Οδικοί Αξονες: Με κριτήριο τα κέρδη των επιχειρήσεων και όχι τις λαϊκές ανάγκες

Τα έργα των μεγάλων οδικών αξόνων εμπεριέχονται στη λίστα των αξιώσεων που δημοσιοποίησε προ ημερών ο ΣΕΒ προς την κυβέρνηση με την επισήμανση ότι «η ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργική συνεργασία της κυβέρνησης και των βιομηχανικών συνδέσμων της χώρας, στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου βιομηχανικής πολιτικής».

Με άλλα λόγια, ο ΣΕΒ εντάσσει τους οδικούς άξονες στο πλέγμα συνολικά των «μεγάλων έργων» που έχει ανάγκη η διαδικασία της ανάκαμψης της οικονομίας για λογαριασμό του κεφαλαίου και είναι συνδεδεμένοι με τους αγωγούς του φυσικού αερίου, τα μεγάλα λιμάνια, το σιδηροδρομικό δίκτυο, τις συνδυασμένες μεταφορές, την εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) κλπ. Δηλαδή, πρόκειται για έργα που δεν έχουν στο «οπτικό τους πεδίο» την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Οι συμβάσεις κατασκευής των οδικών αξόνων αφ' ενός έρχονται να ικανοποιήσουν την επιδίωξη της εγχώριας αστικής τάξης, για τη μετατροπή της χώρας - αξιοποιώντας τη γεωστρατηγική της θέση - σε διαμετακομιστικό και ενεργειακό κόμβο, προκειμένου να αναβαθμίσει το ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή και αφ' ετέρου εξασφαλίζουν δισεκατομμύρια ρευστό στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους . Είναι έργα «επιλέξιμα», τα οποία μπορούν να διασφαλίσουν γρήγορη απόσβεση της αρχικής επένδυσης και εξασφάλιση της μέγιστης απόδοσης των επενδεδυμένων κεφαλαίων. Την ίδια στιγμή το περιφερειακό οδικό και μεταφορικό δίκτυο, αυτό που είναι περισσότερο άμεσα συνδεδεμένο με τις ανάγκες των εργατικών - λαϊκών οικογενειών, καταρρέει, γιατί δεν αφορά τους μεταφορικούς επιχειρηματικούς ομίλους, δεν έχει τα προσδοκώμενα κέρδη για το κεφάλαιο.

Οι οδικοί άξονες είναι ταυτόχρονα ενταγμένοι στα μεταφορικά δίκτυα της Ευρώπης, για την ανάπτυξη των οποίων η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προγραμματίσει να διαθέσει 26 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Κονδύλι υπερδιπλάσιο από αυτό της περιόδου 2007-2013 που ήταν 8 δισ. ευρώ. Οι σχετικές δηλώσεις του προηγούμενου επιτρόπου Μεταφορών κ. Κάλας ήταν χαρακτηριστικές: «Οι μεταφορές έχουν θεμελιώδη σημασία για μια αποτελεσματική ευρωπαϊκή οικονομία και, κατά συνέπεια, οι επενδύσεις στις μεταφορικές συνδέσεις, με στόχο την ανάκαμψη της οικονομίας, είναι σημαντικότερες από ποτέ»,προβάλλοντας την εκτέλεση των έργων ως μέτρο τόνωσης της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κεφαλαίου.

"Τα έργα θα ολοκληρωθούν"

Τη θέση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ απέναντι στις επιδιώξεις του κεφαλαίου τη διατύπωσε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ο υπουργός Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού Γ. Σταθάκης, μιλώντας, στις 18 Μάρτη, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής: «Επί της αρχής, όλοι θέλουν να ολοκληρωθούν τα έργα και θα ολοκληρωθούν, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα επ' αυτού, πρέπει να ολοκληρωθούν», ανέφερε, ενώ σε ό,τι αφορά τις συμβάσεις, που ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά τις χαρακτήριζε ληστρικές, σημείωσε: «Τα έργα ως γνωστόν στην Ελλάδα εγείρουν πάρα πολλά θέματα, τα οποία αποτυπώνονται και σε αυτές τις συμβάσεις. Εγείρει το θέμα της κοστολόγησης ενός έργου. (...) Το ένα πρόβλημα είναι το κόστος των έργων, το οποίο γενικώς θα μπορούσε να είναι χαμηλότερο, εάν άλλαζαν τον τρόπο προσδιορισμό των τιμών. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η ποιότητα των συμβάσεων και αν διασφαλίζεται η ισότιμη αντιμετώπιση του δημόσιου συμφέροντος και των συμφερόντων των ιδιωτών. Προφανώς, υπάρχει ένα τεράστιο πεδίο κριτικής στη δομή αυτών των συμβάσεων, στα χαρακτηριστικά τους, στις προδιαγραφές τους. Πρόθεσή μας είναι στο μέτρο του δυνατού, και αυτό το υπογραμμίζω και είναι δέσμευση της κυβέρνησης, να μελετήσουμε τις συμβάσεις με πρόθεση να τις αναθεωρήσουμε, προκειμένου να φέρουν αυτή την ισορροπία».

Κατ' αρχάς σε ό,τι αφορά αυτό καθεαυτό τις συμβάσεις τα πράγματα έχουν ως εξής:

Στις 10 Δεκέμβρη του 2013, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ενέκριναν στη Βουλή την αναθεώρηση των συμβάσεων κατασκευής 4 μεγάλων οδικών αξόνων που είχαν υπογραφεί αρχικά το 2007. Με το νόμο αυτόν, σε πρώτη φάση και στο όνομα της επανεκκίνησης των «μεγάλων έργων», η κυβέρνηση εξασφάλισε στους κατασκευαστικούς ομίλους έως το τέλος του τρέχοντος έτους, δηλαδή το 2015, πρόσθετη άμεση χρηματοδότηση ως και 1,15 δισ. ευρώ, τα οποία θα προέρχονται από δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και ιδιωτικών τραπεζών (με εγγύηση βέβαια του Ελληνικού Δημοσίου), από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, αλλά και με άμεση κρατική χρηματοδότηση. Σύμφωνα με το νόμο, «το Δημόσιο αναλαμβάνει την υποχρέωση να διαθέτει» στα μονοπώλια «μέρος των αναλογούντων σε αυτό εσόδων από την εκμετάλλευση των έργων». Δηλαδή, μέρος των όσων εισπράττει το Δημόσιο από τα διόδια. Μάλιστα, ο υπουργός Μεταφορών της προηγούμενης συγκυβέρνησης, Μ. Χρυσοχοΐδης, επέβαλε στην αρχή του 2014 αυξήσεις στα διόδια που έφτασαν ως 60%! Σύμφωνα με τους πιο ήπιους υπολογισμούς, το ποσό που θα δοθεί στους ομίλους ανέρχεται στα 8 δισ. ευρώ!

Η «διασφάλιση της ισότιμης αντιμετώπισης του δημόσιου συμφέροντος και των συμφερόντων των ιδιωτών», που κατά τον Γ. Σταθάκη επιδιώκει η κυβέρνηση με την αναθεώρηση των συμβάσεων, δεν αλλάζει την ουσία, που είναι ότι σε κάθε περίπτωση, δηλαδή είτε με την άμεση χρηματοδότηση των επιχειρηματικών ομίλων, όπως προβλέπουν οι συμβάσεις, είτε με την έμμεση, που προτείνει ο Γ. Σταθάκης, αυτός που θα πληρώσει θα είναι οι εργαζόμενοι, ο λαός.

Εδώ και τα διόδια

Ομως ο υπουργός Γ. Σταθάκης δεν έμεινε εκεί. Αφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ιδιωτικοποιηθεί η «Εγνατία Οδός ΑΕ», ενώ όχι μόνο θα διατηρήσει τους σταθμούς των διοδίων σε όλους τους αυτοκινητόδρομους, αλλά προανήγγειλε και την αύξησή τους!

Οσον αφορά την Εγνατία Οδό, ο υπουργός ανέφερε ότι εξετάζονται όλες οι περιπτώσεις. Οπως το να «πάει» η Εγνατία στο ΤΑΙΠΕΔ, κάτι που -όπως ανέφερε- θα έπρεπε να γίνει εντός του πρώτου τριμήνου, ωστόσο σημείωσε ότι από την κυβέρνηση «θα εξεταστούν όλα τα περιθώρια και οι δυνατότητες που έχουμε για να βρούμε άλλη λύση ή μια λύση την οποία θεωρούμε συμβατή με τις δικές μας προτεραιότητες», όπως είναι η Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, δηλαδή ιδιωτικοποίηση με άλλη μέθοδο.

Οσον αφορά τα διόδια, στα ήδη 7 που υπάρχουν θα προστεθούν άλλα 6 στον άξονα της Εγνατίας και άλλα 5 στους κάθετους άξονες. Αυτό σημαίνει πρακτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης, ότι «τα έσοδα από τα διόδια σήμερα είναι περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ το έτος. Σε σχέση με το σχεδιασμό που υπάρχει στην Εγνατία και το αν υλοποιηθεί, δηλαδή αν μπουν και τα άλλα διόδια, τα έσοδα της Εγνατίας θα ξεπεράσουν τα 80 εκατ. ευρώ»!

Δηλαδή, η συγκυβέρνηση προσθέτει και νέα διόδια στην πλάτη του λαού, χαράτσι που θα το πληρώνει με όποια πατέντα εφεύρει η κυβέρνηση για να «χρυσώσει το χάπι», όπως είναι τα «ηλεκτρονικά - αναλογικά διόδια» που πρότεινε ο Γ. Σταθάκης ή ποιος ξέρει τι άλλο.

Αλλος είναι ο δρόμος ανάπτυξης που συμφέρει το λαό

Τις θέσεις του ΚΚΕ ανέπτυξε κατά την ψήφιση των συμβάσεων στη Βουλή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ Ν. Καραθανασόπουλος, που είπε ανάμεσα σε άλλα:

«Ο μονόδρομος για το ΚΚΕ είναι ο ενιαίος κοινωνικοποιημένος φορέας των κατασκευών, που θα συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα μέσα και πόρους που υπάρχουν και θα ασχολείται με όλα τα έργα, από τη φάση της μελέτης μέχρι και τη φάση της κατασκευής και της λειτουργίας της. Πρόκειται για έργα τα οποία θα βασίζονται στη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Κατασκευή των απαραίτητων έργων με τις κατάλληλες προτεραιότητες.

Αυτές οι προτεραιότητες στις μεταφορές είναι οι εξής: Προτεραιότητα στη μαζική μεταφορά σε σχέση με τις ατομικές, δηλαδή στις χερσαίες σταθερής τροχιάς -σιδηρόδρομο- για το ηπειρωτικό τμήμα της Ελλάδας, στις ακτοπλοϊκές για τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές.

Αξιοποιείται ο κοινωνικοποιημένος τομέας της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας για την κατασκευή, μετασκευή, επισκευή και συντήρηση σύγχρονων και ασφαλών πλοίων και σιδηροδρομικού υλικού. Σχεδιάζονται, με κριτήριο τη διασύνδεση και τη συμπληρωματικότητα, όσον αφορά τη λειτουργία τους, οι οδικές, αεροπορικές και όλες οι μορφές μαζικών μεταφορών, με στόχο τη γρήγορη, φθηνή μετακίνηση προσώπων και προϊόντων, την εξοικονόμηση Ενέργειας, την ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον, τη σχεδιασμένη ανάπτυξη για την εξάλειψη της περιφερειακής ανισότητας, τον πλήρη έλεγχο της άμυνας και της ασφάλειας ενός άλλου, όμως, κράτους, του εργατικού λαϊκού κράτους.

Για να γίνουν αυτά, προϋπόθεση είναι η κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων, ο επιστημονικός κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, με εργατικό έλεγχο και αποδέσμευση από την Ευρωπαϊκή Ενωση».