ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ: Η κρίση, η διαχείρισή της και οι δραστικές περικοπές στους εργαζόμενους

Η "Microsoft" εξαγόρασε τη "Nokia", 

αλλά έκλεισε παραγωγικές μονάδες στη 

Φινλανδία πετώντας  εργαζόμενους 

στην ανεργία

Στη Φινλανδία θα γίνει συζήτηση το 2016 για το ζήτημα εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη. Αυτό ανακοινώθηκε επίσημα μετά την κατάθεση 50.000 υπογραφών «από πολίτες που επιθυμούν να διεξαχθεί αυτή η συζήτηση στη Βουλή» - αυτός είναι και ο αριθμός που χρειάζεται για να γίνει αυτή η συζήτηση - ουσιαστικά από ανθρώπους που θέλουν την έξοδο από την Ευρωζώνη. Αυτό που ζητάνε είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την παραμονή ή όχι της Φινλανδίας στην ΟΝΕ. Αυτό βεβαίως μπορεί να γίνει μόνο αφού η Βουλή ψηφίσει υπέρ του δημοψηφίσματος. Το θέμα φαίνεται ότι εκφράζει μεγάλο βαθμό δυσαρέσκειας των Φινλανδών από τις εξελίξεις στην οικονομία της χώρας. Ο Φινλανδός ευρωβουλευτής Πάαβο Βαϊρίνεν, που ξεκίνησε τη διαδικασία συγκέντρωσης υπογραφών, έχει δηλώσει ότι από το 2008, χρονιά που ξεκίνησε η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση, η οικονομία της Φινλανδίας, δηλαδή το ΑΕΠ, έχει μειωθεί κατά 6%.

Τα ρεπορτάζ των αστικών ΜΜΕ δεν διευκρινίζουν αν η δυσαρέσκεια των Φινλανδών, και ιδιαίτερα αυτών που υπογράφοντας ζητούν την έξοδο από την Ευρωζώνη, εκφράζεται από τους εργαζόμενους, τα φτωχά λαϊκά στρώματα ή τμήματα των μεσαίων στρωμάτων και της αστικής τάξης που πλήττονται από την οικονομική κρίση και τη διαχείρισή της από την κυβέρνηση της χώρας, ή δε βοηθιούνται να ανακάμψουν, ή ακόμη που εκτιμούν ότι με εθνικό νόμισμα και άλλες συμμαχίες εκτός Ευρωζώνης υπηρετούνται αποτελεσματικά τα συμφέροντά τους. Για παράδειγμα, η Φινλανδία είχε οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία οι οποίες χτυπήθηκαν λόγω των εκατέρωθεν - ΕΕ και Ρωσίας - οικονομικών κυρώσεων, με αφορμή την κρίση στην Ουκρανία και τους ανταγωνισμούς που εκφράζονται με επίκεντρο αυτήν την κρίση.

Η οικονομική κρίση

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τις εξελίξεις στην οικονομία της Φινλανδίας.

Στη Φινλανδία έχει εκδηλωθεί καπιταλιστική οικονομική κρίση εδώ και πάνω από τρία χρόνια. Και μάλιστα έχουν χτυπηθεί κλάδοι της βιομηχανίας που στήριζαν την οικονομία της, όπως οι χαρτοβιομηχανίες, η βιομηχανία ξυλείας, αλλά και η βιομηχανία της πληροφορικής και ιδιαίτερα του διεθνικού μονοπωλίου γνωστού από την κινητή τηλεφωνία «Nokia», ναυαρχίδας της βιομηχανίας της, αφού έφτασε να παράγει το 10% του ΑΕΠ της χώρας, με κατάληξη την εξαγορά της από τη «Microsoft». Αυτές οι εξελίξεις οδήγησαν σε μαζική ανεργία πολλές βιομηχανικές περιοχές, αφού έγιναν απολύσεις, έκλεισαν εργοστάσια ξυλείας και χαρτοβιομηχανίας, ενώ η «Microsoft» έκλεισε τις μη κερδοφόρες μονάδες της «Nokia», σε περιοχές όπου η οικονομία στηριζόταν αποκλειστικά από την εταιρεία κινητών.

Την κρίση όξυνε επίσης η επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ στη Ρωσία, με την οποία η Φινλανδία έχει σύνορα μήκους 1.340 χιλιομέτρων και εκτεταμένες οικονομικές συναλλαγές, αλλά και η Ρωσία έχει πάρει αντίμετρα, ενώ και η ρωσική καπιταλιστική οικονομία βρίσκεται σε κρίση. Αυτά επιδρούν αρνητικά στην οικονομία της Φινλανδίας.

Η Φινλανδία είχε ταχθεί κατά της επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία για το ζήτημα της Ουκρανίας. Ομως, έχει υποχρεωθεί να τηρεί τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και αυτό την έχει φέρει σε δύσκολη θέση. Για παράδειγμα, τον Ιούλη του 2015 η κυβέρνηση απαγόρευσε την είσοδο του προέδρου της ρωσικής Βουλής στη χώρα και συνολικά την είσοδο της ρωσικής αποστολής και τη συμμετοχή της στη συνεδρίαση του ΟΑΣΕ για τη 40ή επέτειο της υπογραφής της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι. Αυτό προκάλεσε οξύ πρόβλημα στις σχέσεις της με τη Ρωσία.

Για να καταλάβουμε το μέγεθος τέτοιων προβλημάτων θυμίζουμε ότι το 70% περίπου της Ενέργειας που καταναλώνει η Φινλανδία το προμηθεύεται από τη Ρωσία. Σχεδόν όλη η ποσότητα αργού πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου εισάγεται από τη Ρωσία. Ο τουρισμός στο Ελσίνκι τροφοδοτείται κυρίως από Ρώσους. Επίσης, στη Ρωσία δραστηριοποιούνται φινλανδικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, ο όμιλος «Stockmann» λειτουργεί πολλά υποκαταστήματα, ενώ οι φινλανδικές βιομηχανίες ξυλείας εισάγουν σημαντικές πρώτες ύλες από τη Ρωσία.

Μετά απ' όλ' αυτά γίνεται κατανοητό ότι υπάρχουν τμήματα του κεφαλαίου στη Φινλανδία, όπως π.χ. αυτά που τα συμφέροντά τους πραγματοποιούνται μέσω των σχέσεων με τη Ρωσία, που αντιδρούν στη συμμετοχή στην Ευρωζώνη. Επιχειρηματικοί και πολιτικοί κύκλοι στη Φινλανδία αντιλαμβάνονται την τωρινή οικονομική κρίση ως χειρότερη από εκείνη της δεκαετίας του 1990.

Στις 28 Ιούλη 2015 αναδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα «newpost.gr» και σε άλλα αστικά ΜΜΕ άρθρο της «Le Monde» για τη Φινλανδία, με την εξής αναφορά: «Σήμερα, η "Nokia" δεν έχει πλέον το ίδιο πεδίο δράσης, ο κύκλος εργασιών της ανήλθε στα 12,73 δισ. ευρώ στα τέλη του 2014, έναντι 29,2 δισ. ευρώ στα τέλη του 2004, και οι ρωσικές κυρώσεις καταπόντισαν την οικονομία της εξαγωγικής χώρας. Η χώρα είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη περίοδο ύφεσης στην ιστορία της, με τρία συνεχή χρόνια χωρίς ανάπτυξη».

Η διαχείριση...

Εγραφε επίσης: «Το κυβερνητικό πρόγραμμα που δόθηκε στη δημοσιότητα στα τέλη Μαΐου (σ.σ. 2015) έχει θέσει ως στόχο την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ έως το 2030. Ολοι οι τομείς θα επηρεαστούν από αυτά τα μέτρα λιτότητας, από την Υγεία μέχρι τη Διοίκηση, την Εκπαίδευση και την ανθρωπιστική βοήθεια».

Στο ίδιο άρθρο της «Le Monde» σε σχέση με την οικονομία της Φινλανδίας αναφέρεται: «Στο υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζουν ότι το σημερινό επίπεδο του χρέους δεν προκαλεί ακόμη ανησυχία, αλλά θα μπορούσε να προκαλέσει στο μέλλον: Το πρόβλημα είναι μάλλον ο τρόπος με τον οποίο το χρέος αυξάνεται και οφείλουμε να λάβουμε μέτρα για να το αποτρέψουμε αυτό (...) Η ήδη μεγάλη μείωση των κοινωνικών δαπανών είχε περιορισμένο αντίκτυπο στο ρυθμό ανάπτυξής μας και την ανεργία που μειωνόταν (σ.σ. τώρα η ανεργία αυξήθηκε στο πρωτόγνωρο για τη Φινλανδία ποσοστό του 11%). Πριν από το 1995 και την εισαγωγή του ευρώ, η χώρα είχε προχωρήσει στην υποτίμηση του νομίσματός της για να ενισχύσει τις εξαγωγές». Είχαν πάρει, λοιπόν, όλα τα μέτρα ενίσχυσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά επανήλθε η κρίση, μετά το ξεπέρασμα της προηγούμενης τη δεκαετία του 1990.

Ταυτόχρονα, το κρατικό χρέος της Φινλανδίας αυξήθηκε σημαντικά, από 32,7% του ΑΕΠ το 2008 στο 59,3% το 2014. Σε έξι χρόνια, το ύψος του σχεδόν διπλασιάστηκε και από 63 δισ. ευρώ έφτασε στα 121 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση κάνει επίσης δραστικές περικοπές για εξοικονόμηση κρατικού χρήματος ώστε να μπορεί να αποπληρώνει το κρατικό χρέος. Περικοπές που έχουν δραματικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους, αφού έχουν σχέση με τομείς όπως η Υγεία, η Πρόνοια, η Εκπαίδευση.

Φαίνεται όμως ότι όλ' αυτά τα μέτρα δεν αρκούν για την έξοδο της καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση. Αλλωστε, η διαχείρισή της απαιτεί και μέτρα που να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα, μέτρα που να αυξάνουν το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου.

Σε ρεπορτάζ αστικών ΜΜΕ τον Ιούλη του 2015 αναφέρονταν περίπου τα εξής: Η οικονομία της Φινλανδίας, την οποία η κυβέρνησή της διαχειρίζεται με πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας συμφωνώντας με την αυστηρή γραμμή της Γερμανίας, καλείται να θέσει σε εφαρμογή αυτή τη σκληρή οικονομική πολιτική. Ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Γιούχα Σιπίλα, πρόκειται να παρουσιάσει σχέδιο για τη μείωση των μισθών κατά 5% έως το 2019 καθώς θεωρείται η μοναδική λύση προκειμένου να βρεθεί διέξοδος στο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της χώρας. Διαφορετικά, θα αναγκαστεί η χώρα να ζητήσει πακέτο διάσωσης 1,5 δισ. ευρώ. Εκτός από την κατάρρευση του ομίλου τεχνολογίας «Νokia Oyj», το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πελέρβο στο Ελσίνκι προβλέπει ότι η παραγωγή στον κλάδο χαρτοπολτού θα υποχωρήσει κατά 6% - 7% το 2015 και κατά 4% - 5% το 2016.

Ο στόχος των 800 ευρώ...

Βεβαίως, τώρα, η κυβέρνηση της Φινλανδίας ετοιμάζεται να πάρει άλλα μέτρα διευκόλυνσης των καπιταλιστών στη μισθολογική πολιτική. Ετσι, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Independent», η κυβέρνηση ετοιμάζει σχέδιο για «εθνικό μισθό» 800 ευρώ το μήνα σε όλους, εργαζόμενους, ανέργους, συνταξιούχους. Ο πρωθυπουργός της χώρας δήλωσε: «Για εμένα, η παροχή βασικού εισοδήματος σε όλους σημαίνει απλοποίηση του συστήματος Κοινωνικής Πρόνοιας και Ασφάλισης». Θα αναρωτηθεί κάποιος: Γιατί να δίνεται και στους εργαζόμενους; Στους εργαζόμενους θα δίνεται ως κρατικό επίδομα γιατί η εφαρμογή του προϋποθέτει να κοπούν παροχές που έχουν αυτή τη στιγμή, όπως π.χ. επιδόματα που δίνονται μέσω μισθών, άλλα επιδόματα, όπως ανεργίας, στέγασης, ΑμΕΑ, παροχές σε μονογονεϊκές οικογένειες, αλλά και παροχές στον τομέα της Υγείας. Υπάρχουν φωνές στη Φινλανδία που μιλούν για κατάργηση του «σκανδιναβικού μοντέλου Πρόνοιας», με έναν πλάγιο όσο και ελκυστικό τρόπο.

Η πρόταση λένε ότι έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της ανεργίας, διευκολύνοντας τους ανέργους να δεχθούν δουλειές με χαμηλό εισόδημα. Αλλά αυτή η πολιτική απαλλάσσει τους καπιταλιστές από ένα μεγάλο μέρος των μισθών, δηλαδή πληρώνουν λιγότερο κεφάλαιο για μισθούς, άρα αυξάνεται το ποσοστό κέρδους τους. Ομως, η κρατική αυτή παροχή πληρώνεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, από τα φορολογικά έσοδα δηλαδή, άρα τον πληρώνουν οι εργαζόμενοι, ενώ το κράτος θα έχει οικονομικό όφελος από τις περικοπές σε τομείς όπως η Υγεία και τα κάθε είδους προνοιακά επιδόματα.

Το επιχείρημα ότι θα βρουν δουλειά άνεργοι με μικρότερο μισθό απ' αυτό των Συλλογικών Συμβάσεων, σημαίνει ότι τα 800 ευρώ είναι μοχλός συμπίεσης των μισθών έως αυτό το ύψος. Αλλά όσο υπάρχει καπιταλιστική κρίση, άρα και αδυναμία αύξησης της παραγωγής εμπορευμάτων και υπηρεσιών, οι επιχειρηματικοί όμιλοι δε χρειάζονται επιπλέον εργατικά χέρια, ίσα ίσα, το αντίθετο, αναδιοργανώνουν την παραγωγή έτσι που να εντατικοποιούν τη δουλειά απολύοντας εργαζόμενους. Αν υπάρξουν κάποιες προσλήψεις αυτό γίνεται σε κλάδους και επιχειρήσεις που μπορούν να λειτουργούν με μερική απασχόληση ή με ευέλικτες μορφές εργασίας, άρα όχι σταθερή δουλειά με πλήρη ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, επομένως και με μισθούς - φιλοδωρήματα.

Για να υπάρχει ένα σχετικό μέτρο σύγκρισης ως προς το όφελος της εργοδοσίας στη Φινλανδία με την κρατική παροχή των 800 ευρώ στους μισθούς, ας δούμε ένα παράδειγμα. Η Φινλανδία ζήτησε το 2014 από την Ελλάδα, μέσω ΟΑΕΔ, να προσλάβει γιατρούς και νοσηλευτές. Ο ΟΑΕΔ αναφέρει ότι σύμφωνα με τις Συλλογικές Συμβάσεις ο βασικός (σ.σ. κατώτατος) μισθός στη Φινλανδία, για νοσηλευτές είναι 1.935,44 ευρώ το μήνα, για 40 ώρες δουλειάς τη βδομάδα. Δηλαδή, σε έναν κατώτατο μισθό 1.935 ευρώ η εργοδοσία, απαλλασσόμενη από τα 800 ευρώ, έχει όφελος 41,34%.

Ολα τα παραπάνω αποκαλύπτουν αυτό που το ΚΚΕ λέει από την αρχή της εκδήλωσης της κρίσης και στην Ελλάδα. Οτι δηλαδή η πολιτική διαχείρισής της από τις κυβερνήσεις, σε όλα τα κράτη, είναι η ίδια, ρίχνει όλες τις συνέπειες στις πλάτες των εργαζομένων. Οτι αυτή η πολιτική ενισχύει την κερδοφορία του κεφαλαίου τσακίζοντας την τιμή της εργατικής δύναμης σε μισθούς, ασφαλιστικά δικαιώματα, άλλες παροχές, αλλά και στον εργάσιμο χρόνο. Οτι δεν υπάρχει φιλολαϊκή διέξοδος στα πλαίσια του καπιταλισμού, παρά μόνο στην ανατροπή του, στην εγκαθίδρυση εργατικής, λαϊκής εξουσίας και οικονομίας.

Λ.