Ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΕΕ και οι "ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης"

Με άρθρο της στις 28/1/2014, η εφημερίδα «Αυγή» τασσόταν υπέρ των «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης», με την επισήμανση ότι: «Οι "ενεργητικές" πολιτικές απασχόλησης έχουν πάντα θέση στις πολιτικές απασχόλησης της Αριστεράς (...) H επιδότηση των επιχειρήσεων θα πρέπει να συνδυάζεται με ρήτρα απασχόλησης (...) ενώ θα πρέπει να ελέγχεται το ενδεχόμενο απολύσεων όταν αυτές προηγούνται της επιδότησης».

Λίγες μέρες μετά, η συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, σημειώνοντας σε ανακοίνωση για τα προγράμματα της «κοινωφελούς εργασίας»: «Η Αυτόνομη Παρέμβαση βρίσκεται απέναντι σ' αυτές τις πολιτικές και αγωνίζεται για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα και αξιοπρεπείς μισθούς, για την παροχή δωρεάν υπηρεσιών στους πολίτες».

Την περασμένη βδομάδα, έγινε στη Βουλή η συζήτηση της Επίκαιρης Επερώτησης του ΣΥΡΙΖΑ, «σχετικά με το σχέδιο καταπολέμησης της ανεργίας των νέων και το πρόγραμμα εγγυήσεων απασχόλησης». Εκεί αποκαλύφθηκε πανηγυρικά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις, μέσω των «ενεργητικών πολιτικών για την απασχόληση», σαν «συμπληρωματική» -όπως λέει- μορφή απασχόλησης. Φάνηκε ακόμη ότι αυτό που διεκδικεί είναι η αλλαγή ορισμένων όρων στην εφαρμογή τους, με πρώτο να υπάρχει «ρήτρα μη απόλυσης» για κάποιο διάστημα μετά τη λήξη του προγράμματος.

Στη συζήτηση της Επερώτησης, επιβεβαιώθηκε και κάτι ακόμα: Οτι η κριτική που ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση γι' αυτά τα προγράμματα, δεν μπορεί να «ακουμπήσει» το πραγματικό συμφέρον των χιλιάδων ανέργων, επειδή η αντίληψή του για την ανεργία, τα αίτια που την προκαλούν και τους τρόπους αντιμετώπισής της, κινούνται στο ίδιο στρατηγικό πλαίσιο με αυτό της κυβέρνησης. Ας δούμε ορισμένα ενδεικτικά αποσπάσματα από τις τοποθετήσεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και του υπουργού Εργασίας, Γ. Βρούτση.

Θέμα διαχείρισης η ανεργία...

Είπε ο Δ. Στρατούλης: «Εχουμε τόσο μεγάλη ανεργία, λόγω των καταστροφικών μνημονιακών πολιτικών και των πολιτικών σας που δολοφονούν πραγματικά θέσεις εργασίας». Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η υψηλή ανεργία είναι προϊόν του μνημονίου και της «κακής διαχείρισης» από την πλευρά της κυβέρνησης. Κρύβει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι η ανεργία είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό, ανεξάρτητα από το μείγμα διαχείρισης και ότι σε συνθήκες κρίσης απογειώνεται, εξαιτίας της καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων, με πρώτη τη ζωντανή εργατική δύναμη.

Αυτονόητα, ο Γ. Βρούτσης δεν έχει κανένα πρόβλημα να συμφωνήσει ότι η ανεργία είναι ζήτημα διαχείρισης, προκειμένου να υπερασπιστεί τις αντιδραστικές αλλαγές που προώθησαν και προωθούν οι αστικές κυβερνήσεις, σε όλο το φάσμα της αγοράς εργασίας. Είπε στην απάντησή του: «Αυτή η καθίζηση της απασχόλησης δεν οφείλεται μόνο στην κρίση. Οφείλεται, κατά βάση, σε προϋπάρχουσες δυσκαμψίες που εμπόδισαν μια πιο ήπια προσαρμογή της απασχόλησης. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα δεν υπήρχε ένας οργανωμένος και έτοιμος θεσμικός μηχανισμός για τη μείωση του χρόνου εργασίας σε αντιστάθμισμα για τη διάρθρωση θέσεων απασχόλησης.

Δεν υπήρχε καν η θεσμική ωριμότητα, ούτε η κοινή συναντίληψη των κοινωνικών εταίρων για τη σύναψη συλλογικών συμφωνιών που θα προστάτευαν την απασχόληση, την ώρα που κάναμε μετωπική με την κρίση (...) Αν όλες αυτές οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις είχαν γίνει εγκαίρως και πιο οργανωμένα (...) οι επιπτώσεις θα ήταν πιο διαχειρίσιμες και η ανεργία θα ήταν αρκετά μικρότερη. Υπό αυτήν την έννοια, σήμερα πληρώνουμε το τίμημα της αναβλητικότητας και της αδράνειας που επιδείξαμε σε παλαιότερες εποχές».

Θα λύσει η καπιταλιστική ανάπτυξη το ζήτημα της ανεργίας; Ο Γ. Βρούτσης ήταν κυνικός: «Τα προβλήματα απασχόλησης των νέων στην Ελλάδα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά. Ουσιαστικά προϋπήρχαν της κρίσης. Ακόμη και σε περιόδους μεγάλης οικονομικής μεγέθυνσης, τη δεκαετία πριν την κρίση, τα ποσοστά της ανεργίας των νέων ήταν πολύ υψηλά, υπερδιπλάσια του ενήλικου πληθυσμού (...) Και δεν ήταν μόνο η ανεργία. Είναι και ότι μέχρι τώρα οι νέοι για να βρουν σταθερή δουλειά παλινδρομούσαν και πριν από την κρίση σε ανασφαλείς διαδρομές μεταξύ ανεργίας, υποαπασχόλησης και δυστυχώς μαύρης εργασίας».

Δηλαδή, με μνημόνιο ή χωρίς, σε ανάπτυξη και κρίση, η ανεργία είναι «νύχι - κρέας» με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Σε συνθήκες κρίσης, ωστόσο, γιγαντώνεται και είναι πιο δύσκολη η διαχείρισή της. Πάνω εκεί καβγαδίζουν η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ, συμφωνώντας μάλιστα ότι οι άνεργοι πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία της (καπιταλιστικής) ανάπτυξης.

Λύση η (καπιταλιστική) ανάπτυξη

Ποια είναι η απάντηση που δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ στο πρόβλημα της ανεργίας; Λέει ο Δ. Στρατούλης: «Το κλειδί είναι η οικονομική πολιτική που εφαρμόζετε. Το κλειδί είναι τα μνημόνια. Αν δεν φύγουμε από τα μνημόνια, αν δεν τα αντικαταστήσουμε από ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, δεν υπάρχει περίπτωση να αρχίσει, έστω και αργά - αργά, να αντιμετωπίζεται το θέμα της ανεργίας.

Η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται μόνο με πολιτικές απασχόλησης, που πάντα είναι συμπληρωματικές (...) πρέπει να έχεις αναπτυξιακή οικονομική πολιτική, που δεν την έχει η σημερινή κυβέρνηση (...) να έχεις πολιτική οικονομικής ανάπτυξης, που σημαίνει ενίσχυση δημόσιων και κοινωνικών επενδύσεων, που σημαίνει ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά από το τραπεζικό σύστημα με δάνεια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατά κύριο λόγο, αλλά και σε επιχειρήσεις και κλάδους όπου έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα να αναπτυχθεί η χώρα».

Ο Οδυσσέας Βουδούρης, ανεξάρτητος βουλευτής και υποψήφιος Περιφερειάρχης Πελοποννήσου με τον ΣΥΡΙΖΑ, ήταν πιο καθαρός: «Ολοι ξέρουμε ότι το θέμα της ανεργίας σχετίζεται με το θέμα της ανάπτυξης. Τα νούμερα είναι αμείλικτα. Μέσα σε μία τριετία, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 62% και καμία ξένη αξιοσημείωτη επένδυση δεν έγινε όλη αυτήν την περίοδο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι η λύση για την ανεργία είναι να έρθει πιο γρήγορα η καπιταλιστική ανάκαμψη, με το μείγμα της διαχείρισης που ο ίδιος υπερασπίζεται, και το οποίο προβλέπει περισσότερο χρήμα για το κεφάλαιο, για να κάνει επενδύσεις. Η κυβέρνηση δε λέει κάτι διαφορετικό και προσπαθεί να φτάσει στο ίδιο αποτέλεσμα από άλλο δρόμο. Απαντώντας στην επισήμανση του ΣΥΡΙΖΑ ότι η επαναφορά του κατώτερου μισθού στα 751 ευρώ είναι «αναπτυξιακό μέτρο», ο Γ. Βρούτσης είπε:

«Συνεπώς δεν αποτελεί για εμάς στρατηγική επιλογή μια αναιμική οικονομία που επιβιώνει οριακά χάρη στο χαμηλό κόστος εργασίας. Δεν πιστεύουμε ότι η συνεχής συμπίεση των αμοιβών συνιστά αναπτυξιακό παράγοντα για την οικονομία μας. Ωστόσο, δεν μπορεί η εξέλιξη του κόστους εργασίας να γίνεται ανεξάρτητα από τα πραγματικά μεγέθη και τις δυνατότητες της οικονομίας (...) Χρειάζονται ορθολογικοί μηχανισμοί διαμόρφωσης των αμοιβών στην οικονομία, ώστε η εξέλιξη του κόστους εργασίας να συμβαδίζει με την εξέλιξη της παραγωγικότητας».

Να εφαρμοστεί η πολιτική της ΕΕ!

Ο Δ. Στρατούλης έριξε ήδη την πρώτη μπαταριά για τον τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει τις «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», χαρακτηρίζοντας «συμπληρωματικό» το ρόλο τους στην αντιμετώπιση της ανεργίας. Στην πραγματικότητα, νομιμοποιεί τα ευρωπαϊκά προγράμματα της κακοπληρωμένης ημιαπασχόλησης και της υποαπασχόλησης, με τα οποία οι κυβερνήσεις στα κράτη - μέλη της ΕΕ ανακυκλώνουν την ανεργία.

Ζητάει, όμως, αυτά να εφαρμοστούν με σκοπό την πλήρη σταθερή εργασία! «Οι πολιτικές για την απασχόληση, όμως, πρέπει να ενισχύουν την πλήρη και σταθερή απασχόληση (...) να συνοδεύονται με μέτρα τα οποία να ανακόπτουν τις απολύσεις (...) με κατάργηση των μνημονιακών διατάξεων που κάνουν για τους εργοδότες και πιο εύκολες και πιο φθηνές τις απολύσεις», είπε στην τοποθέτησή του.

Στη συνέχεια , ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Καραγιαννίδης, έφτασε να καταγγείλει ότι: «Η απασχόληση έγινε "ευελφάλεια", στην οποία ο επιχειρηματίας μπορεί να σε έχει για μια ώρα μέσα στην εβδομάδα, για μια μέρα το μήνα, για δυο μέρες το χρόνο και να θεωρείσαι ότι είσαι εργαζόμενος και να μην εμφανίζεσαι στους ανέργους».

Η αποθέωση έρχεται με τον Παναγιώτη Κουρουμπλή, ο οποίος ζητάει να ισχύσει στην Ελλάδα ό,τι ισχύει στην υπόλοιπη ΕΕ για τα προγράμματα των «ενεργητικών πολιτικών»: «Το ίδιο πρόγραμμα γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με το ίδιο περιεχόμενο; (...) Εφαρμόστε το σουηδικό μοντέλο της μη απόλυσης. Σας ερωτώ, γιατί δεν το βάζετε στο τραπέζι;».

Με άλλα λόγια: Ο ΣΥΡΙΖΑ ξιφουλκεί ενάντια στην «ευελφάλεια», που είναι στρατηγική επιλογή της ΕΕ για την προσαρμογή των εργασιακών σχέσεων στις σύγχρονες ανάγκες των μονοπωλίων. Βασικός μοχλός είναι και τα προγράμματα των «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης», για τα οποία άλλωστε η ΕΕ ξοδεύει δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα ό,τι ισχύει και στην υπόλοιπη ΕΕ γι' αυτά τα προγράμματα! Να εφαρμοστεί δηλαδή η στρατηγική της ΕΕ, που στον πυρήνα της έχει την «ευελφάλεια».

Τα λένε μόνοι τους...

Για όσους δυσκολεύονται ακόμα να αντιληφθούν τη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για τις «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», παραθέτουμε ένα απάνθισμα από τα όσα είπε ο Παναγιώτης Κουρουμπλής στη συζήτηση της Επερώτησης:

«Δεν πρέπει αυτούς τους ανθρώπους να τους κρατήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα; Κάντε, λοιπόν, μία ρήτρα μη απόλυσης να σας πούμε "μπράβο" και να το ψηφίσουμε κι εμείς (...) Ακούστε να δείτε, κύριε υπουργέ, τα προγράμματα εμείς τα θέλουμε, αλλά με άλλο περιεχόμενο και με ρήτρες. Δεν είμαστε Ουζουμπούρου εδώ, κύριε υπουργέ. Ο,τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να συμβαίνει και εδώ σε ό,τι αφορά τα ζητήματα του εργασιακού πολιτισμού».

Το πρόβλημα, δηλαδή, για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι αν η κυβέρνηση θα επιβάλει στον καπιταλιστή να κρατήσει λίγο περισσότερο τον απασχολούμενο στη δούλεψή του, πριν τον πετάξει ξανά στην ανεργία. Και το λέει αυτό επειδή ξέρει ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να επιβάλει σε έναν καπιταλιστή να κρατήσει έναν εργαζόμενο, αν αυτό αντίκειται στην κερδοφορία του.

Αλλωστε, προκειμένου να διατηρήσει έστω και βραχυπρόθεσμα τους άνεργους των προγραμμάτων στην αγορά εργασίας, ο Γ. Βρούτσης έχει έτοιμη τη συνταγή: «Και για να γίνουμε ανταγωνιστικοί, δεν μπορεί να είμαστε πρωταθλητές στο κόστος, στην αγορά εργασίας, στο μη μισθολογικό κόστος. Ποιος θα έρθει να επενδύσει; Και τι κάνουμε; Το αυτονόητο: Μειώνουμε το μη μισθολογικό κόστος». Αλλη μια απόδειξη για το πώς το αστικό κράτος νομοθετεί υπέρ των εργοδοτών, στο όνομα της καταπολέμησης δήθεν της ανεργίας.

Και επειδή ο καβγάς που σηκώνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι για το πόσο η εφαρμογή αυτών των προγραμμάτων στην Ελλάδα συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ο Γ. Βρούτσης παίρνει την πάσα και απαντάει: «Θέλω να ενημερώσω την ελληνική Βουλή ότι αυτά τα προγράμματα, τα οποία εξαγγέλθηκαν πριν δύο μέρες από τον πρωθυπουργό και αυτά που έγιναν και το προηγούμενο διάστημα, είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην Ευρώπη. Εχουμε υιοθετήσει τις καλύτερες πρακτικές και τα καλύτερα εξειδικευμένα προγράμματα για την Ελλάδα (...) Η πλειονότητα των μεταρρυθμίσεων που γίνονται στην αγορά εργασίας, είναι αλλαγές οι οποίες μας φέρνουν στο μέσο επίπεδο των ευρωπαϊκών χωρών. Ολα τα θέματα»...

Π.