ο Γκερέρο το 1904 δημιούργησε το πρώτο σύνταγμα της νεοσύστατης δημοκρατίας του Παναμά. Το άρθρο 36 του συντάγματος αυτού ανέφερε: “Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει το δικαίωμα να επεμβαίνει σε ολόκληρο το έδαφος του Παναμά για το συμφέρον της ησυχίας και της τάξης.

Καθαρές δουλειές!

Ευχαριστημένος ο πρόεδρος Ρούζβελτ στις 6 Δεκεμβρίου 1904, ύστερα δηλαδή από την επιχείρηση στον Παναμά, δήλωσε: “Οποιαδήποτε χώρα που ο λαός της συμπεριφέρεται φρόνιμα μπορεί να υπολογίζει στην εγκάρδια φιλία μας. Αν ένα έθνος αποδείξει ότι ξέρει να φέρεται λογικά, αποδοτικά και μυαλωμένα στις κοινωνικές και πολιτικές υποθέσεις, αν διατηρεί την τάξη και εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του, δεν πρέπει να φοβάται καμία ανάμειξη από τη μεριά των Ηνωμένων Πολιτειών. Μόνιμη κακή συμπεριφορά ή ανικανότητα που θα οδηγούσαν στη χαλάρωση των υποχρεώσεων που έχει κάθε πολιτισμένη κοινωνία μπορεί στην Αμερική, όπως και οπουδήποτε αλλού, να οδηγήσουν τελικά στην επέμβαση ενός πολιτισμένου έθνους…”

Μετά ο πρόεδρος άρχισε να κόβει τιμολόγια, να υπολογίζει έξοδα μεταφοράς και προμήθειες και να μετράει τα κέρδη της διώρυγας, επιβάλλοντας “πολιτισμό” με ανοιχτή βία εκεί όπου οι λαοί δεν ζούσαν λογικά, αποδοτικά και μυαλωμένα… Το 1906 στον Ρούζβελτ απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Βασίλης Κρίτσας