Τα μνημόνια θα είναι διαρκείας όσο...

Πολύς αχός σηκώνεται και πάλι από αστούς πολιτικούς και τα συνεπικουρούντα αστικά ΜΜΕ για τα «επιτυχημένα» προγράμματα «δημοσιονομικής πειθαρχίας» στην Ιρλανδία και την Ισπανία. Στην πρώτη περίπτωση πανηγυρίζεται ότι το Δεκέμβρη βγαίνει από το μνημόνιο και μπορεί να δανειστεί στις αγορές και στη δεύτερη, αυτή της Ισπανίας, ότι καταφέρνει να «εξυγιάνει σημαντικά το τραπεζικό της σύστημα και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης». Ο συνειρμός που επιχειρείται είναι ότι οι δύο χώρες (ανακατεύουν αστικές κυβερνήσεις και λαούς) ήταν «υπάκουες», «τήρησαν τις δεσμεύσεις» (για το δάνειο 85 δισ. ευρώ η πρώτη, για το μνημόνιο, για να τιθασευτούν τα ελλείμματα η δεύτερη, που δεν είχε μνημόνιο) και άρα η «σκληρή προσπάθεια ανταμείβεται»...

Πριν οι ίδιοι εκθείαζαν για την στάση τους τις αστικές δυνάμεις νεοφιλελεύθερες και σοσιαλδημοκρατικές ότι με την πολιτική συνεργασία αλλά και την κοινωνική συναίνεση που επέβαλαν με τη συνεργασία και των συνδικαλιστικών ηγεσιών στις χώρες αυτές κατάφεραν να υπάρχει κοινωνική ειρήνη. Παλιότερα, τη δεκαετία του '90, πριν τη συγχρονισμένη καπιταλιστική κρίση που ξεκίνησε το 2008, αστοί αλλά και οπορτουνιστές μιλούσαν για την Ιρλανδία, ως τον «κέλτικο τίγρη», τον «παράδεισο των επενδύσεων», όπου πάνω από 1.000 πολυεθνικές (μεγάλο μέρος αμερικάνικες) έκαναν τις μπίζνες τους, σε διάφορους τομείς όπως νέες τεχνολογίες, τραπεζικό σύστημα, κατασκευές, εμπόριο κ.λπ. «Κλίνοντας» το «ιρλανδικό θαύμα» σε «όλες τις πτώσεις» καλούσαν όλους τους λαούς να το μιμηθούν.

Η κόλαση των εργατών συνεχίζεται για τα νέα 

"θαύματα" για το κεφάλαιο

Και πράγματι οι καπιταλιστές είχαν δίκιο. Το «θαύμα» γι' αυτούς με τα «τρελά» ποσοστά ανάπτυξης, δηλαδή καπιταλιστικής κερδοφορίας, πραγματοποιήθηκε με τη διάλυση των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων, τις περικοπές μισθών στο όνομα της ανταγωνιστικότητας, την εξάλειψη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Δηλαδή, το «θαύμα τους» ήταν κόλαση για τους εργαζόμενους.

Αλλά μήπως τώρα αυτή η κόλαση τελειώνει; Κάθε άλλο. Να τι είπαν μόλις προχτές οι ίδιοι οι πολιτικοί στις δύο χώρες:

Μιλώντας στο ιρλανδικό Κοινοβούλιο ο πρωθυπουργός, Εντα Κένι, δήλωσε ότι η χώρα του πηγαίνει «προφανώς στη σωστή κατεύθυνση», όμως μένει «ακόμα μακρύς δρόμος». Ο «μακρύς δρόμος» βέβαια δεν είναι για όλους. Με βάση το πρόγραμμα που «τρέχει» από το 2011 έως το 2014, προωθούνται νέες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, με φορολογία των συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ από 21% σε 22% το 2013 και σε 23% το 2014, φόρο «τοπικών υπηρεσιών» και μειώσεις μισθών. Την ίδια ώρα η φορολογία του κεφαλαίου διατηρείται στο 12,5%. Αρα και το δεύτερο «θαύμα» μετά από αυτό που είχε συντελεστεί την προηγούμενη δεκαετία βασίζεται στην ίδια συνταγή. Πιο φτηνοί εργάτες, με λιγότερα δικαιώματα, ακόμα πιο εντατικά εκμεταλλευόμενοι και επιπλέον με την πλάτη στον τοίχο για τα μνημόνια διαρκείας που έπονται. Ετσι, ο επόμενος κύκλος κερδοφορίας για το κεφάλαιο, η φάση ανάκαμψης στην καπιταλιστική οικονομία, που βέβαια προετοιμάζει αντικειμενικά την επόμενη κρίση, εξασφαλίζεται με δυσμενέστερους όρους για τους εργαζόμενους, για τους παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου που ιδιοποιείται μια χούφτα κεφαλαιοκρατών κατόχων των μέσων παραγωγής.

Στην Ισπανία, αντίστοιχα, αν και δεν μπήκε σε μνημόνιο, τα σκληρά μέτρα λιτότητας ήταν ακριβώς τα ίδια. Παρά ταύτα ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών, Λούις ντε Γκίνδος, σημείωσε ότι η κατάσταση στη χώρα του ήταν «πολύ διαφορετική» από αυτή στην Ιρλανδία, γιατί αυτή συνέχισε να χρηματοδοτείται από τις αγορές στη διάρκεια της περιόδου που λάμβανε βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο αστός πολιτικός πρόσθεσε: «Το τέλος του προγράμματος βοήθειας της Ισπανίας είναι καλά νέα όχι μόνο για τις τράπεζες, αλλά και για την Ισπανία και για την ευρωπαϊκή οικονομία». Ενδιαφέρον όμως έχει η προειδοποίηση του επιτρόπου της Κομισιόν Ολι Ρεν: «Τόσο η Ισπανία, όσο και η Ιρλανδία παραμένουν αντιμέτωπες με προκλήσεις, που σχετίζονται με τα αυξημένα ποσοστά ιδιωτικών και δημόσιων χρεών» και άρα «χρειάζεται περισσότερη δουλειά και νέες μεταρρυθμίσεις».

Η δήθεν πρόοδος της Ισπανίας είναι ο νόμος του Μάρτη του 2012, που δίνει το δικαίωμα στις επιχειρήσεις να μην τηρούν τις Συλλογικές Συμβάσεις και να έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια στην ελαστικοποίηση του εργασιακού ωραρίου. Προβλέπει, ακόμα, επέκταση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου, μείωση των ημερών για την αποζημίωση απόλυσης στις 33 ανά έτος εργασίας (έως τότε ήταν 45 μέρες). Στην Ισπανία κάνει θραύση η μερική απασχόληση, οι συμβάσεις της μίας μέρας, εδώ και μια δεκαετία. Ταυτόχρονα, το επίδομα ανεργίας μειώθηκε κατά 6,3%, αυξήθηκε το όριο συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 χρόνια, υπάρχουν περικοπές στις δαπάνες για την Υγεία κατά 22,6%, για την Παιδεία κατά 31%, τον Πολιτισμό κατά 19,6% και για τις βασικές κοινωνικές υπηρεσίες της Αυτοδιοίκησης κατά 40%. Η φτώχεια διευρύνεται, οι εξώσεις από τα σπίτια είναι καθημερινό φαινόμενο και υπολογίζεται ότι σε τρία χρόνια έχουν ξεπεράσει τις 500.000.

Μονόδρομος η ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων

Ιδού λοιπόν μπροστά στα μάτια μας και το «ισπανικό θαύμα». Διάσωση του κεφαλαίου με το «μάρμαρο» - για να βγει αυτό με μικρότερες απώλειες από την κρίση - να το πληρώνουν οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Το ίδιο δηλαδή που συμβαίνει και στην Ελλάδα και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο με μνημόνια ή χωρίς αυτά. Φυσικά, πέρα από τους πανηγυρισμούς που επιχειρούνται υπάρχει ταυτόχρονα και διάχυτη η ανησυχία ότι η καπιταλιστική κρίση στην Ευρωζώνη όχι μόνο δεν ξεπερνιέται αλλά η διαχείρισή της συναντά και νέα αδιέξοδα. Δεν είναι τυχαία και η χτεσινή προειδοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ιταλία για το χρέος της και στην Ισπανία για το έλλειμμά της κατά το 2014. Διαπιστώνει ότι στις επιθεωρήσεις των κρατικών προϋπολογισμών του 2014 μπορεί να υπάρξουν αποκλίσεις από το στόχο του 3% για το έλλειμμα (στόχο βέβαια που δεν πιάνουν και άλλες οικονομίες). Στην Ιταλία το χρέος πρόκειται να φθάσει τον ερχόμενο χρόνο το 134%, ένα επίπεδο ρεκόρ για τη χώρα αυτή και το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος έπειτα απ' αυτό της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, ανησυχία υπάρχει για τις εξελίξεις στη Βρετανία (που είναι στην ΕΕ χωρίς να είναι στην Ευρωζώνη) και το ενδεχόμενο δημοψήφισμα για την παραμονή της ή όχι. Ταυτόχρονα, σημάδια κάμψης υπάρχουν και στη Γαλλία.

Τα πράγματα δείχνουν λοιπόν ότι το κουβάρι των αντιθέσεων μέσα στη διακρατική καπιταλιστική λυκοσυμμαχία της ΕΕ μπλέκει ακόμα περισσότερο, διαπλέκεται με τους ανταγωνισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και το σίγουρο είναι ότι γίνεται όλο και περισσότερο βρόχος για τους λαούς.

Αν κάτι επομένως δείχνουν τα παραδείγματα της Ιρλανδίας και της Ισπανίας, που προβάλλονται ιδιαίτερα αυτές τις μέρες, είναι ότι με όποια διαχείριση του καπιταλισμού δεν ξεπερνιούνται οι αιτίες των κυκλικών κρίσεων, κρίσεων υπερσυσσώρευσης. Περίοδοι ανάπτυξης με τσακισμένα δικαιώματα θα διαδέχονται περιόδους κρίσης, που θα αξιοποιούνται για παραπέρα χτύπημα δικαιωμάτων. Αρα, για να βγουν οι εργαζόμενοι από αυτόν τον φαύλο κύκλο πρέπει η πάλη τους για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών να συνδέεται με την κατάργηση της «μήτρας» που γεννά τα δεινά τους, με την πάλη για την ανατροπή των μονοπωλίων και του καπιταλισμού.

Δ.Κ.