Διευρύνεται η "ευελιξία" σε Ελλάδα και ΕΕ

Ο

 επικοινωνιακός διαγκωνισμός μεταξύ κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ και οι πομφόλυγες για την δημιουργία, τα αμέσως επόμενα χρόνια, εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας δεν μπορούν να κρύψουν το αδιέξοδο για τους άνεργους στον καπιταλιστικό δρόμο ανάκαμψης, που και οι δύο υπηρετούν, ανεξάρτητα από το μείγμα διαχείρισης που ο καθένας προτείνει.

Ακόμα και αν σε περίοδο ανάκαμψης της οικονομίας δημιουργηθούν κάποιες θέσεις εργασίας, ιδιαίτερα σε κλάδους όπου προορίζεται να διοχετευθεί μπόλικο ευρωπαϊκό και κρατικό χρήμα, η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει σήμερα, ειδικά οι νέοι, δεν πρόκειται να αλλάξει ριζικά, παρά την ακατάσχετη και ανέξοδη υποσχεσιολογία, η οποία κινείται κατά βάση γύρω από τα προγράμματα των λεγόμενων «ενεργητικών πολιτικών για την απασχόληση».

Γιατί δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η ανεργία παγιώνεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα (27,8% το Α' τρίμηνο του 2014, 27,6% το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013) αλλά ειδικά στους νέους, στους οποίους κατά κύριο λόγο απευθύνονται τα προγράμματα που ανακοινώνονται, η ανεργία είναι διπλάσια στην ηλικιακή ομάδα 15 έως 24 (56,7%) και αρκετά υψηλότερη (42,4%) στην επόμενη ηλικιακή ομάδα, από 25 έως 29 ετών.

Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αντίστοιχα προγράμματα δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν την εκτίναξη της ανεργίας. Για παράδειγμα, τα κονδύλια του «Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού 2007 - 2013», που σκορπίστηκαν δεξιά και αριστερά, όχι όμως για την προστασία των ανέργων, ήταν ύψους 2,7 δισ. ευρώ. Οταν άρχισε το σχετικό πρόγραμμα, η ανεργία στη χώρα μας (2007) ήταν 8%. Παρά την ενίσχυση των επιχειρήσεων με τους τεράστιους αυτούς πόρους, το αποτέλεσμα είναι αυτό που ζούμε σήμερα και το βιώνει με δραματικό τρόπο κάθε οικογένεια και ιδιαίτερα η νέα γενιά.

Οσο για τις εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας που υπόσχονται αμφότερα τα κόμματα, η πρόσφατη ιστορία της ελληνικής οικονομίας ξεθωριάζει τις υποσχέσεις τους. Η ανάλυση της πορείας της απασχόλησης δείχνει ότι χρειάστηκαν 17 ολόκληρα χρόνια (1992 - 2008) για να δημιουργηθούν σωρευτικά 930.000 θέσεις εργασίας και μάλιστα σε συνθήκες διόγκωσης του ΑΕΠ με ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς. Θέσεις που χάθηκαν εξολοκλήρου (- 932.000) στην πενταετία της καπιταλιστικής κρίσης 2009 - 2013 που ακολούθησε, εξαιτίας της καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων.

Στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της υψηλής ανεργίας στη χώρα μας, που κάνει ακόμα πιο δύσκολη την αντιμετώπισή της, ανεξάρτητα από το μείγμα διαχείρισης, παραμένει το γεγονός ότι πλέον εφτά στους δέκα άνεργους (71,4%) είναι μακροχρόνια άνεργοι, δηλαδή αναζητούν εργασία πάνω από 12 μήνες, ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις (23%) των ανέργων δεν έχουν εργαστεί ποτέ στο παρελθόν, αν και αναζητούν εργασία.

Ανατροπές σε όλα τα κράτη - μέλη

Οσο και αν το ζήτημα της ανεργίας και της απώλειας θέσεων εργασίας εμφανίζεται στη χώρα μας με οξυμένο τρόπο, εντούτοις δεν είναι αποκλειστικά «ελληνικό φαινόμενο». Δεν αφορά μόνο τον «νότο» της Ευρώπης, ούτε μόνο τις χώρες του ευρώ, όπως θέλουν να πείσουν το λαό. Η αύξηση της ανεργίας, η απώλεια θέσεων εργασίας και η παράλληλη αύξηση της «ευελιξίας» είναι το κοινό «φρούτο» όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τις ιδιαιτερότητες, βέβαια, που παρουσιάζει κάθε χώρα, το σημείο του οικονομικού κύκλου που βρίσκεται αλλά και τη θέση της στην οικονομική πυραμίδα της ΕΕ και παγκόσμια.

Η δραματική αύξηση της ανεργίας είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κρίσης και αφορά τις χώρες του ευρώ αλλά και τις χώρες που είναι εκτός του κοινού νομίσματος. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της Γιούροστατ (επεξεργασία περιοδικό «Ενημέρωση», Αύγουστος 2014) με έτος βάσης το 2008, στην πενταετία που ακολούθησε, μέχρι το τέλος του 2013, στην ΕΕ των 28 χωρών - μελών χάθηκαν 5,736 εκατ. θέσεις εργασίας. Από 222,479 εκατ. θέσεις εργασίας πλήρους και μερικής απασχόλησης το 2008, οι θέσεις εργασίας διαμορφώθηκαν στις 216,736 εκατ. το 2013.

Παράλληλα, ενώ το 2008 με μερική απασχόληση εργαζόταν το 18% (40,152 εκατ.) των εργαζομένων, το 2013 το ποσοστό της μερικής απασχόλησης αυξήθηκε στο 20,2% και ο αριθμός των απασχολούμενων με μερική απασχόληση στα 43,746 εκατομμύρια (ποσοστό αύξησης της μερικής απασχόλησης 12,2%). Είναι και αυτό μια απόδειξη ότι σε συνθήκες κρίσης επιταχύνονται προαποφασισμένες ανατροπές στα εργασιακά, όπως η επέκταση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης και, αντίστροφα, η μείωση της πλήρους απασχόλησης.

Τα στοιχεία μαρτυρούν ότι στο διάστημα αυτό χάθηκαν πολύ περισσότερες θέσεις πλήρους απασχόλησης, που εν μέρει μόνο καλύφθηκαν από τις θέσεις μερικής απασχόλησης. Συγκεκριμένα, από 182,320 εκατομμύρια θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ΕΕ το 2008, πέρυσι οι θέσεις αυτές μειώθηκαν στις 172,990 εκατομμύρια. Δηλαδή στην πενταετία της κρίσης χάθηκαν 9,330 εκατομμύρια θέσεις πλήρους απασχόλησης.

Αντίστοιχα, στην Ευρωζώνη το ίδιο διάστημα χάθηκαν 4,921 εκατ. θέσεις εργασίας. Από τις 145,389 εκατ. θέσεις, μειώθηκαν στις 140,468 εκατ., πλήρους και μερικής απασχόλησης. Την ίδια περίοδο, η μερική απασχόληση στην Ευρωζώνη από το 19% αυξήθηκε στο 22% (ποσοστό αύξηση της μερικής απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ στο 15,8%). Παρατηρείται δηλαδή ότι η μερική απασχόληση αυξήθηκε με μεγαλύτερους ρυθμούς στις χώρες εκτός ευρώ.

Ιδια περίπου εικόνα για τη μερική απασχόληση διαμορφώνεται και στη χώρα μας. Αν και η ΕΛΣΤΑΤ παρουσιάζει τη μερική απασχόληση μόλις στο 9,2% (Α' τρίμηνο 2014) είναι φανερό ότι δεν υπολογίζει την εκ περιτροπής εργασία, που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις την περίοδο της κρίσης. Ετσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΚΑ, το 2013 ένας -πλέον- στους τέσσερις μισθωτούς εργάζεται με μερική απασχόληση. Από την επεξεργασία των αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ), σε σύνολο 1,582 εκατομμυρίων μισθωτών, οι 1.191.340 (75,30%) έχουν πλήρη απασχόληση και οι 390.740 (24,70%) εργάζονται με μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία, με μέρος τους να εργάζεται μόλις μία μέρα τη βδομάδα!

Σταυρώνουν τη νέα γενιά

Το χτύπημα της νέας γενιάς, επίσης δεν αποτελεί εγχώριο μόνο φαινόμενο αλλά πανευρωπαϊκό. Οι 3 στις 4 θέσεις που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ήταν θέσεις νέων μέχρι 24 ετών. Από τις 22,557 εκατ. θέσεις εργασίας που κατείχαν νέοι μέχρι 24 ετών το 2008, το 2013 είχαν απομείνει 18,254 εκατ. θέσεις εργασίας.

Την ίδια στιγμή, η μερική απασχόληση σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, από το 26,2% το 2008, εκτινάχτηκε στο 31,9% το 2013, παραμένοντας όμως σε απόλυτους αριθμούς στα ίδια επίπεδα (5,911 εκατ. θέσεις μερικής απασχόλησης το 2008 έναντι 5,820 εκατ. θέσεων μερικής απασχόλησης το 2013). Αυτό σημαίνει ότι και εδώ η μείωση της απασχόλησης προήλθε αποκλειστικά από την απώλεια θέσεων πλήρους απασχόλησης, στις οποίες δούλευαν κυρίως νέοι κάτω των 24 ετών.

Η εξέλιξη αυτή δεν ήρθε βέβαια τυχαία. Από τα mini-jobs των 7,5 εκατομμυρίων στη Γερμανία με μισθούς μέχρι 450 ευρώ, στα οποία απασχολούνται κυρίως νέοι, μέχρι τη διά νόμου μείωση του κατώτερου μισθού στη χώρα μας για τους νέους κάτω των 24 ετών στα 511 ευρώ μεικτά και τη «μαθητεία», που αμείβεται με το 70% του κατώτερου μισθού των 586 ευρώ, η μήτρα της επίθεσης στην εργατική τάξη, και ιδιαίτερα στη νέα γενιά, είναι ίδια.

Ακούει στο όνομα «Στρατηγική της ανταγωνιστικότητας» και είναι το ευαγγέλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για να ενισχύσει τη θέση των μονοπωλίων της απέναντι στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Γι' αυτό, η επόμενη ημέρα, συνολικά για την εργατική τάξη και ειδικά για τους νέους, όταν και εφόσον αυτή έρθει, δε θα εξαλείψει ούτε την υψηλή ανεργία, ούτε την περιστασιακή εργασία και την υπαπασχόληση, ούτε τους μισθούς πείνας.

Το αντίθετο συμβαίνει. Η καπιταλιστική ανάκαμψη έχει ως προϋπόθεση τις παραπάνω συνθήκες, που με σχέδιο εμπεδώνονται σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο «νέος κόσμος», που υπόσχονται εγχώριοι και ξένοι «σωτήρες», θα είναι ακόμα πιο σκοτεινός από το σημερινό. Αυτός ο κόσμος είναι ήδη εδώ. Τον γεύεται πλέον ένα μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης και ένα ακόμα μεγαλύτερο από την νέα βάρδιά της. Αυτός ο κόσμος δεν παίρνει από μερεμέτια, χρειάζεται ανατροπή.

Γ. ΖΑΧ.