Συγκλίσεις, "προκλήσεις" και ανταγωνισμοί

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η προσπάθεια για την επίτευξη ενός πρόσκαιρου συμβιβασμού ανάμεσα στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ γύρω από το ζήτημα της λεγόμενης «βιώσιμης» διαχείρισης του ελληνικού κρατικού χρέους, σε συνδυασμό βέβαια με το εύρος και την «ποιότητα» των νέων αντιλαϊκών μέτρων, που θα απαιτηθούν για την κάλυψη των πρωτογενών πλεονασμάτων στους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Στην προοπτική αυτή και ενόψει της Συνόδου του ΔΝΤ την Παρασκευή δείχνουν να «προσαρμόζονται» οι προβλέψεις του ιμπεριαλιστικού οργανισμού σχετικά με την πορεία της ελληνικής οικονομίας, που δημοσιοποιήθηκαν χτες για να συμπληρωθούν σήμερα με νέα έκθεση σχετικά με τη μελλοντική διαμόρφωση των «πλεονασμάτων», του κρατικού χρέους και άλλων δημοσιονομικών μεγεθών.

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Στίβεν Μνούτσιν, εμφανίζεται να δίνει το σινιάλο για την πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ στο «πρόγραμμα» και όπως χαρακτηριστικά επισήμανε μιλώντας στους «Financial Times», «οι ΗΠΑ συνεχίζουν να ενθαρρύνουν το ΔΝΤ να συζητήσει τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα». Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του κρατικού χρέους και το ύψος των πλεονασμάτων πρόσθεσε πως «θεωρούμε ότι αυτό είναι κυρίως ευρωπαϊκό θέμα, αν και είναι κάτι που παρακολουθούμε, επειδή είναι σημαντικό για την παγκόσμια οικονομία και τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές». Οπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα, αν και ο Μνούτσιν τόνισε ότι ο βασικός ρόλος του ΔΝΤ δεν είναι να δανείζει πλούσιες χώρες, τα λόγια του δεν δείχνουν ότι προτίθεται να βάλει εμπόδια σε μία ενδεχόμενη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Ανάκαμψη με προϋπόθεση την αντιλαϊκή κλιμάκωση

Την ίδια ώρα, στο 2,2% έναντι 2,8%, στην προηγούμενη έκθεση, τον Οκτώβρη, χαμήλωσε το ΔΝΤ την πρόβλεψη για το ρυθμό ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας για το 2017, στην έκθεση για την παγκόσμια οικονομία (World Economic Outlook). Μάλιστα, για να «επαληθευτεί» η πρόβλεψη αυτή, το ΔΝΤ προβλέπει ρυθμό σχετικά μεγαλύτερης ανάκαμψης, στο 4,2% στη διάρκεια του δ' τριμήνου του 2017.

Σε κάθε περίπτωση, οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ στηρίζονται στην ολόπλευρη εφαρμογή των μέτρων της αντιλαϊκής πολιτικής. Στη βάση αυτή, η ανάκαμψη για το 2018 προβλέπεται 2,7%. Ουσιαστικά διαβλέπουν φαινόμενα «κόπωσης» για τη συνέχεια προβλέποντας ρυθμό μεγέθυνσης μόλις 1% για το 2022, με ό,τι αυτό βέβαια μπορεί να συνεπάγεται στην πορεία διαμόρφωσης της μάζας των κρατικών φορολογικών εσόδων και των πρωτογενών πλεονασμάτων.

Την ίδια ώρα, τα ποσοστά της επίσημης ανεργίας, με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ, προβλέπεται ότι θα παραμένουν ουσιαστικά στο ύψος τους, αφού η ανεργία εκτιμάται για το 2017 στο 21,9% (21,5% στην προηγούμενη έκθεση) και για το 2018 στο 21%.

Θυμίζουμε τις σχετικά πρόσφατες επισημάνσεις από τον επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος, Π. Τόμσεν, σύμφωνα με τον οποίο θα χρειαστούν 21 χρόνια προκειμένου η επίσημη ανεργία στην Ελλάδα να υποχωρήσει στα προ κρίσης επίπεδα.

Σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά μεγέθη οι προβλέψεις αναμένεται να δημοσιοποιηθούν σήμερα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι προβλέψεις για τα «πλεονάσματα» των επόμενων ετών θα ενσωματώνουν μόνο τα ήδη ψηφισμένα αντιλαϊκά μέτρα, θα αφήνουν, δηλαδή, «ανοιχτό» το ζήτημα των επιπτώσεων που θα επέλθουν από τα νέα αντιλαϊκά μέτρα στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης».

Οπως χαρακτηριστικά τονίζεται, οι προβλέψεις για το μέλλον «αντικατοπτρίζουν την αποτίμηση των στελεχών του ΔΝΤ με βάση τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί», και με την προϋπόθεση ότι «θα εφαρμοσθούν πλήρως τα μέτρα πολιτικής που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του ΕSM».

Από την πλευρά της, η Κρ. Λαγκάρντ, μιλώντας στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt», επισήμανε πως το ΔΝΤ «δεν αμφιβάλλει ότι είναι απαραίτητη μια αναδιάρθρωση» του ελληνικού κρατικού χρέους, λέγοντας ότι το ποσοστό του χρέους που πρέπει να αναδιαρθρωθεί θα καθοριστεί από την ανάλυση της βιωσιμότητάς του. Σύμφωνα με την ίδια, το ΔΝΤ «βασίζεται τόσο στην ανάλυση των οικονομικών δεικτών όσο και στην ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους. Μακροπρόθεσμα πιστεύουμε ότι πλεόνασμα 1,5% πριν την πληρωμή των δόσεων για το χρέος θα είναι λογικό».

Με αντιλαϊκό "ατού" τα πρωτογενή πλεονάσματα

Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτος, με αντιλαϊκό «ατού» τα πρωτογενή πλεονάσματα στον κρατικό προϋπολογισμό του 2016, μεταβαίνει στην Ουάσιγκτον, όπου, στο πλαίσιο της Συνόδου του ΔΝΤ, θα συνεχιστούν οι συνεννοήσεις για το κλείσιμο της «αξιολόγησης», με επόμενο βήμα την επάνοδο των υψηλόβαθμων κλιμακίων του κουαρτέτου στην Αθήνα.

Την ίδια ώρα, κεντρικό γνώρισμα στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού το α' τρίμηνο του 2017 αποτελεί η διάλυση των κονδυλίων που αφορούν στην κάλυψη ακόμη και στοιχειωδών αναγκών της λαϊκής οικογένειας, σε συνδυασμό με την αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με τα «προσωρινά στοιχεία» του υπουργείου Οικονομικών, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού (χωρίς το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) καρατομήθηκαν στα 12,4 δισ. ευρώ και διαμορφώνονται χαμηλότερα κατά 756 εκατ. σε σχέση με το στόχο που είχε προϋπολογισθεί.

Ταυτόχρονα, το «πρωτογενές πλεόνασμα» εμφανίζει μείωση σε περίπου 1,1 δισ. ευρώ, από 1,86 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, παραμένοντας όμως πάνω από το στόχο τριμήνου για πλεόνασμα 992 εκατ. ευρώ.

"Αβεβαιότητες" στην παγκόσμια οικονομία

Αμετάβλητες, σε γενικές γραμμές, παραμένουν οι προβλέψεις του ΔΝΤ γύρω από τους ρυθμούς μεγέθυνσης του παραγόμενου ΑΕΠ στην παγκόσμια οικονομία, ενώ την ίδια ώρα, ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός εντοπίζει σειρά από αβεβαιότητες και κινδύνους με επίκεντρο την «πολιτική προστατευτισμού», τους «γεωπολιτικούς κινδύνους», τις εξελίξεις σε οικονομίες που ταξινομούνται στις «αναδυόμενες αγορές», τις απότομες μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών κ.ά.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ, Μ. Ομπσφελντ, η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αντιξοότητες, δεδομένου ότι «η αύξηση της παραγωγικότητας παραμένει υποτονική, κάτι που φαίνεται πιθανό να συνεχιστεί για κάποιο χρονικό διάστημα».

Ο ίδιος, παρουσιάζοντας την έκθεση για την παγκόσμια οικονομία, μεταξύ άλλων, εστίασε σε μια σειρά από αβεβαιότητες που πηγάζουν από τις μακροοικονομικές πολιτικές σε ΗΠΑ και Κίνα. Οπως είπε, παρά τη νομισματική πολιτική από την πλευρά της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, η δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ εκτιμάται πως θα παραμείνει επεκτατική για τα επόμενα δύο χρόνια, λέγοντας ότι «το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι πληθωρισμός και ταχύτερη του αναμενομένου αύξηση των επιτοκίων, κάτι που θα πυροδοτήσει απότομη ανατίμηση του δολαρίου και πιθανές δυσκολίες για τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες».

Για την Κίνα προειδοποίησε πως η ανάπτυξη έχει παραμείνει εξαρτημένη από την εγχώρια πιστωτική επέκταση, η οποία κινείται τόσο γρήγορα που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στο μέλλον. «Τα προβλήματα αυτά θα μπορούσαν, με τη σειρά τους, να εξαπλωθούν και σε άλλες χώρες», επισήμανε.

Σε ό,τι αφορά το επίδικο ζήτημα των οξυμένων μονοπωλιακών ανταγωνισμών που εμφανίζονται σήμερα και με τη μορφή της πολιτικής του προστατευτισμού, επισήμανε πως «ο αγώνας του καθενός εναντίον όλων θα οδηγούσε όλες τις χώρες σε χειρότερη θέση», και υπογράμμισε πως απαιτείται μια ανανεωμένη πολυμερής διακρατική δέσμευση για τη στήριξη του διεθνούς εμπορίου που θα οδηγεί σε μια πιο «δίκαιη ανακατανομή των κερδών».

Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, οι εκτιμώμενοι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ, για το 2017 και το 2018 αντίστοιχα, διαμορφώνονται ως εξής:

• Παγκόσμια οικονομία: 3,5% και 3,6%
• ΗΠΑ: 2,3% και 2,5%
• Ευρωζώνη: 1,7% και 1,6%
• Βρετανία: 2% και 1,5%
• Κίνα: 6,6% και 6,2%
• Ιαπωνία: 1,2% και 0,6%
• Ρωσία: 1,4% και 1,4%
• Ινδία: 7,2% και 7,7%.

"Ρ"