ΣΥΡΙΖΑ: Σταθερή σοσιαλδημοκρατική πλεύση μ' όλα του τα "πτερύγια"

"Δεν έχει σημασία πόση ιστορία έχει, αλλά έχει ιστορία, (...) η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ. Εχει ιστορία από τις αρχές του αιώνα. Δεν έχουν βγει από το πουθενά. Πάρα πολλές ιδέες και θέσεις που έχουν είναι επανάληψη ιδεών που τις ακούσαμε από τις αρχές του 20ού αιώνα και σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Τους αδικείτε, λέγοντας ότι δεν έχουν ιστορικές ρίζες. Εχουν και παραέχουν. Μόνο που αυτές οι ιστορικές ρίζες, όπου υπήρχαν, ήταν και ένα χτύπημα κι ένα τσάκισμα του ριζοσπαστισμού και του προοδευτισμού, μέσα στο εργατικό κίνημα, κυριολεκτικά το δηλητήριο. Και γι' αυτό, αν θέλετε, χωρίς να εξισώνουμε σήμερα τον πόλο της κυβέρνησης και τον πόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης -δεν τα εξισώνουμε καθόλου- παρόλα αυτά μπορούμε να δούμε την αμοιβαία συνεισφορά τους στη σταθεροποίηση -την όποια σταθεροποίηση μπορεί να παρουσιάζει- του αστικού πολιτικού συστήματος. Για σκεφτείτε, σε όλη την Ευρώπη γίνονται εκλογές πολύ συχνά. Το αποτέλεσμα βγαίνει με μαθηματική ακρίβεια (...) Αυτός είναι ο δικομματισμός και ο διπολισμός. Αυτό δείχνει ότι, δυστυχώς, το καπιταλιστικό σύστημα, το αστικό πολιτικό σύστημα, έχει περιθώρια να αλλάζει το πολιτικό του προσωπικό".

Το απόσπασμα είναι απ' την ομιλία της Προέδρου της ΚΟ του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα, στη Βουλή, κατά τη συζήτηση της πρότασης μομφής που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ εναντίον της κυβέρνησης, την προηγούμενη βδομάδα.

Πράγματι, ο χώρος έχει ιστορία

Θυμίζουμε ότι οι ρίζες της σημερινής σοσιαλδημοκρατίας βρίσκονται στο οπορτουνιστικό ρεύμα των αρχών του 20ού αιώνα που συγκροτήθηκε προδίδοντας τις επαναστατικές παραδόσεις του εργατικού κινήματος, ως ρεύμα που εξέφραζε την εργατική αριστοκρατία, ένα «αστικό ρεύμα» μέσα στο εργατικό κίνημα. Το ρεύμα αυτό έχει πολυετή ειδίκευση στην ενσωμάτωση της εργατικής τάξης (κατά κύριο λόγο, αλλά όχι μόνο) και τον ευνουχισμό του κινήματός της. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η σοσιαλδημοκρατία συγκροτήθηκε ως κόμμα αστικής διακυβέρνησης εγκαταλείποντας όποια αναφορά στο επαναστατικό εργατικό κίνημα. Παρ' όλα αυτά, σε όλη την ιστορία της ενσωμάτωνε ένα τμήμα που εμφανιζόταν ως πιο «αριστερό», έκανε «αριστερή κριτική» στις επιλογές της ηγεσίας της (π.χ. η λεγόμενη «δύομιση διεθνής» τη δεκαετία του 1920). Το τμήμα αυτό που διατηρούσε τα οπορτουνιστικά χαρακτηριστικά, αναφερόταν σε επαναστατικές διακηρύξεις αλλά υπηρετούσε την αστική γραμμή στην πράξη. Η σύγχυση που επικράτησε σε πολλά Κομμουνιστικά Κόμματα για το χαρακτήρα και το ρόλο αυτού του τμήματος της σοσιαλδημοκρατίας επέδρασε σε λαθεμένη πολιτική απέναντί του ως εν δυνάμει σύμμαχο, άμβλυνε την αντιπαράθεση συνολικά με τη σοσιαλδημοκρατία ακόμα και όταν η σοσιαλδημοκρατία διεκπεραίωνε σε μεγάλο βαθμό τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις που τόσα δεινά έφεραν στους λαούς. Ακόμα και όταν έπαιζε ενεργό ρόλο και στην προώθηση των αντεπαναστατικών ενεργειών σε κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπως π.χ. στην περίπτωση της ενίσχυσης των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων στην Πολωνία, στη δεκαετία του 1980 (μέσω Σουηδίας, στην οποία κυβερνούσαν οι σοσιαλδημοκράτες, χρηματοδοτούνταν η «Αλληλεγγύη» από τις ΗΠΑ, μετά την απαγόρευσή της).

Η πείρα από το ΠΑΣΟΚ

Αν και το ΠΑΣΟΚ ως το βασικό κόμμα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας μετά το 1974 δεν προέρχεται από το οπορτουνιστικό ρεύμα, η πλειοψηφία των στελεχών και μελών του δεν προήλθαν από το ΚΚΕ, εν τούτοις κατάφερε ειδικά μετά το 1981 να παίξει και αυτό το χαρτί της «αριστερής αντιπολίτευσης» στο εσωτερικό του επιδρώντας με αυτό τον τρόπο στο εργατικό-λαϊκό κίνημα. Ενώ βεβαίως είχε σημαντική συμβολή μεταπολιτευτικά στη σταθερότητα του αστικού πολιτικού συστήματος, στη διατήρηση της αστικής «ομαλότητας», στη χειραγώγηση και ενσωμάτωση εργατικών λαϊκών δυνάμεων.

Το ΠΑΣΟΚ διέτρεξε σύντομα τα στάδια που πέρασε η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και απέκτησε καθαρά αστικό προσανατολισμό, θέτοντας ως βασική του προτεραιότητα την καπιταλιστική ανάπτυξη και φτάνοντας στις μέρες μας να συγκυβερνά με τον άλλοτε αντίπαλό του. Η λεγόμενη «κρίση της σοσιαλδημοκρατίας», δηλαδή η αντίφαση ανάμεσα στην κατά κανόνα εργατική - λαϊκή βάση της σοσιαλδημοκρατίας και της πολιτικής προώθησης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που άσκησαν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ως δυνάμεις διακυβέρνησης, εκδηλώθηκε έστω και με καθυστέρηση και στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα με την εκδήλωση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης, η κρίση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα ενισχύθηκε με αποτέλεσμα να χάσει το μεγαλύτερο κομμάτι της εκλογικής της επιρροής και να διαμορφωθεί αυτό που οι αστοί αναλυτές θεωρούν ως «κεντροαριστερό κενό».

Το πλαίσιο είναι ανελαστικό...

Ο βασικός πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ αποτελείται από οπορτουνιστικές δυνάμεις που εγκατέλειψαν το ΚΚΕ σε διάφορες φάσεις της ιστορίας του και κυρίως το 1968 και 1991. Σήμερα διεκδικεί το ρόλο να καλύψει το σοσιαλδημοκρατικό κενό, να συμβάλει στην εξασφάλιση σταθερού αστικού πολιτικού συστήματος μέσω της ενσωμάτωσης εργατικών - λαϊκών δυνάμεων έστω και με αυταπάτες, και ταυτόχρονα το στόχο άσκησης οπορτουνιστικής πίεσης προς το ΚΚΕ. Μπορεί για το ΠΑΣΟΚ η απόλυτη ταύτιση με τις επιταγές της σύγχρονης καπιταλιστικής ανάπτυξης να του στέρησε τα περιθώρια ελιγμών, καθώς η καπιταλιστική πραγματικότητα έχει γίνει ιδιαίτερα «ανελαστική», όμως στενά θα είναι τα περιθώρια και για τον διάδοχό του. Μπορεί το σύστημα να χρειάζεται στη θέση της κλασικής δικομματικής εναλλαγής την συγκρότηση κυβερνήσεων συνεργασίας, την αξιοποίηση και του διπολισμού, όμως όποιος κι αν θα ενσαρκώνει τη σοσιαλδημοκρατία δε θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει με τις παλιές μεθόδους την υποταγή της εργατικής τάξης. Υπάρχει ήδη σχετική εμπειρία όπου οπορτουνιστικοί πολιτικοί φορείς επανήλθαν στο προσκήνιο για να καλύψουν το κενό που άφηνε η υποχώρηση της σοσιαλδημοκρατίας. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ιταλίας όπου η νέα σοσιαλδημοκρατία συγκροτήθηκε βασικά από δυνάμεις προερχόμενες από το παλιό Ιταλικό ΚΚ (βλ. Ελιά, Δημοκρατικό Κόμμα κ.λπ.) Αλλωστε το ζητούμενο για την αστική τάξη είναι να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές, ώστε να συνεχίσει η σοσιαλδημοκρατία να παίζει το ρόλο της με νέους τρόπους και μορφές.

Οριο η σοσιαλδημοκρατική στρατηγική...

Η ύπαρξη της λεγόμενης «Αριστερής Πτέρυγας» που βεβαίως συγκροτείται από γνωστά και μη εξαιρετέα στελέχη του οπορτουνισμού, που πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια σοσιαλδημοκρατικοποίησης του ΚΚΕ στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και σήμερα για λόγους συγκυρίας ξαναθυμήθηκαν το «μπολσεβικισμό» και τις παραδόσεις του κομμουνιστικού κινήματος, αξιοποιείται με σκοπό να δίνεται στο ΣΥΡΙΖΑ ευελιξία. Να σπέρνονται αυταπάτες ότι όλοι στο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ίδιοι, υπάρχουν οι «δεξιοί» και οι «αριστεροί». Ποια όμως είναι τα όρια αυτής της ευελιξίας;

Ας δούμε τα εξής παραδείγματα:

• Ο Π. Λαφαζάνης και οι βουλευτές της «Αριστερής Πτέρυγας» γκρίνιαξαν για την απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να υπερψηφίσει την τροπολογία για τη χρηματοδότηση των κομμάτων που ανοίγει επικίνδυνες κερκόπορτες. Ομως τελικά την ψήφισαν.

• Εμφανίζονται ως κριτικοί της ΕΕ και του Ευρώ αποδέχτηκαν όμως ό,τι η ομιλία Τσίπρα στο Τέξας, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδιώκει την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη είναι στο πλαίσιο της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.

• Δεν παρέλειψαν επίσης στις ομιλίες τους εντός Βουλής και με κάθε ευκαιρία να δηλώσουν την προσήλωσή τους στον αστικό κοινοβουλευτισμό και τους αστικούς θεσμούς.

Τι συμβαίνει λοιπόν;

Συνήθως αυτά τα στελέχη απαντούν ως εξής παίζοντας ακόμα μια φορά το επικίνδυνο οπορτουνιστικό παιχνίδι του συμβιβασμού που λέει το γνωστό και χιλιοπαιγμένο: «και εμείς για μια ριζική ανατροπή παλεύουμε αλλά χρειάζεται σήμερα μια ρεαλιστική προσαρμογή, ο συσχετισμός είναι αρνητικός κ.λπ.».

Αυτό που κρύβει βεβαίως ο Π. Λαφαζάνης και οι λοιποί της πτέρυγάς του, είναι ότι ενώ διαφωνούν σε πολλά, απ' όταν συγκροτήθηκε ο χώρος αυτός σε πολιτικό κόμμα μέχρι και σήμερα, συμφωνούν σε ένα και καθοριστικό, στην σοσιαλδημοκρατική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ που εκφράζεται και με το στόχο της αστικής διιακυβέρνησης (είτε χαρακτηρίζεται κυβέρνηση με επίκεντρο το ΣΥΡΙΖΑ, είτε ως «αριστερή κυβέρνηση») όσο και αν τη ντύνουν με αντικαπιταλιστικά και δήθεν ριζοσπαστικά συνθήματα. Αυτός ο στόχος τους ενώνει, εκεί υποτάσσονται τακτικισμοί και ελιγμοί όταν τους παίρνει, γιατί όταν δεν υπάρχει περιθώριο για γιαλαντζί «νταηλίκια» η «αριστερή πτέρυγα» του ΣΥΡΙΖΑ γίνεται αρνάκι.

Ψ.