Τα "δάκρυα" της ΕΕ για τη μετανάστευση και η αλήθεια για την κινητικότητα

Αυτήν την περίοδο, βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ, με τις εκατόμβες νεκρών στη Μεσόγειο από τα ναυάγια άθλιων πλοιαρίων που μεταφέρουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, θύματα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ και με τη «δέσμη 10 μέτρων» απαντάει με ένταση των μέτρων και των μηχανισμών καταστολής και την επαναπροώθησή τους, χύνοντας κροκοδείλια δάκρυα για το δράμα των προσφύγων που η ίδια η πολιτική η δική της και των συμμάχων της προξένησε και αναπαράγει.

Την ίδια ακριβώς ώρα, όμως, που η ΕΕ κλείνει τα σύνορά της για τους μετανάστες και πρόσφυγες... κάνει ύμνους στην κινητικότητα και επικροτεί «τη σημαντική αύξηση του αριθμού των εργαζομένων που δηλώνουν την "έντονη πρόθεσή" τους για μετεγκατάσταση με στόχο την εργασία στο εξωτερικό»¹, εκφράζει δυσαρέσκεια για το ότι «σήμερα μόνο 700.000 άτομα περίπου μετακινούνται ετησίως για να εργαστούν σε άλλο κράτος - μέλος» και δηλώνει ότι «τα 2,9 εκ. πολιτών της ΕΕ που δηλώνουν ότι επιθυμούν να μετεγκατασταθούν κατά τους επόμενους 12 μήνες συνιστούν πρόκληση, προκειμένου να αξιοποιηθεί το δυναμικό εργασιακής κινητικότητας εντός της ΕΕ». Η ένωση αυτή του κεφαλαίου προωθεί μέτρα για την αύξηση της κινητικότητας εργατικού δυναμικού και από χώρες εκτός ΕΕ για τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι μελέτη της κυβερνητικής γερμανικής «δεξαμενής σκέψης» «Bertelsmann» αναφέρει ότι «η Γερμανία θα χρειαστεί να προσελκύει 276.000 έως 491.000 νέους μετανάστες από κράτη - μη μέλη της ΕΕ κάθε χρόνο για να διατηρήσει τα σημερινά επίπεδα ευημερίας και οικονομικής δραστηριότητας».

Τα σύνορα της ΕΕ ... ανοίγουν και κλείνουν ανάλογα με τα συμφέροντα των μονοπωλίων

Καθόλου δεν εκπλήσσει αυτή η φαινομενική αντίφαση στη στάση της ΕΕ, καθώς η μετανάστευση χρησιμοποιείται από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών ως εργαλείο, σαν στρόφιγγα που ανοίγει ή κλείνει ανάλογα με τις ανάγκες των μονοπωλίων για φτηνά εργατικά χέρια.

Τους στόχους αυτούς για την κινητικότητα των εργαζομένων υπηρετεί και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ που δίνει όρκους πίστης στην ΕΕ, παρά τα ψεύτικα δάκρυα για αυτούς που φεύγουν από την Ελλάδα για αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό, για τους νέους, για τα «μυαλά» και τη διανόηση που εγκαταλείπουν τη χώρα. Ανάλογα δάκρυα ρίχνουν εκτός του ΣΥΡΙΖΑ κι όλα τα άλλα κόμματα του ευρωμονόδρομου όπως η ΝΔ, το Ποτάμι, αλλά και η ναζιστική, εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής.

Ομως, η αλήθεια είναι ότι η ελευθερία κίνησης εργατικού δυναμικού αποτελεί βασικό πυλώνα για την ενίσχυση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, είναι διακηρυγμένος στόχος της ΕΕ ήδη από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ το 1992 και πάει πολύ να υποδύονται τους ανήξερους, να υποκρίνονται τους συμπάσχοντες με τους χιλιάδες μετανάστες που ξεσπιτώνονται στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τον εφιάλτη της ανεργίας.

Μέτρα για τη διευκόλυνση της κινητικότητας εντός της ΕΕ

«Η κινητικότητα προσφέρει κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Η αυξημένη εργασιακή κινητικότητα εντός της ΕΕ θα διευρύνει τις ευκαιρίες απασχόλησης για τους εργαζόμενους και θα βοηθήσει τους εργοδότες στην καλύτερη και ταχύτερη πλήρωση των κενών θέσεων εργασίας, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας με υψηλό επίπεδο απασχόλησης»², αναφέρει η ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, στα σκαριά είναι η αναβάθμιση του ήδη υπάρχοντος Ευρωπαϊκού Δικτύου Υπηρεσιών Απασχόλησης (EURES), που διαδικτυακά, για να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του κεφαλαίου,«φέρνει σε επαφή εργοδότες και εργαζόμενους που αναζητούν δουλειά», διατεθειμένοι να ταξιδέψουν όπου γης... Στόχος είναι να ενισχυθεί η εργασιακή κινητικότητα στο εσωτερικό της ΕΕ και το δίκτυο EURES να προσφέρει πιο αποτελεσματικά τις υπηρεσίες του στους εργοδότες για φθηνό εργατικό δυναμικό.

Γνωριμία... με την εκμετάλλευση

Στο πανευρωπαϊκό αυτό δίκτυο καθόλου τυχαία προβλέπεται να ενταχθούν και θέσεις μαθητείας και πρακτικής άσκησης, ενώ με την καθιέρωση ενός πιο ευέλικτου μηχανισμού δίνεται η δυνατότητα στα κράτη - μέλη να συμπεριλάβουν σταδιακά στο δίκτυό τους και ιδιωτικές εταιρείες υπηρεσιών απασχόλησης (τα γνωστά δουλεμπορικά γραφεία που ως μεσάζοντες, «νοικιάζουν» εργαζόμενους σε εταιρείες και μέσω των οποίων τσακίζεται κάθε εργασιακό δικαίωμα).

Εκτός της EURES, και για τους εργαζόμενους που προέρχονται από τρίτες χώρες, προβλέπουν μεταξύ άλλων εκτός από έμμισθη και άμισθη πρακτική άσκηση, εθελοντική υπηρεσία στο όνομα «δραστηριοτήτων έμπρακτης αλληλεγγύης», ενώ απευθύνουν επίσης προσκλητήριο κατά το πρότυπο των «φιλιππινέζων» σε «εσωτερικούς άμισθους βοηθούς», δηλαδή για όσους «φιλοξενούνται προσωρινά από οικογένειες» για... να βελτιώσουν τις γλωσσικές δεξιότητες και τις γνώσεις τους στη χώρα υποδοχής, προσφέροντας σε αντάλλαγμα... οικιακές υπηρεσίες και φροντίδα παιδιών. Δηλαδή, ο ορισμός της άγριας εκμετάλλευσης στο όνομα της... γνωριμίας με τη χώρα. Για όλους αυτούς, μαζί με εργατικό δυναμικό υψηλών δεξιοτήτων κατά παραγγελία των επιχειρηματικών ομίλων, συστήνεται να δίνονται άδειες διαμονής.³

Η "προστιθέμενη αξία"

Χωρίς περιστροφές, η εισηγήτρια του συγκεκριμένου θέματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο⁴ έσπευσε να εκφράσει την πλήρη υποστήριξή της στις προτάσεις για τις νέες κατηγορίες αδειών διαμονής, δηλώνοντας ότι αν δεν περάσουν αυτές «αφαιρείται η προστιθέμενη αξία του όλου εγχειρήματος».

Η «προστιθέμενη αξία» για την οποία πασχίζουν, τόσο με την εσωτερική κινητικότητα όσο και με την κινητικότητα από τρίτες χώρες, δεν είναι άλλη από την υπεραξία που καρπώνονται οι καπιταλιστές εκμεταλλευόμενοι την εργατική δύναμη αυτών που ξεσπιτώνονται, αφήνουν τις οικογένειές τους, γυρίζουν από χώρα σε χώρα για ένα γλίσχρο μεροκάματο κι αν θα 'ναι και τέτοιο. Η αναζήτηση ενός εισοδήματος για επιβίωση είναι η ανάγκη πάνω στην οποία «πατούν» οι εργοδότες σε κάθε χώρα, προσφέροντας πετσοκομμένους μισθούς και ανασφάλιστη εργασία.

Μιλούν, μάλιστα, για «δίκαιη κινητικότητα», κινητικότητα δηλαδή που «πραγματοποιείται σε εθελοντική βάση». Αναρωτιέται, βεβαίως, κανείς πόσο «εθελοντική» είναι αυτή, όταν μιλάμε για εργαζόμενους που έχουν χτυπηθεί από την ανεργία, τη φτώχεια και την ανέχεια λόγω της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης.

Με την «κινητικότητα» επιχειρείται να καλλιεργηθεί στην εργατική - λαϊκή συνείδηση ότι η ΕΕ είναι μια ενιαία αγορά εργασίας, το «κοινό σπίτι» μας που προσφέρει «ευκαιρίες απασχόλησης», καθώς την έννοια «σταθερή και μόνιμη εργασία ως δικαίωμα» η ΕΕ και το καπιταλιστικό σύστημα που υπηρετεί στην πράξη όχι μόνο δεν την εξασφάλισαν, αλλά η μερική και προσωρινή - ελαστική απασχόληση επεκτείνεται.

«Κοινό σπίτι», όμως, δεν μπορεί να υπάρχει για την εργατική τάξη και τα αφεντικά, τους εκμεταλλευτές της.

Διαρκής περιπλάνηση για τις ανάγκες των επιχειρήσεων

Με τον όρο, όμως, «κινητικότητα» δεν εννοούν μόνο την περιπλάνηση από χώρα σε χώρα, αλλά και την περιπλάνηση από επάγγελμα σε επάγγελμα. Θεωρούν «πρόοδο» και «σύγχρονο» το να αλλάζεις τουλάχιστο 6 - 7 επαγγέλματα στη ζωή σου. Θεωρούν εμπόδιο επίσης την ιδιόκτητη κατοικίαγια τον εργαζόμενο. Οπως ισχυρίζονται, δημιουργεί αναστολές κι εμπόδια στην κινητικότητα. Οι σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων απαιτούν να μετακινείται ο εργαζόμενος σε άλλο επάγγελμα ή ειδικότητα, όταν ο εργοδότης παύει να τον έχει ανάγκη στη θέση εργασίας που αρχικά είχε.

Οι στοχεύσεις αυτές δεν είναι άσχετες και με τις βλέψεις για μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και την περαιτέρω συνεργασία των ΑΕΙ με επιχειρήσεις. Σε πρόσφατη Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα τη «μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ευρώπη ως τρόπο αντιμετώπισης της παιδικής φτώχειας, της νεανικής ανεργίας και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου», αναφέρθηκε ότι «οι εταιρείες παραπονούνται ότι οι νέοι δεν έχουν δεξιότητες και οι εργοδότες ζητούν επαγγελματική εμπειρία» και ότι «η λύση βρίσκεται με την ένταξη περισσότερης πρακτικής εμπειρίας στην εκπαίδευση».

Οι «πρακτικάριοι» και οι «ασκούμενοι», με βάση την «αναβαθμισμένη» EURES είτε με τζάμπα εργασία είτε με μισθούς ψίχουλα, στο όνομα της απόκτησης δεξιοτήτων, θα εργάζονται κάτω από άθλιες συνθήκες χωρίς κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα για να συνεχίσουν να θησαυρίζουν τα μονοπώλια.

Η εργατική τάξη πρέπει να βάλει τέρμα στις συνθήκες σύγχρονης δουλείας που διαρκώς επιδεινώνονται.

Το "σπίτι" της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών ενώσεων, δεν παίρνει από μερεμέτια. Ο καπιταλισμός δεν διορθώνεται, όπως προσπαθεί να πείσει το λαό η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μόνο ανατρέπεται. Γι' αυτό η μόνη φιλολαϊκή διέξοδος είναι η πάλη της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων για την ανάκτηση των απωλειών των προηγούμενων χρόνων και για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών, για μονομερή διαγραφή του χρέους και αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, με κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο.

Παραπομπές:

1. "Για το ευρωπαϊκό δίκτυο υπηρεσιών απασχόλησης, την πρόσβαση των εργαζομένων σε υπηρεσίες κινητικότητας και την περαιτέρω ενοποίηση των αγορών" - Αιτιολογική έκθεση σελ. 2 - 3.

2. Οπου παραπάνω, Αιτιολογική έκθεση, σελ. 3.

3. "Σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την ανταλλαγή μαθητών, την έμμισθη και άμισθη πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία και την απασχόληση των εσωτερικών άμισθων βοηθών", COM (2013) 151

4. Συνεδρίαση της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE), 24-02-2015

Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ