Για μια μελέτη πάνω στη σχέση ευελιξίας στην εργασία και Κοινωνικής Ασφάλισης

Δύο εφημερίδες («Εφημερίδα των Συντακτών» και «Ημερησία») έγραψαν το τελευταίο διάστημα για μια μελέτη των Σ. Ρομπόλη - Β. Μπέτση για την επίδραση της ευέλικτης εργασίας στην Κοινωνική Ασφάλιση, σύμφωνα με την οποία από το 2017 που ξεκίνησε να λειτουργεί ο ΕΦΚΑ μέχρι το 2055 θα χαθούν εισφορές ύψους 65,6 δισ. ευρώ.

Η ίδια μελέτη καταγράφει τη συνεχή επέκταση των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων (ήδη περίπου το 60% των νέων θέσεων απασχόλησης είναι με ευέλικτες σχέσεις εργασίας και η τάση είναι αυξητική) και αναφέρει ότι «εάν ληφθεί υπόψη η απώλεια εσόδων που προκαλείται από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής), τότε εκτιμάται ότι θα υπάρξει μια επιπλέον μείωση των συντάξεων κατά 33% την περίοδο 2016 - 2055».

Προετοιμασία εδάφους για νέες περικοπές

Γράφει η «Εφημερίδα των Συντακτών»: «Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις λοιπόν των δύο καθηγητών (...) προκύπτει ότι για να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο των συντάξεων και να μη γίνουν άλλες μειώσεις στο μέλλον, θα πρέπει λόγω της επίδρασης της γήρανσης του πληθυσμού και των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (μερική και εκ περιτροπής) το ΑΕΠ να αυξάνεται ετησίως με ρυθμό μεταβολής που να προσεγγίζει το 5,7% - 6,2% κάθε χρόνο (μόνο λόγω της γήρανσης του πληθυσμού εκτιμάται ότι απαιτείται ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ ίσος με 3,5% - 4%), κάτι που καθίσταται απίθανο για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας».

Τι λένε; Στο «διά ταύτα», η συγκεκριμένη εφημερίδα δε συνδέει το ύψος των συντάξεων με τις ανάγκες των συνταξιούχων, αλλά με την πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας, που πρέπει να αναπτύσσεται, να αναπτύσσονται κέρδη και κεφάλαιο, ώστε να μη μειώνονται οι συντάξεις. Ανεξάρτητα αν η εφημερίδα εκτιμά ότι δεν μπορεί να υπάρξουν τέτοιοι ρυθμοί ανάπτυξης, το κύριο είναι ότι καπιταλιστική ανάπτυξη και αύξηση μισθών και συντάξεων στις τωρινές συνθήκες δεν μπορεί να υπάρξουν, γιατί υπονομεύεται η ανταγωνιστικότητα.

Αντίστοιχα, η «Ημερησία», επικαλούμενη την ίδια έρευνα γράφει: «(...) Είτε θα πρέπει κατά το χρονικό διάστημα 2017 - 2050 να επιβαρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός κατά 90 δισ. ευρώ (...) είτε θα πρέπει να εξοικονομείται διαμέσου της μείωσης των συντάξεων ποσό ίσο με 1,12% του ΑΕΠ τον χρόνο. Η επιλογή της δεύτερης περίπτωσης σημαίνει ότι το επίπεδο των συντάξεων θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω κατά 30%, αφού η κρατική χρηματοδότηση θα περιορίζεται μόνο στην εθνική σύνταξη (...) Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης αποτελούν, μεταξύ των άλλων, σοβαρή απειλή για το μελλοντικό επίπεδο των συντάξεων και δεν συνιστούν, όπως ισχυρίζονται το ΔΝΤ, η ΕΚΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κινητήρια δύναμη ανάκαμψης της οικονομίας (...) "Γι' αυτό τον λόγο επιβάλλεται ο άμεσος σχεδιασμός και η υλοποίηση πολιτικών ρύθμισης και αντιμετώπισης των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στην Ελλάδα και στα άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ"».

Ετσι, προτείνει ρύθμιση των ευέλικτων μορφών, χωρίς να λέει τίποτα συγκεκριμένα, ξέροντας ότι αυτή η πορεία είναι ανεπίστρεπτη, αφού αυτές αυξάνουν την εκμετάλλευση, συγκαλύπτουν την ανεργία, διευκολύνουν τις επιχειρήσεις στη διαχείριση του εργατικού δυναμικού και των μειωμένων εργασιακών δικαιωμάτων σε όφελός τους.

Είναι ένα ερώτημα γιατί ασχολούνται ξανά τώρα με αυτή τη μελέτη, τη στιγμή που στη διαπραγμάτευση έχουν μπει τα Εργασιακά και η παραπέρα μείωση των συντάξεων. Φαίνεται ότι, με βάση και τη μελέτη, η μείωση των συντάξεων είναι αναπόφευκτη. Αλλωστε, όλοι, κυβέρνηση, ΣΕΒ, άλλα αστικά επιτελεία, το θεωρούν ως βασικό μέτρο «σωτηρίας» του συστήματος Ασφάλισης: Η κυβέρνηση στην παρατήρηση ότι μειώθηκαν δραστικά οι συντάξεις, απαντά ότι «σώσαμε την Ασφάλιση»... Και προετοιμάζουν το έδαφος εφαρμογής του μέτρου, με τις λιγότερες δυνατές αντιδράσεις. Λειτουργούν δηλαδή και ως «λαγοί».

Μόνο η ζημιά στις επιχειρήσεις τούς ενδιαφέρει

Γράφει η «Εφημερίδα των Συντακτών»: «Η μνημονιακή προσπάθεια να εξασφαλιστεί θετικό ισοζύγιο εσόδων και δαπανών στο σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, πέραν του ότι μειώνει παγιωμένα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά δικαιώματα και αυξάνει τις υποχρεώσεις των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων για να επιτευχθεί ο στόχος, δημιουργεί συνθήκες πνιγμού στην πραγματική οικονομία καθώς έχει βρεθεί ότι όλος ο συντάξιμος μισθός πηγαίνει στην άμεση κατανάλωση (...) Στη μνημονιακή εποχή, λοιπόν, της τρέχουσας 10ετίας μειώθηκε η συνταξιοδοτική δαπάνη από το 2009 έως το 2015 κατά 2 δισ. ευρώ (από 21,7 δισ. ευρώ το 2009 σε 19,7 δισ. ευρώ το 2015), με αντίστοιχη και την απώλεια στον τζίρο των επιχειρήσεων της πραγματικής οικονομίας» (Οι υπογραμμίσεις δικές μας).

Τι λένε; Προβάλλουν ως αρνητική συνέπεια τη ζημιά των επιχειρήσεων γι' αυτό μιλούν για «πνιγμό» και όχι την αδυναμία κάλυψης ακόμη και στοιχειωδών αναγκών των συνταξιούχων. Επομένως, υποδεικνύουν ως ανάγκη την ανάπτυξη της οικονομίας, των καπιταλιστικών επιχειρήσεων, με αλλαγή των μνημονιακών πολιτικών, αλληλοσυνδέοντας τις συντάξεις με την καπιταλιστική ανάπτυξη. Λένε: Μη μειώνετε τις συντάξεις, αυξήστε τες γιατί πηγαίνουν στην κατανάλωση, άρα ενισχύουν τους επιχειρηματικούς ομίλους. Κρύβοντας ότι η αύξηση του ποσοστού κέρδους απαιτεί μείωση μισθών, μείωση ασφαλιστικών εισφορών, άρα και συντάξεων, αυτή η αντίφαση δε λύνεται. Δε λένε κουβέντα, όμως, ούτε για τη μείωση που μεγαλώνει - μέχρι να καταργηθεί τελείως - της συμμετοχής του κράτους, ούτε για την απαίτηση των εργοδοτών για μείωση των εισφορών που είναι στα προαπαιτούμενα για την «αξιολόγηση», μέχρι να καταργηθούν.

Στη διαχείριση της κρίσης υπέρ του κεφαλαίου το πρόβλημα

Συνεχίζει η «Εφημερίδα των Συντακτών»: «(...) Την ίδια περίοδο (2009 - 2015) το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 25,9% με αποτέλεσμα να εμφανίσει αυξητική τάση η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 13,7% το 2009 σε 17% το 2015). Ετσι λοιπόν είχαμε το παράδοξο φαινόμενο, ενώ μειώνονταν οι συντάξεις να αυξάνονται τα ελλείμματα (...) Κατακρήμνιση των εσόδων από εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία (συνεπεία των μνημονίων οδηγήθηκαν στην ανεργία εκατομμύρια άνθρωποι και έβαλαν λουκέτο δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις) (...) Μείωση 21% την περίοδο 2009 - 2015 (...) Η κατακρήμνιση οφείλεται στις μνημονιακές πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην αγορά εργασίας (μείωση κατώτατου μισθού, ελαστικοποίηση σχέσεων απασχόλησης κ.λπ.) και η οποία συνεχίζεται αμείωτη» (Οι υπογραμμίσεις δικές μας).

Κρύβουν τις πραγματικές αιτίες. Μιλούν για παράδοξο φαινόμενο την ώρα που αποδέχονται τη σύνδεση του ύψους των συντάξεων με το ΑΕΠ, σύμφωνα με οδηγίες της ΕΕ, απαλλάσσοντας τον καπιταλισμό ως γενεσιουργό αιτία της μείωσης των εσόδων των Ταμείων, ιδιαίτερα στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης, επιμένοντας να υπάρχει θετικός ισολογισμός σ' αυτά, δηλαδή περισσότερα έσοδα απ' ό,τι το χρηματικό μέγεθος των συντάξεων και των άλλων παροχών. Κρύβουν έτσι και τη λεηλασία των Ταμείων από το κεφάλαιο (θυμίζουμε το «κούρεμα», αλλά και το «κλέψιμο των αποθεματικών» που δόθηκαν σε επιχειρηματικούς ομίλους για κεφάλαιο, αλλά δε γύρισαν ποτέ στα Ταμεία). Κρύβουν ότι το κράτος μειώνει δραστικά τη συμμετοχή του στη χρηματοδότηση προετοιμάζοντας την απόσυρσή του, ενώ ετοιμάζονται για μειώσεις εργοδοτικών εισφορών. Κρύβουν την αιτία όλων αυτών, που είναι η κρίση και η πολιτική διαχείρισης σε όφελος του κεφαλαίου.

Κυβέρνηση, εργοδότες, ΕΕ, τη χρηματική έκφραση των συντάξεων την ονομάζουν «συνταξιοδοτική δαπάνη», αλλά δεν είναι δαπάνη. Τα λεφτά των Ταμείων αποτελούν μέρος του παραγόμενου πλούτου από την εργατική τάξη που τον κλέβουν νόμιμα οι καπιταλιστές και δίνουν ένα ελάχιστο μέρος για μισθούς και στα ασφαλιστικά ταμεία, για συντάξεις και άλλες παροχές.

Λένε επίσης ότι «συνεπεία των μνημονίων οδηγήθηκαν στην ανεργία εκατομμύρια άνθρωποι και έβαλαν λουκέτο δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις», ενώ αυτή η πραγματικότητα είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό, ανεργία πάντα υπήρχε, αυξήθηκε δε πολλαπλασιαστικά την περίοδο της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Το σύστημά τους γεννά ανεργία, κρίσεις, στην καπιταλιστική ιδιοκτησία βρίσκονται οι ρίζες τους. Και δεν παίρνει φτιασιδώματα, μόνο ανατρέπεται. Κρύβουν ότι τα μνημόνια είναι η πολιτική εξόδου από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου, μοχλοί μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, καταστροφής της, με τις δραστικές μειώσεις μισθών, συντάξεων, την ανεργία, τη φοροληστεία, τις δραστικές περικοπές στα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού που καλύπτουν κάποιες λαϊκές ανάγκες.

Αποδίδοντας την αιτία στις μνημονιακές πολιτικές, αποπροσανατολίζουν από το περιεχόμενο και την κατεύθυνση της πάλης της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, με αιτήματα - διεκδικήσεις κάλυψης των απωλειών της περιόδου της κρίσης σε σύνδεση με την πάλη για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών, που σημαίνει πάλη σε αντικαπιταλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Ενισχύουν τη λογική των μειωμένων απαιτήσεων.

Δείχνουν να αντιστρατεύονται αυτήν την πολιτική αλλά την υποθάλπουν, βοηθώντας την κυβέρνηση να την περνά, στο όνομα του ότι μπορεί να υπάρξει κάποια βελτίωση για τους εργαζόμενους με άλλο μείγμα διαχείρισης.

Γράφει επίσης η «Εφημερίδα των Συντακτών»: «(...) Μόνο από τη γήρανση του πληθυσμού για να διατηρηθεί το όριο του 16% (ν. 4387/2016) του ΑΕΠ στις συνταξιοδοτικές δαπάνες για την περίοδο 2016 - 2055 εκτιμάται ότι θα πρέπει να μειωθούν οι συντάξεις κατά περίπου 22% σε σχέση με το σημερινό επίπεδο».

Προβάλλοντας την άνοδο του προσδόκιμου ζωής (η οποία είναι κατάκτηση από την ανάπτυξη της επιστήμης) και τη σχέση εργαζομένων - συνταξιούχων (τα έσοδα των Ταμείων μειώνονται ενώ οι συνταξιούχοι αυξάνονται), δικαιολογούν τη μείωση συντάξεων και την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης. Επομένως, τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων ως κατάκτηση της επιστήμης, οι καπιταλιστές τη θεωρούν βαρίδι στα κέρδη τους και οι καθηγητές το δικαιολογούν. Είπαμε ότι οι εργαζόμενοι παράγουν τον πλούτο, οι συντάξεις είναι μέρος αυτού του πλούτου, και πρέπει να είναι τέτοιες που να ικανοποιούν όλες τις ανάγκες τους. Επίσης, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τα περισσότερα χρόνια ζωής, οι συνταξιούχοι έχουν αναφαίρετο δικαίωμα να τα απολαύσουν, αλλά τους το στερούν οι καπιταλιστές. Εδώ, τα αιτήματα για συντάξεις με συγκεκριμένο όριο εργασίας 30 χρόνια, με μείωση των ηλικιακών ορίων κ.λπ., συνδέονται με την πάλη ενάντια στα εμπόδια που είναι η καπιταλιστική ιδιοκτησία και ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός.

Ψάχνουν αντιφάσεις στο ΔΝΤ ως άλλοθι

Γράφει η «Ημερησία»: «Οι Σ. Ρομπόλης και Β. Μπέτσης, ξεκινώντας από την πρόβλεψη του ΔΝΤ (Π. Τόμσεν) στο Παγκόσμιο Οικονομικό Forum στο Davos (Ελβετία, Ιανουάριος 2017), σχολιάζουν πως είναι αντίστοιχη με αυτή του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, στις αρχές της δεκαετίας του 2010, την οποία, ωστόσο, εκείνη την περίοδο η Γενική Συνομοσπονδία προέβαλλε συνδικαλιστικά και κοινωνικά, προκειμένου να αναδείξει, εκ των προτέρων, τις αναμενόμενες μετρήσιμες συνέπειες της εφαρμογής των Μνημονίων στην εξέλιξη του ΑΕΠ, της ανεργίας, της απασχόλησης, της Κοινωνικής Ασφάλισης, κ.λπ. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη εκτιμούσε ότι "η μείωση του διαμορφούμενου (2013) υψηλού επιπέδου (28,5%) της ανεργίας, εξαιτίας των ασκούμενων πολιτικών ύφεσης και λιτότητας των Μνημονίων, στα επίπεδα του 2009 (9,5%, 450.000 άτομα) θα απαιτούσε τουλάχιστον 20 χρόνια."

Και εξηγούν ότι "αντίθετα, η πρόσφατη αναφορά του ΔΝΤ σηματοδοτεί (...) την άσκηση πιέσεων στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, για τη λήψη πρόσθετων μέτρων (π.χ. σημαντική μείωση του αφορολόγητου ορίου, κατάργηση της προσωπικής διαφοράς των συντάξεων - παλαιών και νέων, γενικευμένη απελευθέρωση και ευελιξία των μορφών απασχόλησης, κ.λπ.), προκειμένου, κατά την άποψη του ΔΝΤ, να μειωθεί το υψηλό επίπεδο ανεργίας (23,4%, 2016) και ιδιαίτερα της ανεργίας των νέων στην χώρα μας"».

Οι Ρομπόλης - Μπέτσης ουσιαστικά λένε ότι ενώ το ΔΝΤ συμφωνεί στις διαπιστώσεις μαζί τους (20 χρόνια για να επιστρέψουμε στις συνθήκες του 2009), κάνουν κριτική στο περιεχόμενο των αναδιαρθρώσεων στα Εργασιακά που προτείνει το ΔΝΤ, ότι η εφαρμογή τους δεν είναι ωφέλιμη για τους εργαζόμενους, δεν ανοίγει το δρόμο για ανάκτηση δικαιωμάτων (σωστά). Θα ήθελαν από το ΔΝΤ αντιμνημονιακή πολιτική! Εδώ ενισχύουν την άποψη ότι για τις συνέπειες των μνημονίων που εφαρμόζονται για την ανάκαμψη των επιχειρήσεων φταίνε «οι έξω», όταν την ίδια ώρα αυτά που βάζει το ΔΝΤ (μείωση μισθών και του κατώτατου, μείωση συντάξεων κ.λπ.), είναι απαιτήσεις του ΣΕΒ, ενώ η κυβέρνηση ψάχνει τρόπο να τα περάσει με τις ελάχιστες αντιδράσεις.

Χρεώνουν στο ΔΝΤ μια αντίφαση, κρύβοντας ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη απαιτεί αφαίρεση εργασιακών δικαιωμάτων, άνοδο της ανταγωνιστικότητας. Κρύβουν ότι οι διαπιστώσεις του ΔΝΤ έχουν σχέση με την καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας και όχι με τα εργασιακά δικαιώματα, την εξασφάλιση των οποίων εναποθέτουν οι ίδιοι στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Αλλά η αντίφαση ανάμεσα στο κέρδος και την τιμή της εργατικής δύναμης είναι αξεπέραστη στον καπιταλισμό. Τους βολεύει να δείχνουν τις αρνητικές συνέπειες καλώντας την εργατική τάξη να τις αντιπαλέψει, παλεύοντας για καπιταλιστική ανάπτυξη, για μια πολιτική που τάχα θα αναπτύσσει και τα κέρδη και θα ικανοποιεί εργασιακά δικαιώματα. Αυταπάτη. Θέλουν την εργατική τάξη να αγωνίζεται για την ενίσχυση των επιχειρηματιών, των αφεντικών.

Γι' αυτό και δικαιολογούν και τη ΓΣΕΕ που, προβάλλοντας τις συνέπειες των μνημονίων, καλώντας σε πάλη για άρση αυτών των συνεπειών, πάλη κατά της λιτότητας και των μνημονίων, υπέτασσε την εργατική τάξη στη διεκδίκηση άλλου μείγματος πολιτικής για καπιταλιστική ανάπτυξη, που προϋποθέτει αύξηση του ποσοστού κέρδους, ανταγωνιστικότητα, επομένως και χτύπημα των εργασιακών δικαιωμάτων.

Ιδιωτική Ασφάλιση - Επαγγελματικά Ταμεία

Η «Ημερησία», στο ίδιο φύλλο που έγραψε για τη μελέτη των Ρομπόλη - Μπέτση, έγραφε σε άλλο άρθρο: «"Αυξάνεται η ζήτηση προς τις ασφαλιστικές για επιλογές συμπληρωματικής σύνταξης και το ενδιαφέρον κλάδων για Επαγγελματικά Ταμεία" (...) Με βασική εθνική σύνταξη στα 384 ευρώ και με το όριο ηλικίας να αυξάνεται δραματικά, πολίτες άνω των 35 και μέχρι 55 ετών αναζητούν συμπληρωματικές συντάξεις στα ατομικά αποταμιευτικά προγράμματα των ασφαλιστικών εταιρειών που είχαν ατονήσει (...) Οσο νωρίτερα ξεκινήσει κάποιος, τόσο νωρίτερα και όχι λιγότερο από 15 χρόνια μπορεί να βγει με καλές αποδόσεις (...) Συστήνουν και προσπαθούν οι ασφαλιστικές εταιρείες να προωθήσουν τα προϊόντα αποταμίευσης και σύνταξης (...) Εάν επιλέγουν προγράμματα με μεικτές τοποθετήσεις (ομόλογα, μετοχές, διαθέσιμα, υβριδικά προϊόντα) θα καταφέρουν να έχουν καλύτερες αποδόσεις».

Ετσι, μαζί με την παρουσίαση της μελέτης Ρομπόλη - Μπέτση, τις νέες μειώσεις των συντάξεων, προβάλλει και διεξόδους στην ιδιωτική Ασφάλιση. Αυτό απαιτεί χρήμα από τους εργαζόμενους, που γίνεται κεφάλαιο όταν τοποθετείται στις ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες το τζιράρουν για να κερδοσκοπούν. Αλλά ενίοτε έχουν και ζημιές, απαξιώνονται και κλείνουν. Αρα, δεν είναι σίγουρο ότι οι ιδιωτικές ασφαλιστικές θα δώσουν συντάξεις, ή θα υπάρχουν όταν οι εργαζόμενοι βγουν στη σύνταξη. Πόσες δεν έχουν κλείσει; (π.χ. «Ασπίς», «Κομέρσιαλ Βάλιου», κ.λπ.).

Επίσης, η προτροπή για τοποθετήσεις χρημάτων για συνταξιοδοτικά προγράμματα σε μετοχές, ομόλογα κ.λπ., κάνουν τουλάχιστον επισφαλείς αυτές τις τοποθετήσεις, αφού η τιμή τους έχει σκαμπανεβάσματα και χασούρες, ενίοτε τεράστια απαξίωση, το έπαθαν οι τράπεζες και ανακεφαλαιοποιήθηκαν. Δεν είναι διέξοδος αυτή στην οποία σπρώχνουν κυβέρνηση - επιχειρηματίες, ίσα ίσα το αντίθετο, είναι δρόμος για ενίσχυση των ιδιωτικών ασφαλιστικών και χάσιμο των χρημάτων των εργαζομένων.

Οσο για τα Επαγγελματικά Ταμεία, και αυτά επίσης λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές για να αντλούν περισσότερα κεφάλαια. Εχουν το ρίσκο της χασούρας των χρημάτων των εργαζομένων. Καμιά σιγουριά, καμιά εγγύηση ότι κάποτε θα ανταποδώσουν σύνταξη με βάση τις εργατικές εισφορές. Θυμηθείτε το παράδειγμα του ανάλογου Ταμείου των εργαζομένων στην αμερικανική ENRON όταν φαλίρισε, που έχασαν τα πάντα.

Το πλαίσιο βιωσιμότητας σε μια μελέτη του ΙΝΕ

Στη μελέτη του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ «Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση» υπάρχει παράρτημα με τίτλο: «Μεταρρύθμιση και βιωσιμότητα του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης», όπου παρουσιάζονται «ένα πλαίσιο βιώσιμης μεταρρύθμισης» και μέτρα για αύξηση των πόρων.

Αναφέρονται πλευρές όπως: «Η κατανομή του κόστους και των παροχών θα πρέπει να υπηρετεί τη διαταξική, ενδογενεακή και διαγενεακή δικαιοσύνη και αλληλεγγύη».

Αλλά δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει διαταξική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, δηλαδή αλληλεγγύη εργοδοτών - εργαζομένων. Αυτή η σχέση είναι μόνιμα σε βάρος των εργαζομένων. Οπως λέγαμε παραπάνω, ανοίγουν δρόμο υποταγής των εργαζομένων στους εργοδότες.

Επίσης, από τη στιγμή που υπάρχει η παράμετρος κόστος - παροχές, ενυπάρχει και το σπέρμα αρνητικών αλλαγών. Οταν το κόστος ανεβαίνει, π.χ. φάρμακα, υπηρεσίες Υγείας, κ.λπ., η κατανομή μειώνεται, κόβοντας παροχές. Είναι αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι οι εργοδότες θα αναλάβουν μεγαλύτερο κόστος, αν και, όπως είπαμε, δεν είναι κόστος, είναι μέρος του πλούτου που παράγεται με τη δουλειά των εργαζομένων.

Οσο για την ενδογενεακή και διαγενεακή δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, αυτό σημαίνει αναδιανομή ανάμεσα σε εργαζόμενους, συνταξιούχους, που ωθεί σε ισοπέδωση δικαιωμάτων προς τα κάτω. Ο,τι κάνει τώρα η κυβέρνηση με τις περικοπές του ΕΚΑΣ, των συντάξεων, των επιδομάτων για να εξοικονομήσει χρήμα για το «Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης», κ.λπ.

Σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η διαρκής κοστολόγηση των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων του συστήματος, καθώς και των επιπτώσεών του στο δημοσιονομικό και στο μακροοικονομικό σύστημα της οικονομίας είναι αναγκαία, ώστε να σχεδιάζονται εκ των προτέρων μακρόπνοα εναλλακτικά σενάρια».

Ετσι, στο όνομα της «σωτηρίας του συστήματος» μειώνουν δραστικά συντάξεις και άλλες παροχές, αυξάνουν τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης κ.λπ.

Αλλο ζήτημα: «Η χρησιμοποίηση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της συνοχής μεταξύ του ασφαλιστικού, του δημοσιονομικού και του μακροοικονομικού συστήματος βάσει της κυκλικής συμπεριφοράς βασικών οικονομικών μεταβλητών και της δυναμικής μεγέθυνσης».

Είναι «κόφτης». Αυτό σημαίνει ότι οι συντάξεις και οι άλλες παροχές έχουν άμεση σχέση με τις δημοσιονομικές ανάγκες και την πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας. Οταν δεν πάνε καλά θα μειώνονται. Οταν πάνε καλά υποτίθεται ότι θα αυξάνονται, αλλά κατακτήσεις που αφαιρούνται δεν επιστρέφουν.

Το επιβεβαιώνει η μελέτη: «Το Ασφαλιστικό πρέπει να αξιολογείται ως αναπόσπαστο τμήμα μιας γενικότερης αναπτυξιακής στρατηγικής που θα αξιολογεί την εξέλιξη της σχέσης ανάμεσα στο ασφαλιστικό σύστημα, στο δημοσιονομικό σύστημα και στη δυναμική της οικονομικής μεγέθυνσης με κριτήριο το βιοτικό επίπεδο της παρούσας και της μελλοντικής γενιάς».

Δηλαδή, από τώρα νομοθετούν για τις επόμενες γενιές με μεγάλα λόγια περί «δυναμικής οικονομικής μεγέθυνσης» αλλά μετά απ' αυτήν, αν έρθει, ακολουθεί η οικονομική κρίση. Και το ξέρουν. Ετσι, η πρόταση του ΙΝΕ που μιλά για «βιώσιμο σύστημα» σε άμεση εξάρτηση με το δημοσιονομικό και τη μεγέθυνση της οικονομίας, ουσιαστικά συμφωνεί με την πολιτική που ζητά ο ΣΕΒ για την Ασφάλιση και νομοθετεί η κυβέρνηση προπαγανδίζοντας ότι «σώσαμε την Ασφάλιση», σφάζοντας συντάξεις και άλλες παροχές.

Σύμφωνα εξάλλου με το ΙΝΕ, «η θετική μεταβολή του ΑΕΠ είναι η κρίσιμη μεταβλητή που επιτρέπει την ενίσχυση της απασχόλησης, την αύξηση των εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία, την πληρωμή συντάξεων με λιγότερα ή μηδενικά ελλείμματα (...) την αύξηση των πόρων (...) Στην κατεύθυνση αυτή προτείνουμε:

-- Τη θεσμοθέτηση Προγραμμάτων Εγγυημένης Απασχόλησης (ΠΕΑ),

-- Τη θεσμοθέτηση της ελάχιστης σύνθεσης προσωπικού,

-- Την αύξηση του κατώτατου μισθού και την ενίσχυση των ΣΣΕ,

-- Την ενίσχυση των συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης και τον περιορισμό της μερικής και της εκ περιτροπής εργασίας,

-- Τον σημαντικό περιορισμό των απολύσεων και την κατοχύρωση πλήρους αποζημίωσης απόλυσης».

Μα αυτά προπαγανδίζει και η κυβέρνηση ως δικούς της στόχους, ενταγμένους στην οικονομική ανάπτυξη, όταν και αν έρθει, αλλά είναι ανεφάρμοστα, οι εργοδότες τα θεωρούν εμπόδιο για επενδύσεις και ανταγωνιστικότητα.

Συμπερασματικά

Το ζήτημα της Κοινωνικής Ασφάλισης βρίσκεται στο επίκεντρο των αντεργατικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, συνδέεται με τις αναδιαρθρώσεις που μειώνουν την τιμή της εργατικής δύναμης, αλλά έχει και τη σχετική του αυτοτέλεια.

Είναι αντικείμενο διαπάλης ανάμεσα στην εργοδοσία (αστική τάξη) και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της. Η διεκδίκησή του έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το κεφάλαιο, τους επιχειρηματίες. Η καπιταλιστική ιδιοκτησία εμποδίζει την εξασφάλιση μισθών, συντάξεων και παροχών που να ικανοποιούν όλες τις σύγχρονες ανάγκες εργαζομένων και συνταξιούχων.

Η διεκδίκηση τέτοιου κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος απαιτεί σήμερα πάλη για κατάργηση όλων των αντεργατικών - αντιλαϊκών νόμων, κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δράσης στο συγκεκριμένο τομέα, πάλη συνολικά ενάντια στην πολιτική των αντεργατικών αναδιαρθρώσεων, που αντικειμενικά σημαίνει αγώνας κόντρα στο κεφάλαιο, στην ΕΕ, στην εξουσία τους, για κοινωνικοποίηση των μονοπωλίων.

Αυτή είναι η πραγματική διαχωριστική γραμμή και αντίθεση με την εργοδοσία, αλλά και τον εργοδοτικό - κυβερνητικό συνδικαλισμό, που καλεί σε πολιτική καπιταλιστικής ανάκαμψης ως μέσο διεκδίκησης ικανοποιητικών συντάξεων, που αφενός είναι απραγματοποίητο, αφετέρου υποτάσσει το εργατικό κίνημα στις ανάγκες και τις απαιτήσεις των εργοδοτών, των ταξικών εχθρών της εργατικής τάξης. Θέλει αποκάλυψη αυτό γιατί δεν είναι απλά συμφιλίωση με την εργοδοσία, αλλά εργαλείο περάσματος της αντεργατικής πολιτικής και βασικό εμπόδιο στην ταξική πάλη και για την Κοινωνική Ασφάλιση.

Λ.