Γερμανία και κατώτατος μισθός

Μ

έχρι και «επανάσταση» χαρακτήρισαν τα διεθνή και ελληνικά αστικά ΜΜΕ τη θέσπιση κατώτατης αμοιβής στη Γερμανία, που ορίστηκε στα 8,5 ευρώ την ώρα. Το μέτρο μάλιστα παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα της πίεσης των σοσιαλδημοκρατών στους χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ, συνολικά ως φιλεργατικό αποτέλεσμα της απόφασης των πρώτων να συγκυβερνήσουν με τους δεύτερους. Ούτε λίγο - ούτε πολύ αυτό που βγαίνει ως συμπέρασμα από τα αντίστοιχα ρεπορτάζ και άρθρα είναι ότι η ανάπτυξη της καπιταλιστικής Γερμανίας διασφαλίζει και τους εργαζόμενους. Οτι από την ισχύ και την αντοχή που διέκρινε τη γερμανική οικονομία σε συνθήκες κρίσης, μπορεί να ωφεληθεί και η γερμανική εργατική τάξη.

Τ

ι ισχύει στη σημερινή Γερμανία; Η ελαστική και περιστασιακή «απασχόληση» επεκτείνεται ραγδαία και στη Γερμανία, αναγκάζοντας για παράδειγμα 8 εκατομμύρια που δουλεύουν στα λεγόμενα «mini jobs» να ζουν με μισθούς 450 ευρώ το μήνα. Οι άνεργοι (που ξεπερνούν τα 2,5 εκατομμύρια) όχι μόνο πασχίζουν να ζήσουν με επιδόματα ανεργίας πενιχρά για το επίπεδο ζωής στη χώρα (γύρω στα 400 ευρώ) αλλά αποκλείονται όλο και περισσότερο από αυτά. Είχε κάνει αίσθηση η αποκάλυψη - πριν μερικά χρόνια - ότι μια νεαρή είχε χάσει το επίδομα ανεργίας όταν αρνήθηκε να δουλέψει στη γραμματεία... οίκου ανοχής!

Η εμπειρία από διάφορους κλάδους και χώρους δουλειάς δείχνει ότι οι εργοδότες πετυχαίνουν με πολλούς τρόπους την κατακόρυφη μείωση του «εργατικού κόστους». Τρία μόνο παραδείγματα:

• Στις 12 Μάη, ο «Ριζοσπάστης» έγραφε ότι υπάλληλοι σε ένα δικηγορικό γραφείο αμείβονταν με ωρομίσθιο 1,54 ευρώ. Μάλιστα εργατικό δικαστήριο είχε αποφασίσει ότι αυτό είναι «σύννομο από τη στιγμή που οι εργαζόμενοι το δέχτηκαν για να μπορέσουν να ξαναμπούν στην αγορά εργασίας», συμπληρώνοντας μάλιστα ότι «οι μισθοί αυτοί μπορεί μεν να παραβιάζουν τα χρηστά ήθη, αλλά ο εργοδότης δε λειτούργησε εκμεταλλευτικά».
• Στις 14 Μάη, ο «Ελεύθερος Τύπος» έγραψε ότι η «Μερσέντες» επαναπροσλαμβάνει συνταξιούχους (με το επιχείρημα ότι δεν έχουν την πείρα των νεώτερων), τους οποίους μπορεί να πληρώνει με μικρότερους μισθούς επειδή παίρνουν κάθε μήνα και σύνταξη. Ετσι, η αυτοκινητοβιομηχανία βρήκε τρόπο να «σπρώχνει» συνολικά προς τα κάτω τους μισθούς.
• Αντίστοιχη πίεση για μείωση μισθών ασκούν φυσικά οι μεγαλοεργοδότες σε μια σειρά κλάδους, ειδικά στη βαριά βιομηχανία, στην οποία το γερμανικό κεφάλαιο διατηρεί συγκριτικό προβάδισμα έναντι ανταγωνιστών του. Η «Thyssenkrupp» ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σκοπεύει να μειώσει μισθούς μέχρι και κατά 45%, αφού πριν κάποιο καιρό πανηγύριζε για το διπλασιασμό των κερδών της στο πρώτο τρίμηνο του 2014.

Π

αράλληλα, η θέσπιση κατώτατου μισθού δεν προωθείται έξω από ένα πλέγμα πολιτικής που στηρίζει την καπιταλιστική κερδοφορία. Καταρχήν, από τη συγκεκριμένη ρύθμιση θα εξαιρούνται όσοι είναι μικρότεροι των 18 χρόνων, μαθητευόμενοι αλλά και μακροχρόνια άνεργοι. Επιπλέον, για να κατανοήσουμε αν ζημιώνονται οι Γερμανοί καπιταλιστές, μπορούμε να θυμηθούμε ότι στην Ελλάδα, ο ΣΕΒ ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της θέσπισης κατώτατου μισθού με νόμο. Αφού ο κατώτατος μισθός μειώθηκε με νόμο πάνω από 200 ευρώ, με τον ίδιο νόμο συσχετίστηκε με τα επίπεδα ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή έγινε «λάστιχο» ώστε να αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις ανάγκες του κεφαλαίου.

Με αυτόν τον τρόπο, οι βιομήχανοι ξεκινούν τη διαπραγμάτευση των κλαδικών και επιχειρησιακών συμβάσεων από χαμηλότερο επίπεδο. Επιπλέον, προσπαθούν να «χτυπήσουν» το λεγόμενο «αθέμιτο ανταγωνισμό», δηλαδή τα περιθώρια διαφόρων εργοδοτών να δίνουν ακόμα χαμηλότερους μισθούς από αυτό που όριζαν οι συμβάσεις.

Φ

υσικά, δε μπορεί κάποιος να καλέσει τους Γερμανούς εργάτες να αρνηθούν τη θέσπιση κατώτατης αμοιβής. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να νιώθουν ευγνωμοσύνη για τέτοιες κυβερνητικές παροχές που δεν καλύπτουν τις ανάγκες τους. Η αγριότητα με την οποία η μεγαλοεργοδοσία ξεζουμίζει τους εργάτες δε μειώνεται καθόλου. Το αντίθετο. Αλλωστε υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανταγωνιστικότητα και την ένταση της εκμετάλλευσης, όπως η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας, οι ευέλικτες μορφές δουλειάς.

Στην «ατμομηχανή» λοιπόν της Ευρώπης, όπου η παραγωγικότητα της εργασίας καλπάζει, ο βαθμός εκμετάλλευσης των εργατών μεγαλώνει συνέχεια. Και ακόμη και αν αυξήθηκε η κατώτατη αμοιβή, ακόμη και αν αυξηθούν και άλλοι μισθοί, μεγαλώνει συνέχεια η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που παράγει ο εργάτης και αυτό που παίρνει, και ας φαίνεται ότι αυξάνεται ο μισθός του. Αρα μεγαλώνει η εκμετάλλευση. Μεγαλώνει και η απόσταση ανάμεσα στις δυνατότητες που δημιουργούνται να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες του και αυτές που τελικά ικανοποιεί. Κοροϊδεύει ωμά τους εργάτες όποιος λέει ότι είναι ποτέ δυνατόν το κεφάλαιο να μοιραστεί τα κέρδη του μαζί τους.

A.