Μπαράζ αντιλαϊκών μέτρων στο βωμό της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων

Σ

το σκληρό πυρήνα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων μετατοπίζεται το κέντρο βάρους της αντιλαϊκής πολιτικής που θα εφαρμοστεί για την επόμενη φάση και προκειμένου να εμπεδωθούν και τονωθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την ανάκαμψη των επιχειρηματικών κερδών και των νέων κερδοφόρων επενδύσεων. Στο μέτωπο των αναδιαρθρώσεων ποντάρουν η συγκυβέρνηση όπως επίσης και οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί. Παρά και την οξυμένη διαπάλη γύρω από το ρόλο, τη μορφή των ελέγχων, ακόμη και την ίδια την ύπαρξη της τρόικας, τόσο η ΕΕ όσο και η πλευρά του ΔΝΤ, συγκλίνουν σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση και διασφάλιση συνθηκών ανταγωνιστικότητας στα ελληνικά μονοπώλια.

Η διαπάλη των αστών

Την περασμένη βδομάδα, η αντιλαϊκή σκυταλοδρομία ξετυλίχτηκε με τα παζάρια του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά στο Βερολίνο με την καγκελάριο Α. Μέρκελ, όπου μπήκαν τα ζητήματα των φοροελαφρύνσεων, της διευθέτησης του χρέους, ενώ δυνάμωσε η προπαγάνδα για απαλλαγή από το ΔΝΤ. Στη συνέχεια, ήρθε η Κομισιόν, που έβαλε στην ατζέντα πολύ καθαρά την κοινή διεκδίκηση του κεφαλαίου: Η «έγκαιρη εφαρμογή του μεγάλου πακέτου των μεταρρυθμίσεων» είναι το μήνυμα, ενόψει και της διαβούλευσης που θα ξεκινήσει με την τρόικα, το οποίο πακέτο μεταρρυθμίσεων θα αποτελέσει το κεντρικό ζήτημα της επικείμενης αξιολόγησης, παράλληλα και σε συνδυασμό με την υπόθεση της «διευθέτησης» του κρατικού χρέους. Πηγές της Κομισιόν τονίζουν ότι σε περίπτωση που δε θα υπάρξει νέο πρόγραμμα για την Ελλάδα, «θα πρέπει να συζητηθεί η επόμενη μέρα», επισημαίνοντας ότι η «τρόικα δεν μπορεί να συνεχιστεί με τη σημερινή της μορφή». Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τρόικα και δανειακές συμβάσεις, η επιτήρηση, με τη σύμφωνη γνώμη της εγχώριας αστικής τάξης και του πολιτικού προσωπικού, θα διατηρηθεί καθώς ήδη προβλέπεται με το πλαίσιο της «ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας», που ισχύει για όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ.

«Η δανειακή σύμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με την Ελλάδα λήγει το Μάρτη του 2016», «υπενθύμισε», την περασμένη βδομάδα, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Τζ. Ράις. Σε δηλώσεις από την Ουάσιγκτον, είπε ότι το ΔΝΤ δεν έχει ενημερωθεί σε επίσημο επίπεδο από την ελληνική κυβέρνηση για «πιθανή πρόωρη λήξη» του οικονομικού «προγράμματος στήριξης». Είναι προφανές ότι στις παραπάνω δηλώσεις αποτυπώνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις ΔΝΤ - Ευρωζώνης. Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ πρόσθεσε ότι «η ενδεχόμενη πρόωρη έξοδος της Ελλάδας δε θα συζητηθεί στο πλαίσιο της επικείμενης αξιολόγησης» και ότι η συμμετοχή χωρών σε προγράμματα του ΔΝΤ είναι σε «εθελοντική βάση». Την ίδια στιγμή, οι κόντρες των μερίδων του κεφαλαίου εκδηλώνονται και στο επίπεδο της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες, σύμφωνα με το ΔΝΤ, έχουν«πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες».

Από την πλευρά της συγκυβέρνησης, ο υπουργός Οικονομικών Γκ. Χαρδούβελης, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο «Bloomberg», επισήμανε ότι η χρηματοδότηση από την ΕΕ «ολοκληρώνεται στο τέλος του 2014, ενώ το πρόγραμμα του ΔΝΤ το 2016». Σύμφωνα με τον υπουργό, «από πλευράς δανειστών και οι δύο νιώθουν άβολα όσον αφορά το 2015, σχετικά με το τι θα μπορούσε να συμβεί. Το ΔΝΤ δε θέλει να δανείζει μόνο του, οι Ευρωπαίοι νιώθουν ενοχλημένοι έχοντας το ΔΝΤ να δανείζει, ενώ αυτοί μένουν απ' έξω». Ο υπουργός Οικονομικών πρόσθεσε ότι το ζήτημα «είναι υπό συζήτηση, αλλά θα βρεθεί μια λύση».

Η συζήτηση και η διαπάλη Ευρωζώνης - ΔΝΤ, εκφράζει ανταγωνισμούς, ουσιαστικά ΗΠΑ - Γερμανίας. Να υπενθυμίσουμε την πρόταση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Β. Σόιμπλε σχετικά με τη διαμόρφωση Ευρωκοινοβουλίου από τα κράτη της Ευρωζώνης, καθώς και την πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι για την ίδρυση «Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου», η ύπαρξη του οποίου έχει να κάνει με τις χρηματοδοτήσεις στην ευρύτερη ζωτική περιοχή.

Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, δραστηριοποιείται σήμερα σταπρογράμματα χρηματοδότησης της Ουκρανίας, χωρίς τη συμμετοχή της ΕΕ σε αυτά. Η συζήτηση και οι κόντρες με τη συμμετοχή και του ΔΝΤ αφορούν και στη λεγόμενη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής στην ΕΕ. Ο βασικός άξονας περιστρέφεται γύρω από την «ευελιξία» του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΔΝΤ για την Ευρωζώνη, θα «πρέπει να απλοποιηθεί», ώστε να ενισχυθεί η καπιταλιστική «ανάπτυξη». Πρόκειται για τη διαπάλη που αναπτύσσεται λόγω των ενδοϊμπεριαλιστικών αναγκών στη διεθνή αγορά, για τα μερίδια των μονοπωλίων στη δοσμένη φάση.

Σε έκθεση για την «πορεία των μεταρρυθμίσεων στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και την Ελλάδα» που δημοσιοποίησε, την περασμένη βδομάδα, η Κομισιόν επισημαίνει ότι «το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό(...) Τώρα οι πιέσεις των αγορών έχουν εκτονωθεί και οι χώρες αυτές θα πρέπει να παραμείνουν απολύτως προσηλωμένες στην εφαρμογή μιας αποφασιστικής μεταρρυθμιστικής ατζέντας». Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Μ. Ντράγκι, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, επανέλαβε ότι η νομισματική πολιτική δεν είναι υποκατάστατο των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» και ότι η εφαρμογή τους εξαρτάται από τις κυβερνήσεις. Υπογράμμισε ότι οι «αγορές» βασίζονται στην προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει την προσπάθεια των μεταρρυθμίσεων και σε όλα όσα προβλέπονται από το τρέχον πρόγραμμα.

Αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις

Τα επιτελεία της τρόικας επανέρχονται στην Αθήνα στις 30 Σεπτέμβρη, όπου αναμένεται να παραμείνουν μέχρι 8 Οκτώβρη, ενόψει και της «διακοπής» που θα μεσολαβήσει για την ετήσια Σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον (10 - 12 Οκτώβρη) και της συνεδρίασης του συμβουλίου Γιούρογκρουπ στις Βρυξέλλες (13 Οκτώβρη).

Η συγκυβέρνηση προβάλλει το επιχείρημα ότι δεν πρόκειται για μέτρα λιτότητας και για περικοπές μισθών συντάξεων κ.ο.κ., αλλά για «αναγκαίες» μεταρρυθμίσεις, που θα έπρεπε να έχουν εφαρμοστεί εδώ και καιρό. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ευ. Βενιζέλο«δεν υπάρχει θέμα τρίτου δανείου, τρίτου μνημονίου, εμείς θέλουμε να φύγουμε από τις έννοιες αυτές και από την έννοια της τρόικας». Σε ό,τι αφορά το ρόλο του ΔΝΤ, σημείωσε ότι «βρίσκεται στην καρδιά της Ευρωζώνης όχι ως δανειστής, επειδή διαθέτει κεφάλαια, αλλά επειδή διαθέτει τεχνογνωσία. Αυτή όμως έχει μεταφερθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα άλλα ευρωπαϊκά όργανα και έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία εμείς να ακολουθούμε τις διαδικασίες και να χρησιμοποιούμε τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, να επανέλθουμε στην ευρωπαϊκή ικανότητα».

Η ίδια η πολιτική της ΕΕ συνεπάγεται καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, που σημαίνουν ακόμη μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, παραπέρα μείωση του μισθολογικού όσο και του μη μισθολογικού κόστους (ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλει η εργοδοσία) επίσης τη μείωση των συντάξεων, για λόγους... εξορθολογισμού τους κ.ο.κ. Αναδιάρθρωση για το κεφάλαιο είναι και η εφαρμογή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, μέσω του οποίου διαλύονται τα κάθε είδους προνοιακά επιδόματα σε κατηγορίες των φτωχών λαϊκών νοικοκυριών, την ίδια ώρα που το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα εξαρτάται από τα λεγόμενα περιουσιακά στοιχεία. Δηλαδή, μια οικογένεια ανέργων χάνει το επίδομα, αλλά ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δε θα πάρει αν έχει ένα ιδιόκτητο «κεραμίδι» για να μένει.

Η Κομισιόν - μέσω «διαρροών» της περασμένης βδομάδας - διαπιστώνει «μεγάλες αποκλίσεις» μεταξύ ανώτατων και κατώτατων μισθών στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Σε αυτό το πλαίσιο, δρομολογείται η μείωση του μέσου μισθού στο Δημόσιο, καθώς και του μισθού των νεοπροσλαμβανόμενων υπαλλήλων, οι οποίοι θα αμείβονται με τον κατώτατο μισθό που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα. Στο αντιλαϊκό στόχαστρο μπαίνουν οι συντάξεις, μέσω της συνένωσης ασφαλιστικών ταμείων, ενώ ψηλά στην ατζέντα βρίσκονται τα ζητήματα της απελευθέρωσης των ομαδικών απολύσεων, καθώς και οι αντεργατικές ανατροπές μέσω του νέου συνδικαλιστικού νόμου.

Επίσης, στα κρίσιμα θέματα των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων συγκαταλέγεται η «διαχείριση» των «κόκκινων» δανείων, η διαδικασία επιτάχυνσης των πλειστηριασμών ακόμη και για την πρώτη κατοικία των λαϊκών νοικοκυριών, καθώς και οι ιδιωτικοποιήσεις της επόμενης περιόδου σε συνδυασμό με το νέο «αναπτυξιακό πρότυπο».Το ΔΝΤ από την πλευρά του, σε προηγούμενη έκθεση αξιολόγησης, αναφέρεται σε «μόνιμα και υψηλής ποιότητας μέτρα, με ταυτόχρονη ενίσχυση στο κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας», όπως ονομάζουν τα προγράμματα διαχείρισης της ακραίας φτώχειας από την πολιτική στήριξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Στο ίδιο πλαίσιο, εντάσσουν την επίσπευση των ιδιωτικοποιήσεων, τη «βελτίωση του ελέγχου» στις κρατικές δαπάνες, την αποτελεσματική λειτουργία του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, τις «μεταρρυθμίσεις» στη Δημόσια Διοίκηση.

Τι επισημαίνουν οι Εκθέσεις

Στις εκθέσεις τους, ΕΕ και ΔΝΤ έχουν επισημάνει και τα παρακάτω:

• Αποψίλωση εργατικών δικαιωμάτων: Τονίζεται ότι«παραμένουν οι περιορισμοί που κάνουν υψηλό το κόστος της επιχειρηματικότητας και που αναστέλλουν τη δημιουργία νέων ή την επέκταση μεγάλων επιχειρήσεων». Εν προκειμένω, αξιώνουν την πλήρη κατάργηση των υφιστάμενων περιορισμών στιςομαδικές απολύσεις. Επίσης, γίνεται ρητή αναφορά για τη θεσμοθέτηση του «λοκ άουτ», δηλαδή για τη κατοχύρωση του «δικαιώματος» των εργοδοτών να προχωρούν σε ανταπεργίες. Σχετικά με τη διαμόρφωση των κατώτατων μισθών, στο στόχαστρο μπαίνουν οι λεγόμενες ωριμάνσεις (τριετίες), οι οποίες, με βάση το σημερινό καθεστώς, μειώνονται κατά 50% για τους μακροχρόνια ανέργους. Στο επίκεντρο βρίσκεται η κατάργηση των τριετιών στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, με έμφαση στους εργαζομένους που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, δηλαδή με 586 ευρώ μεικτά ή 511 ευρώ για τους νέους κάτω από 25 χρόνων. Με την κατάργηση των τριετιών θα προκύψουν νέες μειώσεις των μισθών μέχρι και 30%, ανάλογα με τις τριετίες του κάθε εργαζόμενου.

• Ασφαλιστικό σύστημα: Επισημαίνεται πως είναι «αδύναμη η σύνδεση των εισφορών με τις παροχές», προαναγγέλλοντας τη μείωση τόσο των συντάξεων όσο και των κάθε είδους παροχών (Υγεία κ.ά.), καθώς οι υπάρχουσες παρεμβάσεις «βοήθησαν αλλά δεν έχουν αντιμετωπίσει τις προκλήσεις». Επί της ουσίας, προαναγγέλλουν τα αποτελέσματα των νέων αναλογιστικών μελετών, στη βάση των οποίων θα προωθηθούν οι πρόσθετες αντιλαϊκές «παρεμβάσεις» στο ασφαλιστικό σύστημα.

• Νέο πακέτο «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» σε συνέχεια αυτού που περιλαμβάνει η «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ. Αυτήν τη φορά, το βάρος πέφτει στους εξής κλάδους: Μεταποίηση, χονδρεμπόριο, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρονικό εμπόριο.

• Διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να παραμείνει «βιώσιμη» η διαχείριση του κρατικού χρέους και να δημιουργούνται προϋποθέσεις παραπέρα χρηματοδότησης των μερίδων του ντόπιου κεφαλαίου.

Κρατικός προϋπολογισμός 2015

Το γενικό πλαίσιο καταγράφεται στην πρόσφατη μηνιαία έκθεση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), σύμφωνα με την οποία οι κρατικοί προϋπολογισμοί για το 2015 «θα πρέπει να προσδιορίζουν πλήρως τα μέτρα που χρειάζονται για τη συμμόρφωση με τις συστάσεις ανά χώρα, οι οποίες έχουν διατυπωθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2014». Η Κομισιόν, από την πλευρά της, εκτιμά το «δημοσιονομικό κενό» για την Ελλάδα στα 2 δισ. ευρώ, το οποίο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα καλυφθεί με νέα αντιλαϊκά μέτρα κυρίως από την πλευρά των δαπανών. Με το δεδομένο ότι δεν πρόκειται να υπάρξει απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους, τα παζάρια με τη συγκυβέρνηση θα περιστραφούν στο κατάλληλο μείγμα της πολιτικής για τη διασφάλιση των στόχων. Το λεγόμενο χρηματοδοτικό κενό, δηλαδή οι ανάγκες νέων κρατικών δανείων για το 2015, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις υπολογίζεται σε 12 δισ. ευρώ. Το τελικό ύψος συνδυάζεται κατ' αρχήν με τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η μείωση των κεφαλαιακών αναγκών, που θα προκύψουν για τις τράπεζες, ανοίγει δυνατότητες αποδέσμευσης κεφαλαίων που διαχειρίζεται το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Τα κεφάλαια αυτά θα ανακατευθυνθούν σε άλλους σκοπούς, όπως στην αναχρηματοδότηση του κρατικού χρέους, περιορίζοντας τα «χρηματοδοτικά κενά» του 2015. Η κυβέρνηση λέει, επίσης, ότι θα απευθυνθεί στις αγορές για δανειοδότηση.

Σε ό,τι αφορά τη διαπάλη γύρω από τη διαχείριση του ελληνικού κρατικού χρέους, λόγος γίνεται για χρονική επιμήκυνση σε ορίζοντα 20ετίας ή και παραπάνω, μείωσης των επιτοκίων για ένα ορισμένο τμήμα των χρεογράφων. Σε πρόσφατη έκθεση του ομίλου της Γιούρομπανκ σχετικά με «ελάφρυνση» του κρατικού χρέους, επισημαίνεται ότι αυτή αναμένεται να προέλθει κυρίως από περαιτέρω μείωση των δαπανών για τόκους, κατά περίπου 6,6 δισ. ευρώ στην περίοδο 2014-2020 και κατά17,5 δισ. ευρώ σωρευτικά μέχρι το 2030. Πρόκειται, δηλαδή, για πρόσθετα ποσά της τάξης του 1 δισ. ευρώ το χρόνο, τα οποία θα αποδοθούν στους επιχειρηματικούς ομίλους με τη μορφή φοροελαφρύνσεων και άλλων κρατικών ενισχύσεων. Η λεγόμενη «ρήτρα ανάπτυξης», δηλαδή να πληρώνεται το χρέος, όταν υπάρχουν ρυθμοί ανάπτυξης και με βάση αυτούς που βάζει στο τραπέζι η πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, κατατείνει στο ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή πρόσθετα αντιλαϊκά μέτρα αφού θα πληρωθεί το χρέος.

Απ' όλα τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι για το λαό είναι μονόδρομος η διέξοδος που προβάλλει το ΚΚΕ για αποδέσμευση από την ΕΕ, μονομερή διαγραφή του χρέους, κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων με εργατική - λαϊκή εξουσία.

Α.Σ.