Οι "αβεβαιότητες" του κεφαλαίου...

Μ

πόλικος κουρνιαχτός σηκώνεται τις τελευταίες μέρες γύρω από τους κλυδωνισμούς που εκδηλώνονται στη δευτερογενή αγορά του ελληνικού κρατικού χρέους, καθώς και στο Χρηματιστήριο της Αθήνας.

Κεντρικό χαρακτηριστικό είναι η παραπέρα απογείωση των επιτοκίων των ομολόγων, σε μια εξέλιξη που φρενάρει τους σχεδιασμούς για την αναζήτηση διεξόδου αναχρηματοδότησης του χρέους από τις διεθνείς χρηματαγορές, με τους θεσμικούς μεγαλορεντιέρηδες (αυτοί που επενδύουν χρηματικό κεφάλαιο στα χρηματιστήρια, προσδοκώντας κέρδος, όπως π.χ. ο Σόρος) και άλλους «επενδυτές» να βρίσκονται σε αναζήτηση ασφαλέστερων καταφυγίων για την αποκόμιση αποδόσεων και κερδών.

Α

νεξάρτητα από το βαθμό έντασης του φαινομένου, η κατρακύλα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, ούτε μόνο τα ειδικά συμφέροντα και τις βλέψεις μερίδων του ελληνικού κεφαλαίου. Σε ό,τι αφορά τη διακύμανση των μετοχών, αντίστοιχα φαινόμενα εντοπίζονται στα μεγάλα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια (Φρανκφούρτη, Λονδίνο, Παρίσι, Μιλάνο κ.ά.), ενώ οι «αβεβαιότητες» του κεφαλαίου, δηλαδή το γεγονός ότι δεν υπάρχουν συνθήκες σιγουριάς για κέρδη, εξαπλώθηκαν και στη Wall Street. Σε αυτή τη φάση - και ως ένα βαθμό - οι εξελίξεις στους λεγόμενους «ναούς του τζόγου» συνδέονται και με μια σειρά από επίσημα στοιχεία και αρνητικές προβλέψεις γύρω από τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρωζώνη, τις συνθήκες κόπωσης και στασιμότητας στην οικονομική δραστηριότητα, την πτώση της βιομηχανικής παραγωγής σε οικονομίες όπως της Γερμανίας. Οι «αβεβαιότητες» αφορούν και μια σειρά από άλλους παράγοντες (γεωπολιτικοί κίνδυνοι, το εμφανιζόμενο «λαχάνιασμα» των ρυθμών ανάπτυξης στις «αναδυόμενες» οικονομίες κ.ά.).

Ειδικά σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, τα παραπάνω συνδέονται και με άλλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων η υπόθεση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, αλλά και τα σενάρια γύρω από τις νέες γραμμές κρατικής χρηματοδότησης στη λεγόμενη «μετά το μνημόνιο εποχή».

Ε

ίναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πρόσφατα το ΔΝΤ υποβάθμισε τις προηγούμενες εκτιμήσεις του για το ρυθμό ανάκαμψης στην Ευρωζώνη (και στη Γερμανία). Στην ίδια έκθεση, είχε επισημάνει και τον κίνδυνο κλυδωνισμών στα διεθνή χρηματιστήρια, πρόβλεψη η οποία επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια από τις ίδιες τις εξελίξεις. Ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» ή όχι, οι αντιθέσεις και οι ειδικές βλέψεις των μερίδων του κεφαλαίου είχαν την αντανάκλασή τους στη διόγκωση των κρατικών επιτοκίων ευρωπαϊκών χωρών, με αντίστοιχη διεύρυνση του περιθωρίου πάνω από τα «ομόλογα αναφοράς» της Γερμανίας. Η εξέλιξη αυτή - κάτω από όρους και προϋποθέσεις - ενδέχεται στη συνέχεια να δώσει το έναυσμα για επάνοδο κεφαλαίων σε αγορές που υπόσχονται μεγαλύτερες αποδόσεις και κέρδη.

Σε κάθε περίπτωση, το κριτήριο της ενδοαστικής διαπάλης είναι η ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων, η οποία ανεξάρτητα από το ποιο τμήμα του κεφαλαίου θα αποκτήσει προβάδισμα στο μεταξύ τους ανταγωνισμό, ξεπηδά υποχρεωτικά πάνω στα λαϊκά συντρίμμια. Ακριβώς γι' αυτό, άλλωστε, η ευημερία του λαού - όπως το επιβεβαιώνει και η πείρα του - δεν έχει καμία σχέση με την «ευημερία» ή με την κατρακύλα των χρηματιστηριακών δεικτών.

Α. Σ.