Φωνή - σύμβολο

Α

λλοτινές μου εποχές/Αλλοτινοί μου χρόνοι/Αγαπημένες μου φωνές»... Φωνή - σύμβολο μιας κοινωνίας, ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγούδησε το μόχθο του εργάτη, τον καημό και το θυμό του μετανάστη, την αγωνία και τους πόθους των απλών ανθρώπων της δουλειάς. Με τη δυνατή, καθαρή και με σπάνιες αποχρώσεις φωνή του, «μίλησε» στις καρδιές τους, ερμηνεύοντας σπουδαία λαϊκά τραγούδια, αλλά και μεγάλες δημιουργίες των Θεοδωράκη, Λεοντή, Χατζιδάκι, Λοΐζου, Ξαρχάκου. Στις 14 Σεπτέμβρη συμπληρώνονται 13 χρόνια από το θάνατο του λαϊκού καλλιτέχνη, του τραγουδιστή που αποτέλεσε λαϊκό θρύλο για το μεγαλύτερο κομμάτι του ελληνικού λαού.

Γ

έννημα - θρέμμα και ο ίδιος μιας τέτοιας φτωχογειτονιάς, της προσφυγούπολης Νέας Ιωνίας, ο Στέλιος Καζαντζίδης (γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1931), από νωρίς ξεκίνησε το δύσκολο αγώνα της επιβίωσης, βιώνοντας στο πετσί του όλα αυτά, που αργότερα τραγούδησε. Ορφανός από πατέρα, στην αρχή της εφηβείας του, αναγκάζεται να κάνει όλες τις δουλειές του ποδαριού, προκειμένου να ζήσει τη μητέρα του και το νεογέννητο αδελφό του: Αχθοφόρος και μικροπωλητής στις αγορές και λίγο αργότερα, κάτω από αντίξοες συνθήκες σε οικοδομές και εργοστάσια της Ν. Ιωνίας. Το 1950 ξεκινά η μεγάλη πορεία του στο τραγούδι, που μας πρόσφερε αμέτρητες επιτυχίες: «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Η πρώτη αγάπη», «Μαντουμπάλα», «Ζιγκουάλα», «Απόκληρος της κοινωνίας», «Είσαι η ζωή μου», «Φεύγω με πίκρα στα ξένα», «Στις φάμπρικες της Γερμανίας» κ.ά. Μέσα σε μία χρονιά, το 1959, το δισκάκι 45 στροφών με τη «Μαντουβάλα» στη μια πλευρά και το «Δυο πόρτες έχει η ζωή», στην άλλη, πούλησε 96.000 αντίτυπα, σπάζοντας το ρεκόρ των 45.000, που είχε ως τότε το «Γαρίφαλο στ' αυτί» των Χατζιδάκι - Σακελλάριου. Οι πωλήσεις, μάλιστα, παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο για ακόμα 7 - 8 χρόνια.

Α

πόλυτος κυρίαρχος στο λαϊκό τραγούδι μέχρι το '65, ο Στέλιος Καζαντζίδης ερμηνεύει τραγούδια με θέμα κοινωνικό - τα περισσότερα αναφέρονταν στη μετανάστευση - μιλώντας στις καρδιές των εργατών με τα «Μουντζουρωμένα χέρια», όσων «γεύονται» το πικρό «Ψωμί της ξενιτιάς», «Στον Καναδά, στη Βραζιλία», ή στου «Βελγίου τις στοές». Τραγουδά για τα παλικάρια στις «Φάμπρικες», για τις φτωχογειτονιές, για τον έρωτα, για το χωρισμό, το άδικο, αλλά και για κάποιες εξωτικές γυναίκες με τα παράξενα ονόματα Μαντουβάλα, Ζιγκουάλα, Μανώλια... Ερμηνεύει τραγούδια όλων των μεγάλων δημιουργών της εποχής: Τσιτσάνη, Παπαϊωάννου, Χιώτη, Μητσάκη, Καλδάρα, Παπαγιαννοπούλου, Δερβενιώτη, Βίρβου, Κολοκοτρώνη, Καραπατάκη, Μπακάλη, Νικολόπουλου κ.ά., ενώ γράφει και δικά του τραγούδια.

Σ

ταθμοί στην πορεία του Στ. Καζαντζίδη και της Μαρινέλλας υπήρξαν οι συνεργασίες τους με τους «έντεχνους» δημιουργούς. Τραγούδησε Χατζιδάκι (Το πέλαγο, Ο κυρ Αντώνης, Κουρασμένο παλικάρι,κ.ά), Θεοδωράκη (Πολιτεία, κ.ά.), Λεοντή (Καταχνιά), Λοϊζο (Το μερτικό μου απ'τη χαρά κ.ά),Ξαρχάκο,(Απονη ζωή), αφήνοντας ανεπανάληπτες ερμηνείες. Το 1965 παίρνει την απόφαση να μείνει μακριά από τα κέντρα - απόφαση που τήρησε για όλα τα μετέπειτα 35 χρόνια. Από τότε, η επαφή του με τον κόσμο γίνεται μόνο μέσα από μικρούς δίσκους 45 στροφών που κυκλοφορούν τακτικά, και αργότερα με τα LP των 33 στροφών, με μεγάλη επιτυχία. Από το 1987 μέχρι τέλους, η καλλιτεχνική του δραστηριότητα συνδέθηκε με ηχογραφήσεις δίσκων. Ξεχωριστή ήταν η ερμηνεία του με τους Χ. και Π. Κατσιμίχα στο τραγούδι του Αντώνη Βαρδή «Στην Ελλάς του 2000».

Σ

τους 47 δίσκους και στα 730 τραγούδια (τα 673 σε πρώτη εκτέλεση) υπολογίζεται η δισκογραφική κατάθεση μιας καριέρας μισού αιώνα, η οποία σφραγίστηκε από ερμηνείες που άφησαν εποχή. Σε μια εξομολόγηση στην εισαγωγή του δίσκου «Υπάρχω» έγραψε: «Ο τίτλος είναι συμβολικός κι αφορά εσάς κι εμένα. Υπάρχω σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος απ' τον καιρό που εσείς, οι γνωστοί κι άγνωστοι φίλοι μου, με αγαπήσατε και με κάνατε δικό σας. Υπάρχω εφόσον εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι εκφράζω τους καημούς, τα προβλήματά σας, την πίκρα της ξενιτιάς, το μόχθο του εργάτη, την εγκατάλειψη, τη μοίρα του ανθρώπου της συνοικίας. Και θα υπάρχω όσο υπάρχουν ταπεινοί, αγνοί και τίμιοι άνθρωποι του λαού. Γιατί μόνο στην καρδιά του λαού ζω. Εκεί είναι το σπίτι μου, εκεί γεννήθηκα, εκεί θα πάψω κάποτε να υπάρχω...».

Σ. Α.