Ο σοσιαλισμος και η κοινη γνωμη

Μία πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε πως το 37% των Αμερικανών πολιτών προτιμούν το σοσιαλισμό από τον καπιταλισμό. Εφόσον μιλάμε για τη μητρόπολη του καπιταλισμού, το αποτέλεσμα κρίνεται αν μη τι άλλο εντυπωσιακό. Είναι ζήτημα όμως τι ακριβώς εννοούν με αυτό, σε μια χώρα όπου η περιβόητη μεταρρύθμιση Obamacare στην υγεία θεωρείται σοβιετικού τύπου κι ο Μπέρνι Σάντερς ακραίος κι επικίνδυνος κομμουνιστής.
Την ίδια στιγμή, στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες η πλειοψηφία των ερωτώμενων σε κάθε έρευνα δηλώνει πως νοσταλγεί τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τον τότε τρόπο ζωής, ενώ τα ποσοστά δημοτικότητας κομμουνιστών ηγετών όπως ο Λένιν κι ο Στάλιν, βρίσκονται στα ύψη.
Τα ποσοστά αυτά παρουσιάζουν αυξητική τάση στις μεγαλύτερες γενιές που πρόλαβαν να ζήσουν επί σοσιαλισμού και γνωρίζουν από πρώτο χέρι -κι όχι από τον παραμορφωτικό φακό των ΜΜΕ ή των σχολικών βιβλίων- πώς ήταν τα πράγματα, για να τα συγκρίνουν με την πραγματικότητα που βιώνουν σήμερα. Η τάση αυτή όμως παρατηρείται και στις νεότερες γενιές, που βιώνουν με άγριο τρόπο τα αδιέξοδα και τη βαρβαρότητα της καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων.
Αυτοί οι λαοί γνωρίζουν πολύ καλά τι ήταν ο σοσιαλισμός και τι ακριβώς νοσταλγούν. Ακόμα κι εδώ χρειάζεται όμως ανάλυση και διευκρινίσεις. Γιατί κάποιοι μπορεί να αναπολούν τα περασμένα μεγαλεία και να συντάσσονται με τον Πούτιν, για να ξανακάνει δυνατή τη Ρωσία και να της δώσει πίσω τη δόξα και την παλιά της λάμψη.
Η νοσταλγία (ή Ost-algie, όπως έχει καταχωρηθεί στα γερμανικά ο όρος) είναι σαφώς μια θετική βάση, που δείχνει πως οι λαοί έχουν μνήμη και αντιστέκονται στους ισχυρούς που θέλουν να ξαναγράψουν την ιστορία. Αλλά απέχει πολύ από το να φτάσει να γίνει αγωνιστική συνείδηση που αγωνίζεται στο παρόν για να αλλάξει το μέλλον, αντί να γαντζώνεται στο παρελθόν, για να αποφύγει μια μίζερη προοπτική, δια της μεθόδου της στρουθοκαμήλου.
Αντίστοιχα, οι θετικές γνώμες για το σοσιαλισμό στη μητρόπολη του καπιταλισμού -όπου κάθε τι κομμουνιστικό περιγράφεται ως “εθνικός κίνδυνος”- είναι μια αυθόρμητη αντίθεση στον καπιταλισμό και τον κόσμο της άγριας εκμετάλλευσης. Αλλά χρειάζονται πολλά βήματα ακόμη, για να ωριμάσει και να εξελιχθεί σε υλική δύναμη που θα αλλάξει τον κόσμο και θα γίνει πραγματικά επικίνδυνη για το σύστημα.
Κι εδώ μπαίνει ο ρόλος της οργανωμένης συνειδητής πρωτοπορίας. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό…

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις