Η "υγιής επιχειρηματικότητα" και το σκλαβοπάζαρο των ανέργων

Κυβέρνηση, εργοδότες, ΓΣΕΕ και ΣΥΡΙΖΑ μοιράζονται κοινές αντιλήψεις για την ανακύκλωση της ανεργίας

Μ

Από τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου 

Απασχόλησης την περασμένη Δευτέρα, στο Μέγαρο Μαξίμου

ια σειρά ζητήματα «άνοιξαν» με αφορμή τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Απασχόλησης, την περασμένη Δευτέρα, όπου συμμετείχαν ο πρωθυπουργός, οι συναρμόδιοι υπουργοί και οι εκπρόσωποι των «κοινωνικών εταίρων». Το βασικό θέμα της συνεδρίασης ήταν ο «συντονισμός των δράσεων (...) με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας».

Από το Συμβούλιο προέκυψε, μεταξύ άλλων, η πρόβλεψη της κυβέρνησης για τη δημιουργία 770.000 θέσεων εργασίας μέχρι το 2020, με τη διοχέτευση κρατικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων σε συγκεκριμένους κλάδους, προκειμένου να στηριχτούν επενδύσεις των επιχειρηματικών ομίλων. Το συγκεκριμένο νούμερο προκύπτει από τη μελέτη που συνέταξαν για λογαριασμό της κυβέρνησης το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανιών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και η «The Boston Consulting Group» (BCG).

Αφήνουμε κατά μέρος την προσπάθεια της κυβέρνησης να καλλιεργήσει κάλπικες προσδοκίες σε εργαζόμενους και άνεργους ότι η ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας θα έχει άμεση και θεαματική επίδραση στην ανάσχεση και στον περιορισμό της ανεργίας. Προς το παρόν, η οικονομία στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη συνεχίζουν να περνάνε «ζόρι», παρά τις προβλέψεις για το αντίθετο, ενώ και εκεί που καταγράφεται μια κάποια ανάπτυξη, αυτή δεν είναι ικανή να απορροφήσει την υψηλή ανεργία.

Χαρακτηριστική γι' αυτό είναι και η έρευνα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, η οποία προβλέπει ότι για να επιστρέψει η ανεργία στα επίπεδα του 2009 (9,5%, 450.000 άτομα) και για να ανακτήσει η οικονομία το ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας που χάθηκαν την περίοδο 2009 - 2013, ακόμη και με το αισιόδοξο σενάριο της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ με ρυθμούς 3,5% - 4%, θα χρειαστούν τουλάχιστον 20 χρόνια. Κι αυτά τα λένε αστοί οικονομολόγοι, που δεν παρεκκλίνουν από τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης, ανεξάρτητα αν υπερασπίζονται ένα άλλο, λιγότερο περιοριστικό, μείγμα διαχείρισης.

Διαγκωνίζονται κυβέρνηση - ΣΥΡΙΖΑ

Στοιχεία αυτού του μείγματος ενσωματώνει στην πρότασή του και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ετοιμάζεται να εξαγγείλει από τη ΔΕΘ τη δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας, αν γίνει κυβέρνηση. Για να το πετύχει αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι θα δαπανήσει κονδύλια ύψους 5 δισ. ευρώ, που θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ, την ανακατανομή κονδυλίων και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Οι θέσεις εργασίας που υπόσχεται αφορούν το δημόσιο, τον ιδιωτικό τομέα και την «κοινωφελή εργασία», μέσω συνεταιριστικών δομών στον αγροτικό τομέα και στις υπηρεσίες, σε σύνδεση με εθελοντικές δομές.

Τίποτα καινούριο δε λέει ο ΣΥΡΙΖΑ. Τέτοιες δομές είναι δοκιμασμένες σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο και πουθενά δεν κατάφεραν να βελτιώσουν ουσιαστικά τη θέση των χιλιάδων ανέργων, πέρα από το να τους δώσουν μια προσωρινή και βραχύχρονη διέξοδο από την ανεργία. Αλλωστε, ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πει ότι τα προγράμματα της «ελαστικής» εργασίας δεν είναι έξω από το πεδίο της δικής του πρότασης και ότι είναι «συμπληρωματικά» στο σχέδιο για ανάσχεση της ανεργίας.

Από την άλλη, η κυβέρνηση είναι λιγότερο φειδωλή όταν περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσιάσει μειωμένη την ανεργία. Τα προγράμματα που «τρέχουν» και τα άλλα που ετοιμάζονται, κύρια από το υπουργείο Εργασίας, έχουν στον πυρήνα τους την ευελιξία. Περίπου 1 δισ. ευρώ θα δαπανηθεί από το ΕΣΠΑ και από εθνικούς πόρους την τριετία 2014 - 2016 για την ανάσχεση τάχα της ανεργίας. Τα νούμερα προκαλούν ζαλάδα, καθώς, σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα προγράμματα του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, με την ονομασία «Απασχόληση Μπροστά», θα αφορούν περισσότερους από 214.000 «ωφελούμενους».

Τι περιλαμβάνουν, όμως, αυτά τα προγράμματα; Πρακτική άσκηση, δηλαδή δουλειά χωρίς μισθό για τις επιχειρήσεις μέσα από τα προγράμματα της «Επιταγής Εισόδου», πεντάμηνα «κοινωφελούς εργασίας» στους δήμους και άλλους φορείς και οργανισμούς του Δημοσίου, επέκταση της μαθητείας στο σύνολο των μαθητών της επαγγελματικής εκπαίδευσης, προγράμματα κατάρτισης για την προσαρμογή των «δεξιοτήτων» των ανέργων στις ανάγκες των εργοδοτών, προώθηση των «Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων» (ΚΟΙΝΣΕΠ), για να γίνουν οι άνεργοι «κοινωνικοί επιχειρηματίες».

Να σημειωθεί εδώ ότι μόνο από τα προγράμματα της «Επιταγής Εισόδου» και της «Κοινωφελούς Εργασίας», που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη ή πρόκειται να υλοποιηθούν άμεσα, 100.000 άνεργοι θα δουλέψουν χωρίς να έχουν στοιχειώδη μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα.

Κάπως έτσι προκύπτουν τα θεαματικά νούμερα που παρουσιάζει τόσο η κυβέρνηση, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, ως το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της διαχειριστικής τους πολιτική στο άμεσο μέλλον. Μοιράζουν μια θέση εργασίας στα δύο και στα τρία, κακοποιούν μισθούς και δικαιώματα, εναλλάσσουν μεγάλες περιόδους ανεργίας με μικρές περιόδους εργασίας και, αθροίζοντας κάθε μεμονωμένη περίπτωση, βαφτίζουν εργαζόμενους τους εκατοντάδες χιλιάδες υποαμειβόμενους, μισοάνεργους, απλήρωτους, ελαστικά απασχολούμενους.

Υμνοι στην "υγιή επιχειρηματικότητα"

Αυτή είναι η μια πλευρά, όπου η σύγκληση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ βγάζει μάτι. Ας δούμε άλλη μια, εξίσου σημαντική. Η κυβέρνηση προπαγανδίζει ότι θα φιλοδωρήσει με χρήμα, προνόμια και ασυλία τις επιχειρήσεις εκείνες που είναι «συνεπείς» απέναντι στους εργαζόμενους και στο κράτος. Ποιες είναι όμως αυτές οι επιχειρήσεις; Εκείνες που πληρώνουν τους εργαζόμενους με τους μισθούς των 586 και 511 ευρώ μεικτά, που νομοθέτησε η κυβέρνηση. Εκείνες που καταβάλλουν με συνέπεια τις μειωμένες εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία, τις οποίες, επίσης, νομοθέτησε η κυβέρνηση.

Εκείνες που, με το νόμο, απολύουν μαζικά εργαζόμενους, προειδοποιώντας τους μάλιστα στον κατάλληλο χρόνο, για να καταβάλουν μισή αποζημίωση. Που επιβάλλουν εκ περιτροπής εργασία και κάνουν χρήση όλων των νόμων που ευνοούν την αντικατάσταση των παλιών και ακριβών εργαζομένων με άλλους, ευέλικτους και φτηνότερους. Αυτή είναι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, η «υγιής επιχειρηματικότητα», στην οποία υπόσχεται να αραιώσει τους ελέγχους από την Επιθεώρηση Εργασίας και να μειώσει άλλη μια μονάδα τις ασφαλιστικές εισφορές μέσα στο 2014.

Ωστόσο, οπαδός της «υγιούς» επιχειρηματικότητας είναι και ο ΣΥΡΙΖΑ, γι' αυτό υπόσχεται να την ενισχύσει, όπως και η κυβέρνηση. Μιλώντας το Δεκέμβρη του 2013, στο Συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, εξήρε τις «υγιείς επιχειρηματικές και παραγωγικές δυνάμεις του τόπου», τις οποίες διαχώρισε απ' τους «αεριτζήδες, μεταπράτες, μεσάζοντες, μαυραγορίτες», υποσχόμενος «η ιδιωτική πρωτοβουλία να μην εκτοπίζεται απ' το καρτέλ της διαπλοκής που νέμεται τα αναπτυξιακά κονδύλια, νοθεύει τους κανόνες της αγοράς».

Στην πραγματικότητα, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ διαχωρίζουν τεχνητά τους καπιταλιστές σε «καλούς» και «κακούς», όχι μόνο για να παρουσιάσουν την κρίση ως συνέπεια της δράσης των δεύτερων αλλά, κυρίως, για να δικαιολογήσουν το χρήμα, τα προνόμια και την ασυλία που υπόσχεται ο καθένας συνολικά στο κεφάλαιο. Με τον τρόπο αυτόν προσπαθούν να θωρακίσουν τη λογική της ταξικής συνεργασίας, να κάνουν το κίνημα χειροκροτητή μιας οποιασδήποτε κυβέρνησης που νομοθετεί για την «υγιή» εργοδοσία, με το επιχείρημα ότι έτσι σώζει τις θέσεις εργασίας και στηρίζει την ανάπτυξη.

Χέρι χέρι ΓΣΕΕ - εργοδότες

Για επίλογο, σημειώνουμε μια ακόμα πλευρά: Στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Απασχόλησης αποφασίστηκε «να ενισχυθούν τα προγράμματα και η υλοποίηση και ο σχεδιασμός των προγραμμάτων που αφορούν το νέο εθνικό, στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς, με την παρουσία των κοινωνικών φορέων, των εργοδοτών και των εργαζομένων». Μάλιστα, τη σχετική ανακοίνωση έκανε περιχαρής ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, συμπληρώνοντας ότι αυτή η εξέλιξη «είναι κάτι που μπορεί να δώσει και ποιότητα και έλεγχο στα προγράμματα για την ανεργία».

Με άλλα λόγια, η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ, μαζί με τις εργοδοτικές Ενώσεις αποκτούν αυξημένο ρόλο στη διαχείριση των κονδυλίων που προβλέπει το ΕΣΠΑ και άλλοι πόροι για τα προγράμματα ανακύκλωσης της ανεργίας. Η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ «καίγονταν» να βάλει το χέρι της στο μέλι αυτών των προγραμμάτων. Γι' αυτό συμφώνησε με τους εργοδότες να συμπεριλάβουν στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπέγραψαν, τον περασμένο Μάρτη, την εξής παράγραφο:

«Τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να παρέμβουν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς της Προγραμματικής Περιόδου 2014 - 2020, με τη σύναψη μιας Εθνικής Προγραμματικής Συμφωνίας για την οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση της Ελλάδας και τη συγκρότηση δικτύου συνεργασίας μεταξύ τους, στη βάση των παρακάτω θεματικών ενοτήτων: 1. Απασχόληση - Εκπαίδευση - Κατάρτιση, 2. Κοινωνική Προστασία, 3. Ανταγωνιστικότητα, 4. Επιχειρηματικότητα - Καινοτομία.

Τέλος, τα μέρη συμφωνούν να επεξεργαστούν πρόταση σύμπραξής τους με τον ΟΑΕΔ, με στόχο τη συντονισμένη οργάνωση δράσεων σχετικά με την απασχόληση των νέων (π.χ., μαθητεία, πρακτική άσκηση, εγγύηση για τη νεολαία, νεανική επιχειρηματικότητα κτλ.)».

Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη της στήριξης που παρέχει η ΓΣΕΕ στην πολιτική που κρύβει τους άνεργους κάτω από χαλί των διάφορων προγραμμάτων και μετατρέπει κύρια τους νέους σε φτηνό εργατικό δυναμικό για τις μεγαλοεπιχειρήσεις, αυξάνοντας την πίεση που ασκεί η εργοδοσία για να υποχωρήσει συνολικά η απαιτητικότητα εργαζόμενων και ανέργων.

Π.