ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ: 97 χρόνια μετά...

Σ

αν σήμερα, πριν από 97 χρόνια, τα κανόνια του θωρηκτού Αβρόρα έδιναν το σύνθημα. Η αστική κυβέρνηση Κερένσκι ανατράπηκε από τους εργάτες και στρατιώτες, υπό την καθοδήγηση των μπολσεβίκων, η σοσιαλιστική επανάσταση ήταν γεγονός. Σαν σήμερα, λοιπόν, ξεκίναγε η πρώτη απόπειρα της εργατικής τάξης, μαζί με τους συμμάχους της, να οικοδομήσει μια νέα κοινωνία, τη σοσιαλιστική, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, χωρίς ανεργία, πείνα, φτώχεια, με το λαό, τους εργαζόμενους να βρίσκονται στην εξουσία, μέσα από του δικούς τους εργατικούς - λαϊκούς θεσμούς. Η εξέλιξη αυτή σφράγισε όλον τον 20ό αιώνα. Η εργατική τάξη βγήκε από το περιθώριο, στο προσκήνιο της Ιστορίας. Οι επαναστάσεις που ακολούθησαν, είτε νίκησαν, είτε ηττήθηκαν, άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους, όχι μόνο στην Ιστορία του εργατικού κινήματος, αλλά στο σύνολο της ανθρωπότητας.

Η

 70χρονη προσπάθεια οικοδόμησης της νέας κοινωνίας, παρόλο που ηττήθηκε, δεν ήταν μια «τραγωδία», ήταν ό,τι πιο σημαντικό, ό,τι πιο λαμπρό έχει φτιάξει ο εργαζόμενος άνθρωπος στην ιστορία. Το αποδεικνύουν τα μεγάλα βήματα που έγιναν στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης των εργαζομένων από το βάρος αιώνων σκλαβιάς, δουλείας, εκμετάλλευσης. Τα μεγάλα βήματα στην οικονομική, κοινωνική, αλλά και ιδεολογική απελευθέρωση. Βήματα που βεβαίως δεν ολοκληρώθηκαν, δεν οδήγησαν στην πλήρη κυριαρχία του σοσιαλισμού, στην ανεπτυγμένη κομμουνιστική κοινωνία. Το αποδεικνύει η συνολική ανάταση των εργατικών λαϊκών μαζών, που γίνονται πρωταγωνιστές των εξελίξεων στο πλαίσιο όλης της επαναστατικής διαδικασίας, που βεβαίως δεν τελειώνει με τη συγκρότηση της εργατικής - λαϊκής εξουσίας. Η ΕΣΣΔ έγινε σημείο αναφοράς για τους εργαζόμενους όλου του κόσμου και όχι μόνο αυτών που ακολουθούσαν τους κομμουνιστές. Οι εργάτες είχαν τη δική τους πατρίδα, τη χώρα που έκαναν εκείνοι κουμάντο. Οι ανατροπές του σοσιαλισμού, η επικράτηση της αντεπανάστασης στα τέλη της δεκαετίας του 1980 - αρχές 1990, αποτέλεσαν ένα ιστορικό πισωγύρισμα, ένα φρενάρισμα της κοινωνικής εξέλιξης. Η αρνητική επίδραση αυτών των εξελίξεων είναι βαριά πάνω στο κομμουνιστικό κίνημα, αλλά και ευρύτερα στις εργατικές - λαϊκές μάζες, τις επιπτώσεις θα τις ζούμε για χρόνια. Δεν είναι μόνο ότι έγειρε η πλάστιγγα σε παγκόσμιο επίπεδο ολοκληρωτικά υπέρ του καπιταλισμού, λύνοντας τα χέρια για τις αναγκαίες επιδρομές στα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα και κατακτήσεις που με μια έννοια «περιφρουρούσε» η ύπαρξη των σοσιαλιστικών κρατών τα προηγούμενα χρόνια. Είναι και η βαθιά επίδραση σε ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο, η υποχώρηση των σοσιαλιστικών, κομμουνιστικών ιδεών, η αποθέωση του ανορθολογισμού, η ενίσχυση αντιδραστικών αντιλήψεων που συνοδεύουν κάθε αντεπανάσταση. Είναι η κυριαρχία της απογοήτευσης, της πεποίθησης ότι «αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ», της ματαιότητας για τον αγώνα, για την πάλη, για τη συμμετοχή στο κίνημα.

Τ

ην περίοδο της αντεπανάστασης, δεν ήταν μόνο οι αστοί, οι πολιτικοί, ιδεολογικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου που βιάστηκαν να προεξοφλήσουν το τέλος του κομμουνισμού, του σοσιαλισμού. Ηταν και όσοι, προερχόμενοι από το κομμουνιστικό κίνημα, μέλη και στελέχη του, έσπευσαν να αποκηρύξουν μετά «βδελυγμίας» την ιστορική αυτή απόπειρα, να πετάξουν το παιδί μαζί με τα απόνερα. Αυτοί στήριξαν μέχρι τέλους και με θέρμη την αντεπανάσταση στην τελική της φάση, το ρόλο του Γκορμπατσόφ, των Σεβαρντνάτζε, της περεστρόικα, κατηγορώντας όσους εξέφραζαν προβληματισμούς, κριτικές σκέψεις, ως «δογματικούς» και «παλαιολιθικούς». Αυτοί που έσπευσαν στις αγκάλες της σοσιαλδημοκρατίας και της αστικής τάξης. Εχει σημασία να τα θυμηθούμε όλα αυτά, γιατί από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Από τότε, η καπιταλιστική οικονομική κρίση έχει τσαλακώσει την εικόνα του αιώνιου, ανοδικά πορευόμενου νικητή καπιταλισμού, έχουν βρεθεί λοιπόν πολλοί όψιμοι κριτικοί του καπιταλισμού ή πλευρών εκφράσεών του. Κριτικοί του αλόγιστου πλουτισμού, της πλουτοκρατίας, του τραπεζικού συστήματος, του νεοφιλελευθερισμού κ.ά. Ανάμεσά τους, ορισμένοι ανέκαμψαν ως «νεομπολσεβίκοι» και «νεοκομμουνιστές», που ξαναανακάλυψαν την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος, τον Λένιν ακόμα και τη Σοβιετική Ενωση. Δε θα μας προκαλέσουν εντύπωση αυτές τις ημέρες και νερόβραστοι και ακίνδυνοι ύμνοι στην Οχτωβριανή Επανάσταση, που βεβαίως θα καταλήγουν στην ανάγκη της... κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ (!). Οι ίδιοι, στις κρίσιμες συνθήκες του 1989 - 1991, μίλαγαν για «πλήρη χρεοκοπία αυταρχικών και γραφειοκρατικών καθεστώτων», ότι «μαζί με το τέλος αυτών των καθεστώτων έχει εξαντληθεί οριστικά και οποιοσδήποτε ρόλος των κομμάτων τριτοδιεθνιστικού τύπου», κατηγορούσαν όσους υπερασπίζονταν το σοσιαλισμό ως «νοσταλγούς περασμένων μεγαλείων που κλαίνε στα ερείπια των αλλοτινών φρουρίων που σωριάστηκαν» και άλλα πολλά έσερναν, συντασσόμενοι με την κυρίαρχη αστική προπαγάνδα, όπως μας θύμισαν, για παράδειγμα, μια σειρά συνεντεύξεις που δόθηκαν τότε από στελέχη του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ.

Τ

ο γιατί τα πράγματα οδηγήθηκαν στην ήττα και την αντεπανάσταση, γιατί δεν κατάφερε αυτή η πρώτη προσπάθεια να εδραιωθεί, να περάσει σε μια νέα ανώτερη φάση, είναι λογικό να απασχολεί το κομμουνιστικό κίνημα, αλλά και ευρύτερα εργαζόμενους. Κάθε ΚΚ είναι υποχρεωμένο να μελετήσει αυτό το ζήτημα, να βγάλει συμπεράσματα, αν θέλει να κάνει βήμα προς το μέλλον. Απέναντι σε αυτή την ευθύνη και υποχρέωση στάθηκε το ΚΚΕ, κάνοντας μια μακρόχρονη προσπάθεια μελέτης. Τα συμπεράσματά της, που αποτυπώθηκαν στις Αποφάσεις του 18ου Συνεδρίου του Κόμματος, επιβεβαιώνονται απ' όλες τις ιστορικές αποκαλύψεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Το βασικό ζήτημα είναι ότι η αντεπανάσταση δεν πραγματοποιήθηκε ως αποτέλεσμα μιας εξέγερσης, μιας ένοπλης αντιπαράθεσης, μιας οργανωμένης παρέμβασης αστικών δυνάμεων, πραγματοποιήθηκε από τα μέσα και από τα πάνω, με ευθύνη των ίδιων των ΚΚ, των κομμάτων που ηγούνταν δηλαδή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Η τελική φάση αυτής της διαδικασίας, την περίοδο 1989 - 1991, ήρθε ως αποτέλεσμα μακρόχρονης οπορτουνιστικής διάβρωσης των ΚΚ, που σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής εκφράστηκε με την υιοθέτηση ξένων στοιχείων προς τη σοσιαλιστική οικοδόμηση που προέρχονταν από τον καπιταλισμό, από την αγορά, την άμβλυνση της λειτουργίας του εργατικού κράτους. Ενισχύθηκαν κοινωνικές δυνάμεις, οι οποίες τελικά κυριάρχησαν μέσα στα ΚΚ, που είχαν συμφέρον να βάλουν φρένο στην επαναστατική διαδικασία, επιδίωξαν και τελικά κατάφεραν να ανατρέψουν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αποδείχθηκε, λοιπόν, ότι η ταξική πάλη συνεχίζεται σε όλη τη διαδικασία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Οποιος αγνοήσει αυτά τα συμπεράσματα, αδυνατεί όχι μόνο να δώσει απαντήσεις στο γιατί, αλλά και να διαμορφώσει αντίληψη για το σοσιαλισμό σήμερα, καθώς και την ανάλογη στρατηγική που είναι αναγκαία για το σήμερα και το μέλλον, γιατί η εποχή των σοσιαλιστικών επαναστάσεων είναι μπροστά μας.

Κ.Χ.