Οι σφοδρές αντιθέσεις στρώνουν το έδαφος σε νέες συγκρούσεις

Δ

ομημένες πάνω στους σφοδρούς ανταγωνισμούς και τις εύθραυστες ισορροπίες που προκαλεί η ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη, οι σύγχρονες σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ κρατών και διακρατικών συμμαχιών κουβαλούν το «σπόρο» μιας νέας διεθνούς ανάφλεξης. Οι αντιθέσεις μεταξύ των διαφορετικών ιμπεριαλιστικών κέντρων εκδηλώνονται όλο και πιο σφοδρά, όπως δείχνουν τα «ρήγματα» ή τα «σύννεφα» στις σχέσεις ισχυρών δυνάμεων (π.χ. διαφωνίες ΗΠΑ - Γερμανίας σχετικά με την αντιμετώπιση της κατάστασης στην Ουκρανία ή την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων για τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου). Εκδηλώνονται σημαντικές αλλαγές στην παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμίδα, π.χ. με την ανέλιξη της Κίνας. Κάνουν την εμφάνισή τους νέα κέντρα συμφερόντων (π.χ. BRICS, MERCOSUR), με τις αναδυόμενες οικονομίες να επιδιώκουν πιο ενιαία έκφραση.

Φυσικά, η νέα παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση επιδρά καταλυτικά στις διεργασίες και τις αντιπαραθέσεις. Τα σημάδια ύφεσης και στασιμότητας που εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν πολλές καπιταλιστικές οικονομίες φανερώνουν καταρχήν την όλο και μεγαλύτερη δυσκολία που έχει το σύστημα να διαχειρίζεται τις εγγενείς αντιφάσεις του. Επιπλέον, μεγαλώνουν την ανησυχία των μονοπωλίων, την «αγωνία» τους για το πώς θα ανακάμψει η κερδοφορία τους και θα βαθύνει η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και προμηνύουν νέους γύρους αντιλαϊκών επιδρομών, με όλα τα μέσα. Πολλαπλασιάζονται διαρκώς οι «αποστολές» που ξεδιάντροπα βαφτίζονται «ειρηνευτικές» ενώ στην πραγματικότητα συντονίζουν το αιματοκύλισμα και την καταλήστευση ολόκληρων λαών. Δεν κρύβεται η μεγάλη δίψα των μονοπωλίων για ξαναμοίρασμα αγορών και πρώτων υλών, για ξαναμοίρασμα της τράπουλας, από το οποίο κάθε πλευρά προσδοκά ότι θα βγει κερδισμένη.

Α

λλωστε, ένας γενικευμένος ιμπεριαλιστικός πόλεμος δεν είναι ποτέ «κεραυνός εν αιθρία». Σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό του Κλαούζεβιτς που υιοθέτησαν οι Μαρξ και Λένιν, ο πόλεμος είναι συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα. Υπάρχουν, λοιπόν, γεγονότα οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά που τον έχουν προετοιμάσει. Η εμπειρία των 2 προηγούμενων παγκόσμιων συγκρούσεων δείχνει ότι πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο είχαν προηγηθεί οι οικονομικές κρίσεις στις αρχές του 20ού αιώνα (1907, 1910 - 1911), η μεγάλη κρίση του 1929-1933 και αυτή του 1938 όσον αφορά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης, είχαν εκφραστεί τάσεις αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων και υπήρξε ανάδειξη νέων δυνάμεων, όπως π.χ. της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Ιταλίας, που διεκδικούσαν θέσεις στην παγκόσμια σκακιέρα.

Υπήρξαν όμως και συγκεκριμένα στρατιωτικά γεγονότα, πόλεμοι ή πολεμικά επεισόδια που στην ουσία αποτέλεσαν προοίμια ενός γενικευμένου πολέμου. Αν και χαρακτηρίστηκαν περιφερειακές συγκρούσεις στην πραγματικότητα εντάσσονταν στο πλαίσιο της γενικευμένης αντιπαράθεσης που προετοιμαζόταν.

Ετσι, του Α' Παγκόσμιου Πολέμου είχαν προηγηθεί:

• Ο πόλεμος των Μπόερς στη Ν. Αφρική από το 1899 έως το 1902. Δηλαδή, ο πόλεμος ανάμεσα στη Μ. Βρετανία και τους Ολλανδούς αποίκους της Ν. Αφρικής, που είχαν την άμεση και έμμεση στήριξη της Γερμανίας.

• Ο πόλεμος ανάμεσα στην Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία του 1897.

• Ο πόλεμος ανάμεσα στη Ρωσία και την Ιαπωνία, 1905 - 1907, για τον έλεγχο της Απω Ανατολής.

• Οι Βαλκανικοί πόλεμοι του 1912 - 1913, όπου πήραν μέρος η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Ρουμανία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.

• Ο πόλεμος ανάμεσα στην Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1911 - 1912.

• Ο πρώτος Κινεζο-Ιαπωνικός πόλεμος, 1894 - 1895.

• Το 1912 ξεσπά η κρίση του Αγαδίρ που για λίγο έλειψε να προκαλέσει πόλεμο ανάμεσα στη Γερμανία, από τη μια, και τους Αγγλογάλλους από την άλλη.

Του Β' Παγκόσμιου Πολέμου είχαν προηγηθεί:

• Η ιαπωνική επέμβαση στη Μαντζουρία της Κίνας το 1931.

• Ο Ιταλο-Αβησσυνιακός πόλεμος, 1935 - 1936.

• Ο δεύτερος Κινεζο-Ιαπωνικός πόλεμος, το 1937, με την εμπλοκή των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και της ναζιστικής Γερμανίας.

• Ο Ισπανικός εμφύλιος, 1936 - 1939, ο οποίος πήρε το χαρακτήρα της άμεσης στρατιωτικής επέμβασης της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας υπέρ του Φράνκο.

Από το 1945 και μετά ο πόλεμος δεν σταμάτησε ποτέ παρόλο που δεν πήρε για σχεδόν 70 χρόνια τη μορφή ενός γενικευμένου πολέμου. Ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε η αντιπαράθεση καπιταλισμού - σοσιαλισμού που διήρκεσε σχεδόν 45 χρόνια, το διάστημα 1945 - 1990. Παρόλο που αυτή η αντιπαράθεση εκδηλώθηκε και με στρατιωτικό τρόπο σε μια σειρά περιπτώσεων, παρόλο που στοιχείο της πίεσης που άσκησε ο ιμπεριαλισμός στο σοσιαλισμό ήταν η απειλή ενός γενικευμένου πολέμου και μάλιστα θερμοπυρηνικού, εντούτοις μια σειρά ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που συνέχιζαν να υπάρχουν και να εκδηλώνονται με διαφόρους τρόπους κρατήθηκαν σε δεύτερο πλάνο.

Αραγε, σήμερα, μια σειρά λεγόμενων περιφερειακών πολέμων από την Ουκρανία μέχρι την Αφρική και από τη Μ. Ανατολή μέχρι το Αφγανιστάν δεν εντάσσονται σε ένα γενικευμένο πλαίσιο αντιπαράθεσης παλιών και ανερχόμενων καπιταλιστικών κρατών;

"Ρ"